Tijdens de twee uur durende dienst in de Anglicaanse kerk in Harare werden de geschriften voorgelezen en plechtige liederen gezongen. Priesters leidden een gemengde gemeente van zwarte en blanke aanwezigen naar de kerk, waar een portret van de koningin omringd was met bloemen.

Sommige gemeenteleden spraken dierbare herinneringen uit aan de Britse vorstin, die Zimbabwe in 1947 bezocht met haar ouders en opnieuw als koningin in 1991 voor de bijeenkomst van regeringsleiders van het Gemenebest, toen zij werd ontvangen door voormalig president Robert Mugabe.

"Ik denk dat ze Zimbabwe altijd in haar hart heeft gesloten en de bezoeken van de koninklijke familie aan Afrika lieten zien dat ze zeer geïnteresseerd waren in wat er in Afrika gebeurde. Ze waren richtinggevend voor de bevolking," zei Rhona Datlow, 82, die de herdenkingsdienst bijwoonde.

Ten tijde van Elizabeths eerste bezoek aan Zimbabwe was het land een Brits bestuurde kolonie met enige autonomie, bekend als Zuid-Rhodesië en met een blanke minderheidsregering.

Volgens sommige Zimbabwanen was die geschiedenis onlosmakelijk verbonden met de 70-jarige regeerperiode van Elizabeth.

"Ik denk niet dat het nodig is om haar leven te vieren. In het verleden leidde zij het koloniale tijdperk," zei Rownward Manzungu, 47, die bij de kerk stond.

"Het is pijnlijk dat zij ons land inpikte terwijl wij moesten lijden. We zullen het nooit vergeten."

Langton Muza, 36, zei dat hij geen noodzaak zag voor een herdenkingsdienst voor Elizabeth in Zimbabwe, dat in 1980 formeel onafhankelijk werd.

Zimbabwe verliet het Commonwealth-netwerk van voornamelijk voormalige gebieden van het Britse Rijk in 2003 nadat Mugabe, die het land vanaf de onafhankelijkheid had geregeerd, onder vuur kwam te liggen vanwege betwiste verkiezingen en landinname van blanke boeren.

Elizabeth kende Mugabe in 1994 een ereridmaatschap toe, maar ontnam hem die titel in 2008 op grond van schending van de mensenrechten en veronachtzaming van het democratisch proces.

De dood van de koningin een week geleden heeft bij sommige Afrikanen gemengde gevoelens losgemaakt over de erfenis van het kolonialisme op een continent waar Groot-Brittannië ooit over meer dan de helft van het grondgebied heerste.