De invasie van Rusland in Oekraïne heeft Zweden - en zijn naaste militaire partner Finland - gedwongen openlijk partij te kiezen, nadat het buiten het militaire bondgenootschap was gebleven sinds het in 1949 werd opgericht om de Sovjet-Unie in de Koude Oorlog tegen te gaan.

Algemeen wordt verwacht dat Stockholm het voorbeeld van Helsinki zal volgen en reeds maandag een aanvraag tot toetreding tot de 30 naties tellende Noord-Atlantische Verdragsorganisatie zou kunnen indienen.

"Het Zweedse NAVO-lidmaatschap zou de drempel voor militaire conflicten verhogen en zo een conflictvoorkomend effect hebben in Noord-Europa," vertelde Linde aan verslaggevers toen zij de conclusies presenteerde van een veiligheidsevaluatie door alle partijen, waarin de voor- en nadelen van het NAVO-lidmaatschap voor Zweden werden onderzocht.

"Het belangrijkste gevolg van een Zweeds lidmaatschap van de NAVO zou zijn dat Zweden deel zou uitmaken van de collectieve veiligheid van de NAVO en opgenomen zou worden in de veiligheidsgaranties volgens .... Artikel 5."

Artikel 5 van het oprichtingsverdrag van de NAVO zegt dat een aanval op een NAVO-land moet worden gezien als een aanval op alle.

Hoewel Zweden en Finland al lang nauwe betrekkingen met de NAVO onderhouden en regelmatig aan oefeningen en haar bijeenkomsten op hoog niveau deelnemen, vallen zij niet onder de veiligheidsgarantie van de NAVO.

De regering zei dat het verslag geen aanbeveling inhield om tot de NAVO toe te treden.

De linkse partijen en de groenen waren de enige partijen die de conclusies van het verslag niet steunden.

Een aanvraag zou moeten worden goedgekeurd door alle NAVO-landen en later door het Zweedse parlement.

De Turkse president Tayyip Erdogan zei vrijdag dat het voor NAVO-lid Turkije niet mogelijk was om het Zweedse en Finse lidmaatschap te steunen, omdat, zo zei hij, de twee landen "de thuishaven van veel terroristische organisaties" waren. [L5N2X53HU]

Turkije heeft in het verleden Zweden en andere West-Europese landen bekritiseerd vanwege hun omgang met organisaties die door Ankara als terroristisch worden beschouwd, waaronder de Koerdische militante groepen PKK en YPG en volgelingen van de in de VS gevestigde islamitische geestelijke Fethullah Gulen.

Linde zei dat Zweden niettemin hoopte unanieme steun te krijgen in de NAVO als het een aanvraag zou indienen en dat de twee Noordse landen "zeer, zeer sterke steun" hadden van belangrijke lidstaten waarmee Turkije belang had bij het onderhouden van goede betrekkingen.

Zij voegde eraan toe dat zij de situatie zou bespreken op een informele bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO in Berlijn dit weekend, waarvoor zowel Zweden als Finland waren uitgenodigd.

Op het Pentagon zei woordvoerder John Kirby dat de positie van Ankara in het NAVO-bondgenootschap niet was veranderd door de opmerkingen van Erdogan.

De Finse minister van Buitenlandse Zaken Pekka Haavisto raadde geduld aan. "Het gebeurt niet in één dag," zei hij tegen verslaggevers, en hij voegde eraan toe dat hij zaterdag in Berlijn zijn Turkse ambtgenoot zou ontmoeten.

De topdiplomaat van de Verenigde Staten voor Europa op het ministerie van Buitenlandse Zaken zei vrijdag dat de VS van plan waren de kwestie in Berlijn bij Turkije aan de orde te stellen.

"Wat de opmerkingen van president Erdogan betreft, werken wij eraan om het standpunt van Turkije te verduidelijken," vertelde Karen Donfried, assistent-secretaris voor Europa en Euraziatische zaken op het ministerie van Buitenlandse Zaken, aan verslaggevers in een gesprek.

"Turkije en Zweden hebben zeer effectief samengewerkt in NAVO-verband," voegde zij eraan toe.

Het Witte Huis zei vrijdag dat president Joe Biden telefonisch gesproken had met de Zweedse premier Magdalena Andersson en president Sauli Niinist van Finland.

"President Biden onderstreepte zijn steun voor het opendeurbeleid van de NAVO en voor het recht van Finland en Zweden om over hun eigen toekomst, buitenlands beleid en veiligheidsregelingen te beslissen," zei het Witte Huis in een verklaring.

VAN ARCTISCH TOT ZWARTE ZEE

Het Finse en Zweedse lidmaatschap van de NAVO zou de geopolitieke kaart van Noord-Europa hertekenen en een grotendeels ononderbroken lint van lidstaten tegenover Rusland creëren, van de Noordelijke IJszee tot de Zwarte Zee.

Donderdag zeiden de president en de premier van Finland dat het land - dat een 1.300 km lange grens en een moeilijk verleden met Rusland deelt - "onverwijld" een aanvraag moet indienen om tot het militaire bondgenootschap van de NAVO toe te treden.

Rusland zei dat het verzoek van Finland een vijandige stap was die een bedreiging vormde voor zijn veiligheid.

Moskou heeft in april gezegd dat het kernraketten kan stationeren op het Russische grondgebied Kaliningrad, ingeklemd tussen de NAVO-leden Polen en Litouwen aan de Oostzee, als Finland of Zweden toetreden tot het defensieverbond.

"Als Zweden ervoor kiest om lid van de NAVO te worden, bestaat het risico van een reactie van Rusland," zei minister van Defensie Peter Hultqvist. "Laat mij verklaren dat wij in zo'n geval bereid zijn om elke tegenreactie op te vangen."

President Niinist zei dat dreigementen van Rusland te verwachten waren geweest. "We kunnen niet teruggaan naar de manier waarop we het gewend waren," citeerde het Zweedse persbureau TT hem vrijdag. "Maar Rusland moet er ook belang bij hebben dat wij niet voortdurend hoge spanningen aan de grens hebben."

Hij zei dat hij van plan was de Russische president Vladimir Poetin te bellen en "hem te vertellen dat de situatie veranderd is, zoals we allebei weten".