Volgens opiniepeilingen zal Lula bij de verkiezingen in oktober opnieuw president worden, maar zijn adviseurs en financiële leidinggevenden uit de particuliere sector zien weinig ruimte voor ontwikkelingsbank BNDES of retailbanken Banco do Brasil en Caixa Economica Federal om de kredietkraan weer op dezelfde schaal als voorheen open te draaien.
Lula en voormalig president Dilma Rousseff stimuleerden een agressief kredietbeleid door van 2008 tot 2014 zo'n 500 miljard reais (96,5 miljard dollar) in de drie staatsbanken te pompen. De banken moeten nog ongeveer 150 miljard reais terugbetalen aan de schatkist.
De huidige begrotingsbeperkingen, bestuursregels en strengere nalevingseisen, samen met de erkenning dat door de overheid gesteunde leningen eerder naar kleine bedrijven en infrastructuur moeten gaan dan naar grote conglomeraten, zouden een terugkeer naar vroeger beleid moeten verhinderen, aldus economen.
"Er is niet veel begrotingsruimte om geld in de banken te pompen", aldus Roberto Troster, voormalig econoom van Febraban, de grootste bankgroep van Brazilië. Twee huidige en twee voormalige directeuren van banken die onder staatscontrole staan, deelden die mening, maar vroegen om anonimiteit.
Een bron dicht bij BNDES zei dat het gesubsidieerde kredietmodel dat ooit de voorkeur genoot van de regeringen van de Arbeiderspartij (PT) het vermogen van de centrale bank om de inflatie te bestrijden zou verminderen - een dringende prioriteit voor de volgende regering. De recente geschiedenis laat zien hoe een nieuwe leengolf het begrotingstekort zou opdrijven en het effect van het monetaire beleid met gesubsidieerde kredieten zou verminderen.
Zelfs leden van de campagne van Lula bagatelliseren de kans dat de regering een nieuwe leenoperatie van de overheid zal financieren.
"Wij verwachten geen nieuwe transfers van de schatkist naar de banken", aldus Guido Mantega, die onder Lula minister van Financiën was en zijn campagne adviseert over het economisch beleid.
Onder Lula en Rousseff pompten de staatsbanken voor miljarden dollars aan leningen in grote bedrijven die als "nationale kampioenen" werden beschouwd, zoals vleesverwerker JBS SA. Dat beleid om het risico te concentreren bij een klein aantal klanten leidde tot spanningen tussen zowel Caixa als BNDES en hun accountants over de manier waarop verliezen op leningen aan bepaalde bedrijven en projecten moeten worden verantwoord. "De prioriteiten liggen vandaag anders", zei een vice-president van de Banco do Brasil, verwijzend naar de erkenning door de campagnes van zowel Lula als de rechtse president Jair Bolsonaro van het belang van leningen aan kleine en middelgrote ondernemingen.
Dat zou in lijn zijn met het beleid onder Bolsonaro, wiens adviseurs hebben gezegd dat kredietverlening aan het MKB een prioriteit zou blijven in een hypothetische tweede termijn.
Tijdens een recent evenement zei BNDES-directeur Gustavo Mantezano dat "1 miljard reais lenen aan kleine bedrijven meer ontwikkeling en stemmen oplevert dan 10 miljard reais lenen aan grote bedrijven."
Door de staat gecontroleerde banken hebben al meer leningen verstrekt aan kleine en middelgrote ondernemingen, deels om de gevolgen van de COVID-19 pandemie voor de werkgelegenheid te verzachten. "Door de staat gecontroleerde banken moeten zich richten op gebieden die niet goed door de particuliere sector worden gedekt, zoals leningen aan het MKB," zei Guilherme Mello, een andere campagneadviseur van Lula.
Mello zei dat hij tegen de heropleving is van het vroegere PT-beleid om door de staat gecontroleerde banken te gebruiken om te proberen de kredietkosten over de hele linie te drukken. "De agenda om de kredietkosten te verlagen is veel groter dan dit," zei hij, maar hij weigerde specifieker te zijn.
ANDERE AANPAK
Er wordt ook een andere aanpak van de financiering van infrastructuur verwacht, hoewel er nog steeds een gebrek is aan staatskapitaal voor dergelijke projecten. De meeste financiële managers zeiden dat BNDES zijn financieringsmodel heeft verbeterd door projecten te structureren in plaats van ze rechtstreeks te financieren met gesubsidieerde leningen.
"Dat BNDES weer gaat financieren zou een stap terug zijn, subsidies verstoorden de levensvatbaarheid van de projecten", aldus Karin Yamauti Hatanaka, infrastructuurpartner bij advocatenkantoor TozziniFreire.
BNDES zou zijn eigen kapitaal kunnen gebruiken voor projecten waarvoor de particuliere sector geen belangstelling heeft, zoals de bouw van gevangenissen, scholen en openbare verlichting, aldus andere kaderleden.
"We moeten een middenweg vinden", zei infrastructuurdirecteur Ewerton Henriques van Banco Fator. Sinds 2018, toen BNDES 80 miljard reais oogstte door belangen te verkopen in bedrijven als Petrobras en JBS, heeft het meer winst gemaakt dan zelfs sommige particuliere banken. Dat geeft haar voorlopig meer ruimte om dergelijke projecten te financieren zonder vers kapitaal van de overheid nodig te hebben. Voormalig minister van Financiën Mantega zei dat de regeringen van de PT's tijdens de financiële crisis van 2009 een beroep hadden gedaan op de schatkist om BNDES te financieren, maar dat het onwaarschijnlijk was dat zij dit opnieuw zouden doen. Hij zei dat hij voorstander is van een hernieuwde focus van BNDES op langetermijnprojecten die moeite hebben met het aantrekken van middelen bij particuliere geldschieters.
Roberto Guimaraes, directeur van de Braziliaanse vereniging voor de zware industrie ABDIB, zei dat er "investeringshiaten" zijn op gebieden als vervoer, riolering en stedelijke mobiliteit.
Volgens twee bronnen wordt dit standpunt gedeeld door sommige bestuurders van BNDES, die graag een actievere aanpak willen voor bepaalde infrastructuurprojecten waarvoor particuliere investeerders geen belangstelling hebben getoond.
($1 = 5,1849 reais)
