"We betalen voor de dagen dat we staken. Ik heb de afgelopen maand gebudgetteerd om een maand te kunnen staken (tegen deze hervorming)... We moeten doorgaan", zei het 58-jarige vakbondslid CGT dinsdag tijdens een mars in Parijs tijdens een tweede landelijke staking tegen de hervorming.

In wat een langdurige impasse zou kunnen worden, proberen de vakbonden en hun leden de gevolgen voor de persoonlijke financiën, die al onder druk staan door de ergste kosten van levensonderhoud in decennia, zoveel mogelijk te beperken.

Voor de 55-jarige verpleegster Said Bellahecene betekende dat dinsdagochtend werken om 's middags te kunnen staken om te voorkomen dat ze een hele dag loon zou verliezen.

"Ik heb twee kinderen en ik moet de huur betalen, maar ik ben bereid om een paar weken (van mijn loon) te verliezen en het land tot stilstand te brengen in plaats van twee jaar later te verliezen (door de hervorming)," zei hij tijdens de demonstratie.

Meer dan 1,2 miljoen mensen namen deel aan de actie van dinsdag, iets meer dan bij een eerste krachtmeting op 19 januari, hoewel bedrijven zoals de staatsspoorwegmaatschappij SNCF en de door de staat gecontroleerde elektriciteitsgroep EDF meldden dat minder werknemers staakten.

Dat betekent dat het een uitdaging wordt om de druk op de ketel te houden als de hervorming de komende twee maanden door het parlement wordt geloodst.

STAKINGSFONDSEN

Hoewel de vakbonden tot dusverre een zeldzame eensgezindheid aan de dag hebben gelegd, heeft de hardline CGT-leider Philippe Martinez het schrikbeeld opgeworpen van doorlopende stakingen, ondanks de financiële offers die dat voor veel werknemers betekent.

"De regering wil de verontwaardiging bagatelliseren, we moeten naar een hogere versnelling schakelen," zei Martinez woensdag op de radio France Inter.

Tot nu toe hebben de vakbonden geprobeerd de stakingen te spreiden om het loonverlies tot een minimum te beperken. De volgende staking zal pas op 7 februari plaatsvinden en de vakbonden hebben ook opgeroepen tot landelijke demonstraties op zaterdag 11 februari, waardoor meer werknemers zouden kunnen protesteren zonder dat hun loon wordt ingehouden.

Franse vakbonden hebben over het algemeen geen permanente stakingsfondsen om hun leden te helpen, hoewel sommige vakbonden af en toe een geldkasje opzetten dat wordt gefinancierd met donaties voor een specifiek doel.

Een opmerkelijke uitzondering is de CFDT, de grootste vakbond van Frankrijk, waarvan de contributies van de leden bijdragen aan de instandhouding van een fonds voor "vakbondsacties" dat volgens BFM TV in de loop der jaren is opgelopen tot 140 miljoen euro (152 miljoen dollar).

Hoewel dit fonds doorgaans wordt gebruikt om juridische kosten te dekken en werknemers bij lokale stakingen te compenseren, dringen de leden er nu op aan dat het ook wordt gebruikt om het loonverlies tijdens de pensioenstakingen te dekken.

"We krijgen een heleboel vragen of er hulp zal komen," vertelde Mylene Jacquot, hoofd van de CFDT voor de openbare dienst, aan Reuters.

BREDE OPPOSITIE

De regering zegt dat de pensioenherziening, die plannen omvat om werknemers langer aan het systeem te laten betalen, nodig is om het systeem de komende jaren uit de rode cijfers te houden.

Maar de vakbonden zeggen dat de plannen een brutale achteruitgang betekenen van gekoesterde sociale rechten en volgens opiniepeilingen wordt hun verzet breed gedragen door het grote publiek.

Maar zelfs vóór de crisis van de kosten van levensonderhoud hebben de Franse vakbonden in de decennia sinds massale stakingen in 1995 met succes een conservatieve regering hebben gedwongen om een pensioenherziening te laten vallen, moeite gehad om de hervormingsplannen van de regering te weerstaan.

Toch kunnen stakingen nog steeds resultaten opleveren, zoals de energiesector eind vorig jaar zag, toen de vakbonden loonstijgingen afdwongen met een reeks werkonderbrekingen.

In die sector wordt nu opgeroepen tot meer stakingen en het hoofd van de energietak van de CGT, Fabrice Coudour, zei dat een nieuwe ronde is gepland voor 6 tot 8 februari.

"We zijn gemotiveerd om door te gaan tot (de hervorming) van de baan is," zei Coudour.

($1 = 0,9182 euro)