Noorwegen exporteerde meer dan 120 miljard kubieke meter gas in 2022, voornamelijk via een netwerk van 22 gaspijpleidingen die meer dan 8.800 km beslaan. De EU verbruikte 353 miljard kubieke meter gas in 2022, een daling van 13 % ten opzichte van 2021, terwijl het Verenigd Koninkrijk 72 miljard kubieke meter gebruikte. Volgens gegevens van de Europese Raad was de herkomst van het gas dat tussen januari en november 2022 in de EU werd verbruikt, als volgt: Qatar, VS en Nigeria leveren 25,7 % in de vorm van LNG, Noorwegen 24,9 %, Rusland (gaspijpleiding en LNG) 24,65 %, Algerije 11,6 % en andere bronnen 13,1 %. De prognoses suggereren dat Noorwegen tegen 2028  in zo’n 30 % van de Europese gasbehoefte zal voorzien.

Hoeveel pijpleidingen zijn er?

Noorwegen vervoerde vorig jaar 116,9 miljard kubieke meter gas naar de Europese Unie en Groot-Brittannië via een pijpleidingsysteem dat wordt geëxploiteerd door Gassco. Gas afkomstig uit de velden Alvheim en Martin Linge wordt geëxporteerd naar Groot-Brittannië via pijpleidingen beheerd door andere exploitanten. De SAGE-pijpleiding, die het Alvheim-gas transporteert, wordt geëxploiteerd door Ancala Midstream, terwijl de FUKA-pijpleiding, die het Martin Linge-gas transporteert, wordt geëxploiteerd door North Sea Midstream Partners.

Wie ontvangt het Noorse gas?

De pijpleidingen zijn verbonden met zeven ontvangstterminals: Groot-Brittannië en Duitsland hebben er elk twee en België, Denemarken en Frankrijk hebben er elk één. De terminal van Easington, aan de oostkust van Engeland, ontvangt gas via de Langeled-pijpleiding, terwijl de terminal van St Fergus, in Schotland, is verbonden met de Flags- en Vesterled-pijpleidingen. De Duitse terminals van Dornum en Emden, gelegen langs de Noordzeekust, nabij de Nederlandse grens, zijn respectievelijk verbonden met de Europipe I en II, en Norpipe-pijpleidingen. In België is een terminal in de haven van Zeebrugge verbonden met de Zeepipe-pijpleiding, terwijl gas dat via de Franpipe-pijpleiding wordt getransporteerd, naar een terminal gaat in Duinkerken, Frankrijk. Sinds 2022 ontvangt de terminal van Nybro, aan de westkust van Denemarken, Noors gas via de Baltic Pipe, die Denemarken doorkruist voordat de pijpleiding onderzees naar Polen gaat.

De belangrijkste pijpleidingen van Noorwegen naar terminals in Europa

Naam             Bestemming                                      Capaciteit                  Lengte

Europipe         Dornum/Duitsland                            45,7 mcm/dag            620 km

Europipe II*    Dornum/Duitsland                            71,2 mcm/dag             658 km

Franpipe         Duinkerken/Frankrijk                        54,2 mcm/dag            840 km

Langeled         Easington/Verenigd Koninkrijk        72,1 mcm/dag             523 km

Norpipe          Emden/Duitsland                              44,4 mcm/dag            440 km

Vesterled        St Fergus/Verenigd Koninkrijk         36,9 mcm/dag            360 km

Zeepipe           Zeebrugge/België                           42,2 mcm/dag            814 km

*De Baltic Pipe, met een capaciteit van 27,4 mcm/dag, is een aftakking van de Europipe 2.

Exporteert Noorwegen LNG?

Noorwegen exploiteert ook een liquefactieterminal in Hammerfest, helemaal in het noorden, ook bekend als Melkoeya. Het land kan 6,5 miljard kubieke meter LNG per jaar leveren, wat ongeveer 5 % van de Noorse gasexport vertegenwoordigt. In 2022 waren de exporten vanaf de terminal slechts 3,7 miljard kubieke meter vanwege de sluiting van de fabriek gedurende 5 maanden na een brand in september 2020. Hoewel LNG-tankers het bereik van Noors gas kunnen uitbreiden tot buiten Europa, gingen bijna alle exporten in 2022 naar Europese bestemmingen.

Wie produceert gas in Noorwegen?

Het land heeft internationale bedrijven aangetrokken, waaronder Wintershall Dea, TotalEnergies, ConocoPhillips en Shell. De grootste speler is echter Equinor, dat grotendeels in handen is van de Noorse staat. Het bedrijf produceerde meer dan 45 miljard kubieke meter aardgas, ongeveer 36 % van de totale Noorse productie in 2022. Equinor verkoopt ook gas namens Petoro, een volledig staatsbedrijf dat belangen heeft in offshore velden maar zelf geen activa exploiteert.

TotalEnergies, een grote aanwezigheid in Noorwegen

De grote Franse speler bezit rechten voor veel Noorse velden, sommige als operator, sinds het bedrijf in 1965 het land betrad. Eind 2022 zijn de belangen als volgt (gegevens uit het universele registratiedocument van het bedrijf:

  • Ekofisk (39,9 %), Eldfisk (39,9 %), Embla (39,9 %), Tor (48,2 %) en Flyndre (6,26 %).
  • Johann Sverdrup (8,44 %).
  • Skirne (40 %) en Atla (40 %), beheerd door TotalEnergies, aan het einde van hun levenscyclus.
  • Oseberg (14,7 %), waarvan de installaties ook de producten van andere velden behandelen, waaronder die van Tune (10 %).
  • Islay (5,51 %).
  • Troll (3,69 %), Kvitebjørn (5 %).
  • Åsgard (7,68 %), Tyrihans (23,15 %) en Kristin (6 %).