GSK PLC 
Door 
Glaxo begon met babymelkpoeder, gelanceerd vanuit Nieuw-Zeeland aan het begin van de vorige eeuw door Joseph Nathan, een Londenaar die in Wellington woonde. Hij verhuisde het bedrijf in 1935 naar de Britse hoofdstad en bracht het kort na de Tweede Wereldoorlog naar de London Stock Exchange. Glaxo deed vervolgens verschillende overnames, waaronder Meyer Laboratories in de VS (1978), en fuseerde in 1995 met Burroughs Wellcome, een ander farmabedrijf met een geschiedenis die teruggaat tot de late 19de eeuw. Destijds was dit de grootste fusie in de geschiedenis tussen Britse bedrijven. Het stelde Glaxo Wellcome in staat om rond de eeuwwisseling de op twee na grootste farmaceut ter wereld te worden, na het Amerikaanse Merck en het Zwitserse Novartis, dat net was ontstaan uit de fusie tussen Ciba-Ceigy en Sandoz.
Een volgende stap werd snel gezet met de samenvoeging van Glaxo Wellcome en SmithKline Beecham in 2000. GlaxoSmithKline was geboren. Het hoofdkantoor bleef in Engeland. Het bedrijf heeft de afgelopen twintig jaar nog meer veranderingen ondergaan, waarvan ik er slechts drie zal noemen. In 2014 droeg GSK zijn oncologie-afdeling over aan Novartis in ruil voor de vaccins van de Zwitserse onderneming, in een transactie ter waarde van 20 miljard $. In 2018 kocht de Britse onderneming voor 13 miljard $ het minderheidsbelang van Novartis in hun gezamenlijke consumentengezondheidsbedrijf, met het oog op een fusie met de gelijksoortige divisie van Pfizer. Deze samengevoegde entiteit op het gebied van consumentengezondheid, genaamd Haleon, werd door GSK afgesplitst en in februari 2022 naar de beurs gebracht, zodat het bedrijf zich kon concentreren op gespecialiseerde geneeskunde en biotechnologie.
Het GSK van 2023
Na deze grote veranderingen, aangevuld met overnames van veelbelovende biotechnologiebedrijven - je moet met je tijd meegaan - richt het bedrijf zich thans op vier disciplines: infectieziekten, HIV, oncologie en immunologie. GSK heeft zeer sterke posities in HIV (20 %) en vooral in vaccins (30 % van de omzet). Dit heeft echter niet kunnen voorkomen dat het bedrijf een grote misser maakte met het coronavaccin, ondanks de samenwerking met een andere bewezen vaccinster, Sanofi. De inzet werd gewonnen door nieuwkomers in samenwerking met gevestigde spelers. In 2021 had het duo Pfizer/BioNTech 63 % van het marktaandeel van de coronavaccins, Moderna 27 %, AstraZeneca 6 % en Johnson & Johnson 4 % (bron: Statista).
Zoals de onderstaande grafiek laat zien, is GSK duidelijk een verliezer tussen de grote farmaceutische bedrijven, zelfs als we het buitenaardse Novo Nordisk weglaten. En dan hebben we het nog niet eens over het Britse AstraZeneca. Terwijl GSK terrein verloor, verdubbelde het aandeel AZN.
Hoe is deze situatie te verklaren?
Ten eerste door verkeerde keuzes en een onduidelijke strategie. Zo is het Britse bedrijf bijvoorbeeld teruggekeerde naar de oncologie nadat het tien jaar geleden al zijn activa had afgestoten. Sommige beslissingen in de afgelopen twee decennia hebben het bedrijf bovendien in minder winstgevende segmenten gebracht. Er is ook wat pech geweest bij klinische ontwikkelingen, hetgeen de ontwikkelingsportefeuille heeft uitgeput. En om het af te maken was er de Zantac-affaire, die bedrijf verder heeft verzwakt. Zantac, een behandeling voor darmstoornissen die oorspronkelijk door GSK werd gelanceerd, is sinds het verstrijken van het patent eind jaren '90 op de markt gebracht door verschillende bedrijven, waaronder Sanofi. In 2019 waarschuwde de FDA echter voor de aanwezigheid van een waarschijnlijk kankerverwekkende stof in sommige partijen. Deze zaak leidde tot de terugtrekking van alle geneesmiddelen op basis van ranitidine van verschillende markten. Patiënten hebben sindsdien de bedrijven die het product op de markt hebben gebracht, waaronder GSK en Haleon, aangeklaagd. Een deel van de twijfels is weggenomen maar er lopen nog geschillen, met name in Californië, waar de eerste hoorzittingen van een collectieve rechtszaak gepland staan op 24 juli. Dit zwaard van Damocles houdt beleggers op afstand.
Uiteindelijk bevond GSK zich in een dal, met een minder gevulde pijplijn dan veel van zijn concurrenten, en met het naderen van belangrijke patentverlopen, waaronder dat van dolutegravir tegen HIV, waarvan de bescherming zal vervallen tussen 2027 en 2029. Maar dat is niet alles, want onderzoek van Scope toont aan dat een deel van de portefeuille zijn exclusiviteit zal verliezen voor het einde van het decennium.
Verlies van exclusiviteit op patenten: geschatte blootstelling van grote farmaceutische bedrijven 2025-2029 ten opzichte van 2025 inkomsten (bron: Scope / Bloomberg / Brokers).
Uitleg: GSK wordt geconfronteerd met verlies van exclusiviteit voor de helft van zijn 2025 inkomsten tegen 2029.
Opmerking: verlies van exclusiviteit betekent niet dat de inkomsten tot nul dalen, alleen dat het bedrijf concurrentie kan ondervinden.
Grote korting op de concurrentie
De opeenstapeling van tegenslagen heeft het Britse bedrijf dus ver teruggedrongen in de farmaceutische elite. Zoals onlangs werd benadrukt door gezondheidsanalist Kerry Holford bij Berenberg, wordt GSK verhandeld met een ongekende korting van 40 % op de waarde van zijn gecommercialiseerde activa. Dit geeft aan hoe impopulair het aandeel momenteel is. De onderstaande illustratie toont ook aan dat geen enkel ander aandeel momenteel zo sterk is ondergewaardeerd, zelfs niet Sanofi (SASY in de grafiek).
De korting is ook zichtbaar in de koers/winst-verhouding, met 10 keer de verwachte resultaten in 2024 tegen 16 keer voor het gemiddelde van de andere farmaceutische bedrijven.
Degenen die hebben ingezet op de afsplitsing van Haleon om waarde vrij te maken, zijn voorlopig teleurgesteld, vooral sinds de Zantac-affaire. Het aandeel verliest 5 % in 2023 en 36 % op jaarbasis. De prestaties zonder dividenden zijn negatief op 1, 3, 5 en 10 jaar, wat het bedrijf een plaats in onze rubriek “Met vallen en opstaan” oplevert. CEO Emma Walmsley vraagt tijd om de groep te reorganiseren en weer op het goede spoor te krijgen. Die uitspraak zal echter niet volstaan om beleggers terug te halen.
"Met vallen en opstaan " identificeert bedrijven die een lastig beurstraject doormaken.
