Tien jaar geleden werd Griekenland geteisterd door een verwoestende schuldencrisis die gekenmerkt werd door jaren van bezuinigingen, ontberingen en onrust. Ambtenaren en investeerders zeggen nu dat 2024 het jaar zou kunnen zijn waarin de opleving eindelijk voltooid is.

De Griekse economie zal dit jaar naar verwachting met bijna 3% groeien, waarmee de omvang van voor de crisis van 2009 wordt benaderd en het gemiddelde van 0,8% in de eurozone ruimschoots wordt overtroffen.

De leenkosten zijn gedaald tot onder die van Italië en de banken die tijdens de crisis gered werden, zullen voor het eerst in decennia volledig geprivatiseerd worden - een stap die sommige van de grootste investeerders van het land zien als een laatste teken van normaliteit.

"Nu (de deelname van de staat) uit de weg is, is dat een mijlpaal," zei Wim-Hein Pals van vermogensbeheerder Robeco, die onlangs aandelen in Griekse banken kocht.

"De Griekse economie is in goede vorm om te profiteren van verdere groei in de toekomst."

De ommekeer in Griekenland, waarvan de schuldencrisis de ondergang van de hele eurozone dreigde te veroorzaken, is grimmig - op papier tenminste. Nu staat het land voor een nieuw probleem: het wordt tegengehouden door stagnatie in dezelfde eurozone-reuzen die ooit strenge hervormingen oplegden aan zijn economie.

Na jarenlang van de internationale markten te zijn afgesloten, kreeg Griekenland in 2023 weer een investment grade kredietrating. Toen het reddingsfonds van de staat vorige maand zijn belang in de Piraeus Bank, een van de grootste van het land, verkocht, was de verkoop acht keer overtekend.

Er blijven echter uitdagingen. Dalende geboortecijfers en een tekort aan arbeidskrachten bedreigen de langetermijnvooruitzichten, en de verspreiding van klimaatgerelateerde rampen zoals bosbranden en overstromingen hebben de overheidsfinanciën onder druk gezet.

Veel gewone Grieken die door de crisis heen zijn, zeggen dat ze weinig verschil zien, terwijl economen zeggen dat de bredere voordelen van de opleving tijd zullen vergen. Om groei op de lange termijn te garanderen, moet het land meer diversifiëren dan de typische economische drijfveren toerisme, onroerend goed en diensten.

Meer dan de helft van de directe buitenlandse investeringen in Griekenland, die in 2022 in totaal ongeveer 7,5 miljard euro ($7,98 miljard) bedroegen, komen uit Noord-Europese landen zoals Frankrijk en Duitsland, die kampen met een zwakke groei. De Griekse export, zoals landbouwproducten, brandstof en farmaceutische producten - waarvan twee derde naar de EU gaat - daalde vorig jaar met bijna 9%. De economische groei vertraagde tot 2% in 2023, deels als gevolg van de achterblijvende buurlanden.

"De lagere groeiverwachtingen in Europa beïnvloeden Griekenland op twee belangrijke manieren. Door druk op de export ... en door de hogere kosten van geld," zei Nikos Vettas, hoofd van de economische denktank IOBE.

FINANCIËN HERLEVEN

Tientallen jaren van ongebreidelde belastingontduiking en overbesteding haalden Griekenland in 2009 in, toen het in een recessie belandde en de regering een gigantisch gat in haar financiën onthulde dat schokgolven door de wereldmarkten joeg.

Tegen 2015 had het land drie reddingsoperaties met de eurozone en het Internationaal Monetair Fonds ondertekend ter waarde van 280 miljard euro. In ruil daarvoor stemde het in met bezuinigingsmaatregelen die de lonen en pensioenen in de publieke sector omlaag brachten en jaren van gewelddadige protesten veroorzaakten.

Sinds Griekenland in 2018 uit de reddingsoperatie kwam, heeft het zijn banksysteem nieuw leven ingeblazen en is het voor zijn leenbehoeften uitsluitend aangewezen op de schuldenmarkten. In 2022 heeft het twee jaar eerder dan gepland het IMF afbetaald.

De rust is grotendeels hersteld. Op het centrale Syntagmaplein in Athene, waar 10 jaar geleden demonstranten benzinebommen naar de oproerpolitie gooiden uit protest tegen de bezuinigingsmaatregelen, vermaken straatmuzikanten nu toeristen die in de schaduw van de zure sinaasappelbomen zitten.

Bezoeken aan de Akropolis, de bekendste antieke site van Griekenland, zullen in 2023 3,8 miljoen bedragen, bijna vier keer zoveel als op het hoogtepunt van de crisis.

ONGELIJKHEID BLIJFT

Voor veel Grieken heeft het economische herstel zich echter niet vertaald in een betere levensstandaard.

De werkloosheid ligt nog steeds boven de 10%, na Spanje de hoogste in de EU, en het BBP per hoofd van de bevolking in koopkracht is een van de laagste in het blok, zo blijkt uit gegevens van Eurostat. Het gemiddelde maandsalaris van 1.175 euro ligt 20% lager dan 15 jaar geleden, volgens cijfers van het ministerie van Arbeid.

Griekenland moet sectoren ontwikkelen waarin meer op lange termijn wordt geïnvesteerd, zei Vettas van IOBE, "zoals infrastructuurprojecten en productie."

Vakbonden hielden woensdag een algemene staking waarbij treinen, bussen, schepen en taxi's werden stilgelegd en honderden de straat op gingen om hogere lonen te eisen. Sommige mensen zijn nog niet hersteld van het feit dat ze alles verloren toen de economie instortte.

Periklis Fryganas sloot in 2009 een banklening af om zijn motorreparatiewerkplaats in Athene uit te breiden, maar door de crisis daalde zijn omzet de volgende zes jaar met 90%. Hij sloot de winkel in 2020 en verloor onlangs een appartement dat hij deelde met zijn werkloze vrouw en drie zonen, nadat hij het had gebruikt als onderpand voor de lening.

"De crisis heeft veel mensen gebroken en ik was een van hen," zei Fryganas, 61 jaar. "Dingen worden alleen beter voor de 'rijken', alle anderen zijn aan het lummelen." ($1 = 0,9404 euro)