Explainer -ECB begint schuld af te lossen om inflatie te bestrijden

Het is vrijwel zeker dat de Europese Centrale Bank volgend jaar een deel van haar obligatievoorraad van 5 biljoen euro (5,3 biljoen dollar) van de hand zal doen, nu zij haar inspanningen opvoert om de recordhoge inflatie in de eurozone terug te dringen.

Samen met een aanhoudende reeks renteverhogingen hoopt zij dat de zogenaamde kwantitatieve verstrakking, of QT, de leenkosten zal verhogen en daardoor de vraag naar goederen en diensten in de 19 landen die de euro gebruiken, zal afremmen.

De beleidswijziging is historisch, nadat de ECB bijna een decennium lang precies het tegenovergestelde heeft gedaan via meerdere stimuleringsprogramma's die de economie van de eurozone overeind hielden tijdens opeenvolgende crises.

Het vormt ook een uitdaging voor regeringen die jarenlang op de ECB hebben vertrouwd als belangrijke kredietverstrekker, met name in het zuiden van het blok met schulden.

De ECB zal op 15 december de "belangrijkste beginselen" van het QT-programma uiteenzetten en de aftrap wordt verwacht in de eerste maanden van 2023.

Dit zijn de belangrijkste vragen die beleggers stellen over de plannen van de ECB.

WAT IS QT EN HOE MOET HET WERKEN?

In het algemeen wordt kwantitatieve verstrakking geacht een spiegelbeeld te zijn van het beleid van kwantitatieve versoepeling (QE) dat het afgelopen decennium heeft gedomineerd.

Bij QE verlaagde de ECB de leenkosten door staatsobligaties op te kopen, in de hoop dat dit banken en andere beleggers ertoe zou aanzetten hun geld voor vruchtbaarder doeleinden te gebruiken, zoals de financiering van bedrijven.

Door kwantitatieve verkrapping zal de ECB de door QE gecreëerde liquiditeit opdweilen door haar obligatiebezit af te stoten.

Dit zou de kosten van geld moeten verhogen en krediet en investeringen afkoelen.

HOE ZIET DIT ER IN DE PRAKTIJK UIT?

De ECB heeft laten doorschemeren dat zij niet van plan is haar obligaties te verkopen, maar in plaats daarvan gewoon zal stoppen met het vervangen van sommige obligaties die vervallen, zoals de Amerikaanse Federal Reserve deed toen zij eerder dit jaar met haar eigen QT-programma begon.

De Fed zei dat zij alleen de opbrengsten van vervallende obligaties boven een bepaalde maandelijkse drempel zou herbeleggen.

ZAL DE ECB GEWOON DE FED KOPIËREN?

Waarschijnlijk niet, want de maandelijkse aflossingen uit het Asset Purchase Programme van de ECB variëren van 17,8 miljard euro in augustus tot 52,7 miljard euro in oktober.

Dat betekent dat ze misschien een percentage van de aflossingen als maatstaf moet gebruiken of herinvesteringen over meerdere maanden moet spreiden, zoals ze in het verleden heeft gedaan.

Maar de beleidsmakers van de ECB zijn onvermurwbaar dat QT voorspelbaar en geleidelijk moet zijn.

Het idee is om het op de automatische piloot te zetten, zodat beleidsmakers niet regelmatig beslissingen hoeven te nemen over het tempo van de aflossingen, zodat de rente hun belangrijkste instrument blijft.

OVER HOEVEEL GELD HEBBEN WE HET HIER?

De ECB heeft voor 3,3 biljoen euro aan activa onder APP gekocht, waarvan het grootste deel staatsobligaties zijn.

Deze hebben een gemiddelde looptijd van iets meer dan zeven jaar en analisten verwachten dat de ECB haar portefeuille met gemiddeld slechts 15-20 miljard euro per maand zal verminderen. Dat betekent dat de ECB er lang over zal doen om haar balans af te bouwen als zij geen activa verkoopt.

De ECB heeft ook een apart Pandemic Emergency Purchase Programme ter waarde van 1,7 biljoen euro. Zij heeft gezegd dat zij de opbrengsten van dat programma zal blijven herinvesteren tot eind 2024.

WAT BETEKENT DIT VOOR KREDIETNEMERS?

De ECB is sinds 2015 een belangrijke koper van staatsobligaties. Gedurende enkele maanden op het hoogtepunt van de pandemie kocht zij meer overheidsschuld dan landen uitgaven.

Dit zal veranderen onder QT, waardoor de regeringen van de eurozone - waarvan de meeste nog steeds tekorten hebben - gedwongen zullen worden om geld op te halen bij particuliere beleggers.

UniCredit schat dat de markt volgend jaar 500 miljard euro extra aan staatsobligaties uit de eurozone zal moeten absorberen, de grootste toename sinds 2010.

MOETEN WE ONRUST OP DE MARKT VERWACHTEN?

De markten lijken de QT al te hebben ingeprijsd: de rente op staatsobligaties in de hele eurozone steeg in september tot meerjarige hoogtepunten, maar trok de afgelopen weken weer aan.

Duitse 10-jaarsobligaties leveren momenteel 1,8% op, tegen min 0,4% een jaar geleden, terwijl vergelijkbare obligaties van Italië met een hoge schuldenlast op 3,7% staan.

Maar de ECB heeft deze landen al een vangnet geboden in de vorm van een regeling waarmee zij onbeperkte hoeveelheden van hun obligaties kan opkopen als de markt ineenstort.

($1 = 0,9497 euro)