Artur, 57, een gepensioneerde, reed dinsdag vanuit Swidnik, zo'n 30 km (18 mijl) van de mijn in Oost Polen, in de hoop enkele tonnen steenkool te kunnen kopen voor zichzelf en zijn gezin.
"Er zijn vandaag toiletten neergezet, maar er is geen stromend water," zei hij, nadat hij drie nachten in zijn kleine rode hatchback had geslapen in een krioelende rij vrachtwagens, trekkers die aanhangers trekken en personenauto's.
"Dit is onvoorstelbaar, mensen slapen in hun auto's. Ik herinner me de communistische tijd, maar het kwam niet in me op dat we terug zouden kunnen keren naar iets dat nog erger is."
Artur's huishouden is één van de 3,8 miljoen in Polen die afhankelijk zijn van steenkool voor verwarming en nu geconfronteerd worden met tekorten en prijsstijgingen, nadat Polen en de Europese Unie een embargo op Russische steenkool instelden na Moskou's invasie in Oekraïne in februari.
Polen heeft in april met onmiddellijke ingang aankopen verboden, terwijl het blok opdracht heeft gegeven deze tegen augustus af te bouwen.
Hoewel Polen elk jaar meer dan 50 miljoen ton uit zijn eigen mijnen produceert, is geïmporteerde steenkool, waarvan een groot deel uit Rusland komt, een hoofdbestanddeel van het huishouden vanwege de concurrerende prijzen en het feit dat Russische steenkool in brokken wordt verkocht die geschikter zijn voor thuisgebruik.
De stijgende vraag heeft Bogdanka en andere door de staat gecontroleerde mijnen ertoe gedwongen de verkoop te rantsoeneren of de brandstof via online platforms in beperkte hoeveelheden aan individuele kopers aan te bieden. Artur, die zijn volledige naam niet wilde geven, zei dat hij papierwerk van zijn uitgebreide familie had verzameld in de hoop al hun brandstoftoewijzingen in één keer te kunnen ophalen.
De mijn was van plan om vrijdag brandstof te verkopen voor zo'n 250 huishoudens en zou de verkoop tijdens het weekend voortzetten om de wachttijden te verkorten, vertelde Dorota Choma, een woordvoerster van de Bogdanka mijn aan Reuters.
De beperkingen zijn ingesteld om hamsteren en woekerhandel te voorkomen, of zelfs het verkopen van plekken in de wachtrij, zei Choma.
Zoals alle Poolse kolenmijnen, verkoopt Bogdanka gewoonlijk het grootste deel van de kolen die het produceert aan elektriciteitscentrales. Vorig jaar verkocht zij minder dan 1% van haar productie aan individuele klanten, zodat zij niet over de logistiek beschikt om brandstof rechtstreeks aan kleinhandelaars te verkopen.
Lukasz Horbacz, hoofd van de Poolse Kamer van Koophandel voor kolen, zei dat de daling van de Russische invoer in januari begon, toen Moskou spoorrails begon te gebruiken voor militair transport.
"Maar de belangrijkste reden voor de tekorten is het embargo dat onmiddellijk in werking is getreden. Het heeft de markt op zijn kop gezet," zei hij tegen Reuters.
Een woordvoerder van de Weglokoks, een staatskolenhandelaar die door de regering is belast met het opvoeren van de invoer uit andere landen, weigerde commentaar te geven, terwijl het klimaatministerie niet beschikbaar was voor commentaar. Regeringsambtenaren hebben herhaaldelijk gezegd dat Polen genoeg brandstof zou hebben om aan de vraag te voldoen.
De laatste jaren was Polen de meest uitgesproken criticus van het EU-klimaatbeleid en een fervent verdediger van steenkool, dat maar liefst 80% van zijn elektriciteit opwekt. Maar de steenkoolproductie is gestaag gedaald naarmate de kosten van mijnbouw op diepere niveaus stegen.
Het kolenverbruik is grotendeels stabiel gebleven, waardoor de invoer geleidelijk is toegenomen. In 2021 importeerde Polen 12 miljoen ton steenkool, waarvan 8 miljoen ton uit Rusland kwam en gebruikt werd door huishoudens en kleine verwarmingsinstallaties.
In juli heeft Polen twee door de staat gecontroleerde bedrijven opdracht gegeven enkele miljoenen tonnen van de brandstof uit andere bronnen, waaronder Indonesië, Colombia en Afrika, in te voeren, en subsidies ingevoerd voor huiseigenaren die geconfronteerd worden met een verdubbeling of verdrievoudiging van de kolenprijzen ten opzichte van vorige winter.
"Maar liefst 60% van degenen die steenkool voor verwarming gebruiken, kan door energie-armoede getroffen worden," zei Horbacz.
Terug in Bogdanka zei Piotr Maciejewski, 61, een plaatselijke boer die dinsdag in de rij is gaan staan, dat hij voorbereid was op een lange wachttijd.
"Mijn tractor blijft in de rij staan, ik ga naar huis om wat te slapen," zei hij.
