De trilling van de laatste wanbetaling van de Russische regering in augustus 1998 droeg bij tot wat tot dan toe een van de grootste financiële bevingen was - met een bijna ineenstorting en redding van het mega Amerikaanse hedgefonds Long-Term Capital Management.

Zou het in gebreke blijven in 2022 - zelfs een technisch in gebreke blijven in vreemde valuta al volgende week - net zulke diepe en verstrekkende gevolgen hebben?

Rusland moet op 16 maart coupons betalen op twee soevereine obligaties in U.S. dollars, die geen clausules bevatten om in roebels of alternatieve valuta te betalen. Maar een decreet van President Vladimir Poetin van vorige week verbiedt de betaling van buitenlandse schulden in iets anders dan roebels.

Het gevolg is dat Rusland technisch gezien in gebreke kan blijven bij twee regelmatige rentebetalingen op in dollar luidende obligaties voor een totaalbedrag van $117 miljoen, zodra een aflossingsvrije periode van 30 dagen is verstreken.

Het ratingbureau Fitch zegt dat wanbetaling op handen is en de hoofdeconoom van de Wereldbank, Carmen Reinhart, zegt dat Rusland zich in "vierkant wanbetalingsgebied" bevindt.

Als Rusland in gebreke blijft, zal dat gebeuren tegen de achtergrond van een wijdverspreide volatiliteit van de wereldmarkten sinds de inval in Oekraïne op 24 februari en de bijna ongekende financiële, handels- en economische sancties die Moskou als gevolg daarvan opgelegd kreeg.

Het mondiale banksysteem is na de Grote Financiële Crisis van 2008-2009 sterk versterkt, en wij weten dat de beleidsmakers "alles zullen doen wat nodig is" als zij met een ernstige financiële crisis worden geconfronteerd. Het systeemrisico moet zeker laag zijn.

Maar het mondiale financiële systeem, de markten en de investeringsstromen zijn nog nooit zo sterk met elkaar verbonden geweest. Het risico van ernstige volatiliteit, stress of ontwrichting op bepaalde gebieden - zoals deze week op de wereldmarkt voor nikkel - moet zeker groot zijn.

Het enige probleem is dat er bijna geen manier is om van tevoren met enige zekerheid te weten waar. Angst voor besmetting zal waarschijnlijk nog maandenlang het denken van de beleggers doordesemen.

De gedachten gaan terug naar augustus 1998, toen Rusland de financiële wereld met verstomming sloeg door zijn munt te devalueren en een deel van zijn in roebels luidende schuld in te lossen.

Zo kort na de Aziatische financiële crisis verspreidde het besmettingsgevaar zich als een lopend vuurtje. LTCM, destijds een enorm fonds met veel schulden, dat gokte op de convergentie van een reeks spreads, waaronder Deense hypotheekobligaties, brandde zich slechts enkele weken later ernstig.

Grafiek: US High Yield Credit Spreads - jaren 1990:

Grafiek: US Financial Conditions Index - jaren 1990:

Het faillissement van LTCM in 1998, de daaropvolgende reddingsoperatie van $3,6 miljard, gecoördineerd door de Federal Reserve, en de littekens die het achterliet - de duik van 10% van de dollar ten opzichte van de Japanse yen in twee dagen in oktober van dat jaar is nog steeds de grootste in bijna een halve eeuw - maken deel uit van de marktfolklore.

Willem Buiter was in die tijd een extern lid van het Monetary Policy Committee van de Bank of England. Hij constateert dat er duidelijke en belangrijke verschillen zijn tussen nu en toen, maar waarschuwt dat er slachtoffers zullen vallen.

"Wij hebben altijd te maken met het vlindereffect. Het slechte nieuws is dat we niet veel weten over het web van directe en indirecte blootstellingen van financiële en niet-financiële entiteiten aan activamarkten en grondstoffenmarkten die nu zo in beroering zijn," zei hij.

SLECHT ZICHT

Het web loopt diep en ver.

Rusland is de op twee na grootste olieproducent ter wereld en de gezamenlijke grootste exporteur; het is de op een na grootste gasproducent en neemt 40% van het gas in Europa voor zijn rekening; Nornickel is de grootste palladiumproducent ter wereld en de grootste producent van geraffineerd nikkel; Rusland en Oekraïne zijn samen goed voor 29% van de wereldexport van tarwe.

De prijzen van al deze grondstoffen zijn omhoog geschoten, in veel gevallen met recordbedragen of naar recordhoogten. Goed nieuws als u aan de goede kant van de beweging staat, catastrofaal als u aan de verkeerde kant staat.

Naar verluidt hebben sommige entiteiten miljarden dollars verlies geleden nadat zij op het verkeerde been waren gezet door de prijsstijging van nikkel tot meer dan 100.000 dollar per ton, die de London Metal Exchange ertoe aanzette de handel in het metaal stil te leggen.

Charlie Robertson, wereldwijd hoofdeconoom bij Renaissance Capital, zette zijn eerste stappen op de markt in 1998. Hij waarschuwt dat de omvang van de recente prijsbewegingen en de volatiliteit betekenen dat de rimpeleffecten zich kunnen doen gevoelen waar men ze het minst verwacht.

"De markten kunnen niet alle implicaties hiervan inschatten. Wie is er geld verschuldigd aan de leasemaatschappijen van de luchtvaartmaatschappijen die 500 vliegtuigen op Russische bodem hebben laten stranden? Welke bank zal worden blootgesteld? Hoe zit het met al die bedrijven die tot hun nek in de grondstoffenhandel zitten? In welk land zal een eerste minister omvergeworpen worden wegens de stijgende voedselprijzen," peinst hij.

Als dat nog niet genoeg reden tot bezorgdheid is, zou een faillissement van Rusland de neerwaartse druk op de wereldeconomie, die nu al aan het toenemen is, waarschijnlijk nog doen toenemen. Volgens Goldman Sachs zijn de financiële voorwaarden wereldwijd het krapst sinds 2009.

"Het is een plausibel scenario dat we binnen zes maanden een wereldwijde recessie hebben," poneert Robertson.

Grafiek: Index van de wereldwijde financiële voorwaarden - Goldman Sachs: https://fingfx.thomsonreuters.com/gfx/mkt/zjpqkolojpx/KNQdg-global-financial-conditions-at-tightest-since-2009.png

(De hier geuite meningen zijn die van de auteur, een columnist voor Reuters).