De gegevens van december lieten zien waarom.
De totale inflatie van de consumentenprijzen steeg, terwijl een maatstaf voor de onderliggende inflatie daalde. Producentenprijzen, de kosten die doorberekend worden in wat consumenten uiteindelijk betalen, daalden en een indicator van de marges die detailhandelaren toevoegen, daalde sterk - een mogelijk teken van zich ontwikkelende prijsconcurrentie.
Maar de kosten voor onderdak blijven stijgen, net als de prijzen voor een reeks diensten zoals autoverzekeringen. Een loonwijzer van de Atlanta Fed toonde onlangs grotere loonsverhogingen voor mensen die hun baan houden, een bevinding die indruist tegen het idee dat de arbeidsmarkt aan het stabiliseren was na een periode die werd gekenmerkt door hoge loonstijgingen.
Bij elkaar opgeteld hebben de beleidsmakers van de Fed nog steeds meer bewijs nodig om hen ervan te overtuigen dat de inflatie zal terugkeren naar de doelstelling van 2% van de Amerikaanse centrale bank en op dat niveau zal blijven voordat ze zich verbinden tot renteverlagingen waarvan de financiële markten verwachten dat die misschien al in maart zullen beginnen.
OPVALLENDE AFSTAND?
Terwijl sommige inflatiefactoren zich duidelijk in het voordeel van de Fed hebben gekeerd, blijven andere factoren onopgelost.
De volgende beleidsvergadering van de centrale bank staat gepland voor 30-31 januari. Verwacht wordt dat de ambtenaren aan het einde van die vergadering de dagrente van de Fed stabiel zullen houden, zoals ze dat sinds juli hebben gedaan, tussen 5,25% en 5,50%.
De opmerkingen die Fed-gouverneur Christopher Waller vorige week maakte, laten de twee overkoepelende ideeën zien die het debat zullen omlijsten als beleidsmakers overwegen wanneer ze moeten beginnen met het verlagen van de leenkosten, die in 2022 en 2023 in een recordtempo stegen om de ergste inflatie-uitbraak sinds de jaren tachtig af te koelen.
Waller zei dat de inflatie nu "op korte afstand" van het doel van de Fed ligt: de prijsindex voor de persoonlijke consumptieve bestedingen (PCE), die de Fed als benchmark gebruikt, lag tot en met november op zes maanden precies op het doel van 2%. De gegevens voor december worden vrijdag bekendgemaakt. Op jaarbasis is de PCE-inflatie gedaald van een piek van 7,1% in juni 2022 naar 2,6% en er wordt verwacht dat deze verder zal dalen.
Maar zelfs als het risico op een opleving is afgenomen, "is het ergste wat we kunnen meemaken dat alles omkeert en we al zijn begonnen met bezuinigen," zei Waller. "We willen echt bewijs zien dat deze vooruitgang, deze trend ... doorzet. Ik geloof dat dat zal gebeuren. Dat moeten we zien voordat we beslissingen kunnen gaan nemen.
VERDER DAN BASISEFFECTEN
Wat zal die overtuiging teweegbrengen?
Voor de komende maanden zou basisrekenen moeten helpen, aangezien de hoge inflatiecijfers van begin 2023 uit de berekeningen vallen.
Maar Fed-beleidsmakers zullen proberen verder te kijken om te zien hoe verschillende inflatiecomponenten zich over kortere perioden gedragen om een idee te krijgen of bedrijven echt minder agressief worden in het vaststellen van prijzen.
Dit gebeurt al voor veel goederen, waar de prijzen over het algemeen ongeveer 1% daalden van september tot en met december. Als de volatiele voedsel- en energieproducten buiten beschouwing worden gelaten, zijn de goederenprijzen al zeven maanden aan het dalen. De voorraden zijn overvloedig na een wederopbouw in pandemische tijden, en de verhouding tussen voorraden en verkopen is ongeveer op het niveau van voor de gezondheidscrisis.
Voor de Fed is het een welkome terugkeer naar een vertrouwde wereld. Dalende goederenprijzen waren een bijproduct van de handelsliberalisering in de jaren 2000 en hielpen de lage inflatie tot 2019 te verankeren, totdat de COVID-19 pandemie de wereldwijde toeleveringsketens in de war stuurde, de vraag naar consumptiegoederen toenam door de gezondheidscrisis en de prijzen de hoogte in gingen. Op hun hoogtepunt in februari 2022 stegen de goederenprijzen exclusief voedsel en energieproducten met 12,3% per jaar.
Maar beleidsmakers willen daar ook niet te veel op vertrouwen, en recente ontwikkelingen, zoals de aanvallen door Iraanse militanten in Jemen die de scheepvaart door het Suezkanaal hebben ontmoedigd en handelswrijvingen tussen de VS en China, hebben de bezorgdheid over een hernieuwde prijsdruk doen toenemen.
KOMT ER HULP VOOR HUIZEN?
De pandemie leidde tot snel stijgende huizenprijzen in delen van de VS en dalende huren in andere delen, maar over het algemeen stegen de huisvestingskosten slechts een lauwe 1,4% in de 12 maanden eindigend in februari 2021, minder dan de helft van het typische percentage voorafgaand aan de COVID-19 uitbraak.
Maar de inflatie van de huisvestingskosten versnelde en bereikte 8,2% in maart 2023. Die meting is aan het vertragen en Fed-functionarissen blijven erop vertrouwen dat de "desinflatie" van de kosten voor onderdak zal aanhouden.
Maar het proces verloopt zo langzaam dat sommige beleidsmakers vinden dat de huisvestingskosten nog steeds te hoog zijn om op te vertrouwen.
"Ik denk dat in de categorieën van waar liggen de gevaren, de kwestie van de woninginflatie het kritieke stuk is op de korte termijn," zei Austan Goolsbee, voorzitter van de Chicago Fed, eerder deze maand in een interview met Reuters.
Realtime metingen van nieuwe huurovereenkomsten voor appartementen laten een langzamere prijsstijging zien, en dat zou uiteindelijk de algemene inflatie moeten verlagen. Maar een deel van de verbetering is afgevlakt, en de ingewikkelde wisselwerking tussen de bouw van appartementen en huizen, de verkoop van huizen, de hypotheekrente en de voortdurende banengroei en loonstijging heeft geleid tot verdeeldheid onder topeconomen over hoe ver of hoe snel de inflatie op de huizenmarkt vanaf nu zal afnemen.
Huisvestingskosten maken ongeveer een derde uit van het uitgavenpakket dat gebruikt wordt voor de consumentenprijsindex (CPI). Hoewel de weging ruwweg de helft is van die in de PCE-prijsindex waaraan de Fed de voorkeur geeft, kunnen beleidsmakers terughoudend blijven over het verlagen van de rente als de woninginflatie niet daalt zoals verwacht.
BLUES IN DE DIENSTENSECTOR
Als het laatste hoofdstuk van de inflatiestrijd van de Fed ergens op neerkomt, dan is het wel of de enorme dienstensector, die ongeveer tweederde van de economie uitmaakt, zich meer gedraagt als luchtvaarttarieven of autoverzekeringen.
Toen de CPI in juni 2022 een piek van 9% bereikte, waren verhogingen van autoverzekeringspremies verantwoordelijk voor ongeveer 0,15 procentpunt van die verandering, terwijl luchtvaarttarieven goed waren voor een vergelijkbare 0,18 procentpunt. Maar de prijzen van luchtvaartmaatschappijen zijn nu al negen maanden aan het dalen, terwijl de autopremies hun opwaartse trend voortzetten - vanaf december zijn ze met 20% gestegen in het afgelopen jaar en waren ze verantwoordelijk voor een half procentpunt van de inflatie van 3,4% in die maand.
De inflatie in de dienstensector buiten de woningbouw vertraagt, maar blijft hoog, en sommige beleidsmakers vrezen dat dit zal aanhouden.
Thomas Barkin, voorzitter van de Richmond Fed, vertelde eerder deze maand aan verslaggevers dat hij krachten ziet die in beide richtingen trekken - concurrentie bijvoorbeeld, waardoor een eigenaar van een sportschool in zijn district het aantal nieuwe inschrijvingen zag dalen na een prijsverhoging, maar ook veel markten waar bedrijven nog steeds prijszettingsmacht hebben en van plan zijn om die te gebruiken.
Het geduw en getrek in verschillende sectoren, van kleine bedrijven tot nationale ketens, van gezondheidszorg tot kapsalons, zou wel eens het tempo kunnen bepalen voor de eigen besluitvorming van de Fed.
"U verhoogt de prijzen totdat u een soort signaal krijgt van uw klanten en concurrenten ... dat u dat niet kunt," zei Barkin. "De COVID-periode was zo verwarrend voor kopers, zowel particulieren als instellingen, dat het moeilijk is voor mensen om de prijzen terug te brengen naar wat normaal is ... We zullen zien hoe het allemaal uitpakt.
