De markten hadden slechts drie weken nodig om het Verenigd Koninkrijk, de zesde economie ter wereld en emittent van een van zijn reservevaluta's, tot een krijsende ommekeer te dwingen.

Een poging om de belastingen te verlagen terwijl er al grote gaten in de overheidsfinanciën zaten, had de leenkosten in het Verenigd Koninkrijk omhoog doen schieten, waardoor de Bank of England moest ingrijpen en de vorige minister van Financiën Kwasi Kwarteng zijn baan verloor.

Zelfs na de ommekeer van maandag blijft de schade voor Britse staatsobligaties of gilts aanhouden. De tienjarige gilts staan nog steeds zo'n 46 basispunten hoger dan vóór de minibegroting van 23 september, de dertigjarige rente is ongeveer 55 basispunten hoger en de hypotheekrente blijft aanzienlijk duurder.

"Het is echt niet het juiste moment om te experimenteren met fiscaal beleid", aldus AXA's hoofdeconoom Gilles Moec over de Britse maatregelen, waarbij hij aangaf dat de ommezwaai van maandag "de obligatiewaakhonden voorlopig heeft gesust".

De term obligatiewaakhonden verwijst naar schuldbeleggers die begrotingsdiscipline opleggen aan spilzieke regeringen door hun leenkosten op te drijven.

Nog een teken dat minister van Financiën Jeremy Hunt zijn geloofwaardigheid probeerde te herstellen, was de aankondiging van een nieuwe economische adviesraad bestaande uit vier financiële deskundigen: Rupert Harrison, voormalig stafchef van ex-minister van Financiën George Osborne die nu voor BlackRock werkt, voormalig lid van de Raad van Bestuur Sushil Wadhwani, een andere ex-BoE-functionaris Gertjan Vlieghe, nu werkzaam bij het New Yorkse hedgefonds Element Capital, en JPMorgan-strateeg Karen Ward.

De stijging van de giltrente was sterker dan bij vergelijkbare Duitse of Amerikaanse obligaties, maar ervaren economen wijzen erop dat Londen niet de enige is die in het vizier komt.

Dat komt omdat de rente wereldwijd stijgt en de centrale banken niet langer de obligatie-opkoopprogramma's uitvoeren die de leenkosten van de overheid lange tijd hebben gedrukt.

Morgan Stanley schat dat de balansen van de vier grote centrale banken - de Federal Reserve, de Europese Centrale Bank, de Bank of Japan en de BoE - tegen eind 2023 met ongeveer 4 biljoen dollar zullen zijn gekrompen.

Dat is ruwweg vier keer het tempo waarin in 2018-19 geld uit het systeem werd gehaald toen de Fed probeerde een einde te maken aan haar stimuleringsmaatregelen voor de financiële crisis.

Ed Yardeni, die begin jaren tachtig de term obligatiewrekers bedacht, schreef in een blogpost "They're Baaaack!" toen de Britse ravage vorige maand voor het eerst uitbrak.

Hij denkt dat de stijging van de Amerikaanse hypotheekrente dit jaar tot het hoogste niveau sinds 2008 een ander potentieel probleem is en dat het zwaar in de schulden stekende Italië een doelwit kan zijn als Europa deze winter een echte energiecrisis krijgt.

"Centrale banken hielden de Bond Vigilantes in toom met ZIRP, NIRP en QE", aldus Yardeni, verwijzend naar de jaren van ultralage rente en stimulering na de financiële crisis. "Nu niet meer: Ze zitten weer in het zadel en rijden hoog".

VERSCHEURD

Veel Europese regeringen worden heen en weer geslingerd tussen de noodzaak om huishoudens en bedrijven te beschermen tegen de energieschok als Rusland zijn gasleveringen stopzet, en de noodzaak om de recordinflatie te bestrijden en de overheidsfinanciën houdbaar te houden.

Italië is al lang een bron van zorg vanwege de enorme overheidsschuld van ongeveer 150% van het bbp en de trage economische groei.

Een overwinning van de rechtse partijen in de nationale verkiezingen van september heeft de vrees ook aangewakkerd, nadat zij campagne voerden voor hogere pensioenen, sociale uitkeringen en een forfaitaire belasting van 15% voor zelfstandigen, zonder te zeggen hoe die gefinancierd moet worden.

Ook Hongarije heeft laten zien dat opkomende markten altijd overgeleverd zijn aan de genade van de markten.

De Hongaarse centrale bank zag zich vrijdag gedwongen een deel van haar rente te verhogen tot maar liefst 25%, nadat zij een week eerder had geprobeerd een einde te maken aan haar renteverhogingscyclus.

WAARSCHUWINGSTEKEN?

Toch heeft de crisis die door de Britse minibegroting is veroorzaakt, wereldwijd voor opschudding gezorgd.

Zelfs de Amerikaanse president Joe Biden sprak in het weekend de taal van de obligatiewaakhond en merkte op dat hij niet de enige was die het Britse plan een "vergissing" vond.

De markten deinsden nauwelijks terug toen Duitsland, de grootste economie van de eurozone en de belangrijkste emittent van obligaties, vorige maand een pakket van 200 miljard euro bekendmaakte, gefinancierd met nieuwe leningen om de klap van de energiecrisis te helpen opvangen.

Het Duitse pakket was gericht op energiesteun en zal waarschijnlijk over een langere periode worden uitgesmeerd, aldus analisten, wat verklaart waarom de Duitse leenplannen niet tot zoveel onrust op de markten hebben geleid als het Britse plan in september.

"Dit is waarschijnlijk het grootste voorbeeld in de praktijk van de activiteit van de obligatiewakers", aldus Antonio Cavarero, hoofd beleggingen bij Generali Insurance Asset Management. "Als dit het VK kan overkomen, dan kan het elke andere economie overkomen."