Het koperrijke land is sterk verdeeld, en de opiniepeilingen wijzen erop dat de nieuwe tekst verworpen zal worden, ondanks de enorme steun onder de bevolking voor het verscheuren van de grondwet uit het Pinochet-tijdperk twee jaar geleden, na maanden van felle protesten tegen de ongelijkheid.

De stemming is een keerpunt voor Chili, dat lang beschouwd werd als een bastion van conservatisme en marktgericht economisch beleid, dat ten grondslag lag aan decennia van groei en stabiliteit die ook grote ongelijkheid tussen arm en rijk teweegbrachten.

"Dit gaat over het vereffenen van een historische schuld in Chili, want ondanks de economische groei en de verminderde armoede hebben wij nog steeds schulden die te maken hebben met ongelijkheid en sociaal welzijn," zei Vlado Mirosevic, woordvoerder van de goedkeuringscampagne.

Mirosevic zei dat de nieuwe grondwet de sleutel was om decennia van ongelijkheid ongedaan te maken en progressieve rechten en het milieu in het hart van het sociale weefsel van het land te plaatsen.

Bijna 80% van de Chilenen stemde voor het opstellen van een nieuwe grondwet in oktober 2020. Een gekozen 155 leden tellende assemblee, bestaande uit overwegend onafhankelijke en progressieve kiezers, begon in mei daarop met het opstellen ervan en voltooide het eerder dit jaar.

Maar het enthousiasme is afgenomen nu de Chileense economie de gevolgen heeft ondervonden van de COVID-19 pandemie, de stijgende inflatie en de munt die een historisch dieptepunt heeft bereikt. Dat heeft de steun voor de grondwet en zijn voorvechter, de progressieve president Gabriel Boric, geschaad.

Volgens de meest recente peilingen heeft het afwijzende kamp een voorsprong van bijna 10 procentpunten, ongeveer 46% tegen 37%. Ongeveer 17% blijft onbeslist.

Ximena Rincon, een conservatieve senator die campagne voert tegen de nieuwe grondwet, zei dat de mensen het vertrouwen hadden verloren in de vergadering die de tekst moest opstellen. Veel onzekerheid en desinformatie heeft de grondwet ook doen vastlopen.

"De assemblee was niet representatief voor de samenleving," zei zij, en zij riep op om een kleinere, meer representatieve assemblee te kiezen als de nieuwe grondwet zondag verworpen zou worden.

"IK STEM NEE

Kenneth Bunker, een politiek analist, zei dat de stemming van zondag ook zou kunnen fungeren als een referendum over Boric, een jonge voormalige studentenprotestleider die in maart aantrad en de nieuwe grondwet heeft gesteund.

"Er zullen mensen zijn die de prijs van benzine en voedsel zien, en de regering de schuld geven van de economie, en zeggen dat zij dezelfde zijn die de grondwet hebben gemaakt, en dus besluiten 'ik stem nee'," zei Bunker.

De onvoorspelbaarheid blijft echter bestaan, gezien het aantal onbesliste kiezers en een verplichte stemming, in tegenstelling tot vorige verkiezingen waar het stemmen vrijwillig was.

"Dat is waarschijnlijk de grootste onzekerheid, veel mensen extrapoleren graag resultaten uit opiniepeilingen," zei Rossana Castiglioni, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Diego Portales Universiteit.

"Maar de waarheid is dat wij betrekkelijk weinig weten van die 50%, van die helft van de bevolking die zich van het verkiezingsproces onthoudt."

Boric heeft gezegd dat hij een nieuw proces zou beginnen om een nieuwe grondwet op te stellen als de huidige zondag mislukt, terwijl andere politieke groeperingen de huidige tekst willen wijzigen. Ongeacht de uitslag zeggen deskundigen dat de Chilenen nog steeds de verandering willen waar zij in 2019-2020 om hebben geroepen.

"De mensen wachten nog steeds op de sociale agenda die werd uitgestippeld na de (2019) sociale opstand, een tendens die Boric naar het presidentschap bracht," zei Axel Callis, een politiek analist voor opiniepeiler TuInfluyes, eraan toevoegend dat de protestwoede weer zou kunnen oplaaien.

"Als dit niet leidt tot diepgaande veranderingen op het gebied van sociale rechten, gezondheid en pensioenen, dan zullen we met een explosieve sfeer blijven zitten."