EU versoepelt regels inzake staatssteun in miljardenstimulans voor chipsector

De Europese Commissie zal de financieringsregels voor innoverende halfgeleiderfabrieken versoepelen in het kader van dinsdag aangekondigde plannen, waarmee de Europese Unie haar chipindustrie wil stimuleren en haar afhankelijkheid van het aanbod uit de VS en Azië wil verminderen.

De actie van de Commissie komt op een moment dat een wereldwijd tekort aan chips en knelpunten in de toeleveringsketen een ravage hebben aangericht voor autofabrikanten, aanbieders van gezondheidszorg, telecommunicatie-exploitanten en anderen.

De Europese chipswet zal "15 miljard euro (17 miljard dollar) aan extra openbare en particuliere investeringen tegen 2030 mogelijk maken," zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een verklaring.

"Dit komt bovenop de 30 miljard euro aan overheidsinvesteringen die al gepland zijn uit NextGenerationEU, Horizon Europe en de nationale begrotingen. En deze middelen zullen worden aangevuld met verdere particuliere investeringen op lange termijn," zei zij, verwijzend naar lopende EU-projecten.

De stap van de EU weerspiegelt de Amerikaanse Chips Act van 52 miljard dollar, die bedoeld is om het concurrentievermogen met China te vergroten.

Von der Leyen zei dat het blok zijn staatssteunregels, die illegale en oneerlijke subsidies van EU-landen aan bedrijven moeten voorkomen, voor innovatieve chipfabrieken zal versoepelen.

"Wij passen dus onze regels inzake staatssteun aan, onder strikte voorwaarden. Hierdoor wordt - voor het eerst - overheidssteun mogelijk voor Europese "first-of-a-kind"-productiefaciliteiten, die heel Europa ten goede komen."

Deze fabrieken kunnen meer overheidssteun krijgen, zei EU-digitaalchef Margrethe Vestager, nu het blok zijn wereldmarktaandeel wil verdubbelen tot 20% in 2030.

"Dergelijke faciliteiten, die zouden in Europa niet bestaan als wij niets doen. Het kan gerechtvaardigd zijn om tot 100% van het bewezen financieringstekort met overheidsmiddelen te dekken," vertelde zij op een persconferentie.

Vestager, die gevraagd werd of de Commissie de regels voor staatssteun aan het buigen was, zei dat de goedkeuring van de financiering gebaseerd zou zijn op een zelden gebruikte bepaling in het EU-verdrag en dat de steun evenredig moet zijn, een pan-Europese impact moet hebben en niet meer mag zijn dan nodig is.

Zij waarschuwde de regeringen van de EU ook voor oneerlijke tactieken om investeringen aan te trekken.

"Want wij kunnen niet zomaar elke subsidie toestaan waarbij de ene hoger is dan de andere. Wij zijn altijd een soort van zeer attent geweest op het feit dat het niet zo mag zijn dat één regering investeringen in één gebied probeert te lokken door de beloften voor staatssteun op te krikken," zei zij.

Kleinere EU-landen hebben hun ongerustheid geuit over de soepelere regels, uit vrees voor een subsidiewedloop die bedrijven in de grotere landen zoals Frankrijk, Duitsland, Nederland en Italië zal bevoordelen, zei een EU-diplomaat.

Het chipoffensief komt er nu de EU-landen de Amerikaanse chipfabrikant Intel het hof maken, die nog niet heeft aangekondigd waar het een Europese megafabriek zal vestigen, wat de vrees voor een subsidiewedloop doet ontstaan.

Intel verwelkomde de chip-push van de EU en drong er bij de autoriteiten aan beide zijden van de Atlantische Oceaan op aan hun krachten te bundelen.

"Wij overwegen momenteel een aanzienlijke uitbreiding van onze Europese voetafdruk, en wij verwachten dat de EU-chipswet deze plannen zal vergemakkelijken," zei het bedrijf in een verklaring.

Het Britse Arm Ltd, dat dinsdag een nieuwe CEO benoemde, zei dat het vóór maart 2023 naar de beurs zou gaan en Masayoshi Son, baas van moederbedrijf SoftBank, gaf aan dat dat in de Verenigde Staten zou zijn, hoogstwaarschijnlijk de Nasdaq.

De plannen voor een beursgang komen op een moment dat SoftBank plannen liet vallen om Arm te verkopen aan de Amerikaanse chipmaker Nvidia Corp, waarbij een deal met een potentiële waarde tot $80 miljard opzij werd geschoven wegens hindernissen van regelgevende aard.

GlobalWafers is ook op zoek naar een nieuwe greenfield site als onderdeel van een uitbreidingsplan van $3,6 miljard dat in het leven is geroepen na de mislukte overname van het Duitse Siltronic.

De Europese chipswet, die nog door de EU-landen en de EU-wetgevers moet worden goedgekeurd voordat hij wet kan worden, bevat ook een instrumentarium waarmee de Commissie bedrijven kan verplichten belangrijke chips te leveren tijdens een crisis.

($1 = 0,8763 euro)