"Alle economische modellen zijn fout, maar sommige zijn nuttig," concludeerde Huw Pill in een brief aan wetgevers afgelopen juni waarin hij de beperkingen van voorspellingsmethoden uiteenzette.

De Britse centrale bank ontsnapte echter niet aan de afkeuring van economische experts in het parlement, die oordeelden dat haar "ontoereikende" projectiemodellen en beperkte vooruitzichten haar inspanningen hadden gefrustreerd om de ongebreidelde inflatie in toom te houden in de nasleep van de COVID-pandemie en de Russische invasie in Oekraïne.

Het rapport van november richtte een publieke microscoop op de geheimzinnige wereld van economische prognoses, een combinatie van wetenschap, kunst en giswerk met als doel de toekomstige staat van de economie te voorspellen en centrale bankiers te leiden bij het aanpassen van de rentetarieven.

"We moeten economische voorspellingen eigenlijk zien als kansverdelingen", zegt Stephen Millard, adjunct-directeur van het Britse National Institute of Economic and Social Research, die meer dan 26 jaar bij de BoE heeft gewerkt.

"Het zijn net weersvoorspellingen - in de trant van 'er is een kans van 20% op regen'."

De BoE heeft een Nobelprijswinnaar, voormalig voorzitter van de Federal Reserve Ben Bernanke, gevraagd om haar methoden te herzien. Zijn rapport wordt in april verwacht en is een voorbode van wat Pill deze maand een "once in a lifetime" kans noemde om de voorspellings- en communicatiemethoden van de centrale bank op de schop te nemen.

Terwijl Bernanke zelf weigerde om zich uit te laten over zijn onderzoek, interviewde Reuters acht vooraanstaande economen, waaronder huidige en voormalige leden van het Monetary Policy Committee van de BoE, die enkele van de belangrijkste zwakke punten van de aanpak van de Bank noemden en veranderingen die zij voor ogen hadden.

Michael Saunders, die in 2022 aftrad als lid van het MPC, beschreef een soms disfunctioneel intern proces waarbij de rentebepalers het niet eens waren met de eigen prognoses van hun centrale bank voor belangrijke indicatoren zoals inflatie en groei.

"Het probleem dat opgelost moet worden, is dat de Bank een prognose publiceert waarvan veel MPC-leden - vaak de meerderheid van de MPC-leden - denken dat het geen realistische beschrijving is van wat de economie waarschijnlijk gaat doen," zei hij.

Een radicale optie om dit op te lossen is een verschuiving van de productie van enkelvoudige prognoses door de BoE naar een systeem waarbij elk van de negen MPC-leden anoniem zijn eigen prognoses geeft, die vervolgens worden samengevoegd in grafieken die "dot plots" worden genoemd. Bernanke introduceerde dit systeem meer dan tien jaar geleden bij de Fed.

Een hervorming die breder werd gesteund door de ondervraagde economen, was het publiceren van een reeks alternatieve scenario's naast de hoofdprognose.

Saunders zei dat als hij nog in het MPC zat, hij scenario's zou willen overwegen waarin de wereldwijde verzendkosten zes maanden hoog blijven in plaats van twee jaar, en ook dat de loonstijging niet vertraagt zoals voorspeld.

Er is ook een communicatie-element.

Het huidige MPC-lid Jonathan Haskel was voorstander van een breder gebruik van alternatieve scenario's en vertelde Reuters dat ze mensen buiten de bank konden helpen begrijpen hoe de modellen van de BoE werken en wat de "redelijke parameters" voor onzekerheid zijn.

Veel economen benadrukten dat de prognoses van de BoE vergelijkbaar waren met die van andere grote centrale banken, waaronder de Fed en de Europese Centrale Bank.

De banken hebben allemaal soortgelijke kritiek gekregen omdat ze niet hadden voorzien dat het einde van de COVID-blokkades, gevolgd door de oorlog in Oekraïne, een op hol geslagen inflatie zou voorspellen, en omdat ze te traag waren met het verhogen van de rente.

GETROFFEN DOOR HISTORISCHE INFLATIE

Er werd niet verwacht dat de BoE en haar collega's de pandemie of de oorlog zouden voorspellen. Toch kregen ze kritiek van politici en beleggers dat ze niet hadden voorzien hoe groot de stijging van de inflatie in 2022 zou zijn, of hoe langzaam deze zou dalen.

De Britse inflatie bereikte in oktober 2022 een hoogtepunt van 11,1% in 41 jaar, nadat de inval van Rusland in Oekraïne in februari van dat jaar de Europese aardgasprijzen omhoog deed schieten.

Toch was de inflatie in februari 2022 al 6,2%, drie keer zo hoog als de prognose van de BoE een jaar eerder, omdat de centrale banken de omvang van de problemen in de toeleveringsketen en de tekorten aan arbeidskrachten na de pandemie onderschat hadden.

De inflatie daalde in Groot-Brittannië ook langzamer dan in andere landen en schommelde in het tweede kwartaal van 2023 rond de 10%, terwijl de BoE in mei 2022 voorspelde dat de inflatie onder de 7% zou uitkomen.

Een grote uitdaging voor de BoE en andere centrale banken is dat het tientallen jaren geleden is dat de inflatie voor het laatst zo hoog opliep als in 2022, en de meeste economische modellen zijn niet gebaseerd op historische gegevens die zo ver teruggaan.

Hoewel modellen kunnen worden herberekend om deze gegevens op te nemen, zijn veel aspecten van de Britse economie sinds de jaren '80 veranderd - zoals het lidmaatschap van een vakbond, energiebronnen en handelspartners - waardoor het moeilijk is om geldige vergelijkingen te maken.

Bovendien werden de modellen van de BoE weliswaar zwaar op de proef gesteld tijdens de financiële crisis, maar de afgelopen 30 jaar hebben ze in relatief rustige omstandigheden voorspellingen gedaan, om kort na elkaar te worden geconfronteerd met Brexit, COVID en Oekraïne.

Philip Shaw, hoofdeconoom voor het VK bij Investec en al lange tijd een waarnemer van de BoE, zei dat hij "absoluut geen relatieve kritiek" had op haar prognoseprestaties in vergelijking met andere centrale banken en prognosemakers.

"De bank komt onder vuur te liggen omdat de inflatie hoger was dan bij andere Britse centrale banken, maar het Verenigd Koninkrijk is afhankelijker geweest van de Europese gasmarkten," voegde hij eraan toe. "Ik zou dat de Bank of England niet kwalijk nemen."

De ECB heeft de meeste van haar prognosefouten sinds de pandemie toegeschreven aan de snel stijgende energie- en voedselprijzen, waarbij president Christine Lagarde in september zei dat de bank de onzekerheden rond prognoses beter moest overbrengen.

Fed-voorzitter Jerome Powell zei vorige maand dat het uitstel van het verhogen van de Amerikaanse rente grotendeels kwam doordat beleidsmakers dachten dat de inflatie werd veroorzaakt door knelpunten na de pandemie die vanzelf zouden verdwijnen.

DE PUNTEN MET ELKAAR VERBINDEN

In wezen extrapoleren prognosemodellen recente trends naar de nabije toekomst, of geven ze invulling aan relaties in de economische theorie - bijvoorbeeld tussen werkloosheid en loonstijging - op basis van historische gegevens.

Prognoses worden ondersteund door een reeks "conditionerende aannames", zoals wereldwijde energieprijzen en wisselkoersen, die bij verandering andere resultaten kunnen opleveren.

Belangrijke aannames die door de BoE gebruikt worden en die volgens sommige experts herzien moeten worden, zijn onder andere de aannames dat de rentetarieven zullen bewegen zoals voorspeld door de financiële markten - wat anders kan zijn dan wat de MPC-leden verwachten - en dat het overheidsbeleid op het gebied van belastingen en uitgaven niet zal veranderen.

In haar rapport van november bekritiseerde de economische commissie van het Britse Hogerhuis de cultuur van de BoE voor een gebrek aan verschillende standpunten om de heersende orthodoxie in twijfel te trekken. Veel van de modellen van de bank, voegde de commissie eraan toe, leidden tot verkeerde aannames over de "voorbijgaande" aard van de hoge inflatie in 2020 en 2021.

In reactie hierop zei Andrew Bailey, gouverneur van de BoE, dat de discussies binnen het MPC "open, eerlijk en forensisch" waren en dat de evaluatie van Bernanke verbeteringen zou aanbevelen.

Op dit moment maakt het MPC een collectieve prognose van de inflatie en andere indicatoren, maar dit kan interne meningsverschillen verhullen. Een mogelijkheid die volgens de geïnterviewde economen in de evaluatie van Bernanke waarschijnlijk wordt overwogen, is dat de BoE iets gaat gebruiken dat lijkt op de puntplots van de Fed.

Sinds 2012, als onderdeel van het streven van toenmalig Fed-chef Bernanke naar meer transparantie, geven de rentezetters bij de Amerikaanse centrale bank elk prognoses voor rente, groei en inflatie, gebaseerd op hun eigen voorkeursaannames.

Deze prognoses voor de komende één tot drie jaar zijn anoniem en worden als groep in een grafiek uitgezet, waarbij elke prognose door een stip wordt weergegeven. Zo kunnen de markten de consensus en het bereik van de voorkeuren van de Fed-beleidsmakers voor rente, groei en inflatie zien.

"Ik moet zeggen dat ik denk dat het heel goed heeft gewerkt," zei Saunders, het voormalige MPC-lid.

"Het voordeel van de puntplots is dat het de individuele leden een kans geeft om hun mening te geven over waar zij denken dat de rente in de loop van de tijd naartoe zal gaan."

Megan Greene, een lid van het MPC, zei dat ze de puntplots om dezelfde reden "wel leuk" vond, maar dat ze de markten zorgen baarde dat ze verkeerd werden geïnterpreteerd als een toezegging over de rente.

Andere experts zijn tegen een dergelijke verandering.

In een eerder onderzoek naar de prognoses van de BoE tijdens de financiële crisis van 2008-09, dat in 2012 werd gepubliceerd, werden individuele MPC-prognoses aanbevolen, maar het idee werd afgewezen door de bank, die zei dat ze niet "de relatief kleine verschillen tussen individuele leden wilde benadrukken".

James Smith, onderzoeksdirecteur bij de denktank Resolution Foundation en voormalig lange tijd medewerker van de BoE, zei dat de collectieve prognoses van het MPC beleidsmakers dwongen om meer dan bij andere centrale banken met elkaars standpunten rekening te houden.

"Je zou mogelijk iets heel belangrijks verliezen," zei Smith over een verschuiving naar individuele prognoses, die volgens hem niet geholpen zouden hebben tijdens de recente inflatieschok.

MODELLEREN VAN VELE TOEKOMSTEN

Er is ook kritiek op de aanpak om verschillende alternatieve scenario's op te nemen.

In de prognoses van de BoE is al één alternatief scenario ingebouwd, met prognoses voor groei, inflatie en werkloosheid als de centrale bank de rente ongewijzigd zou laten, in plaats van deze aan te passen aan de marktverwachtingen.

Vicegouverneur Sarah Breeden zei vorige maand in een toespraak dat ze het erg nuttig vond om twee alternatieve economische scenario's in overweging te nemen - een van een onverwacht zwakke vraag, een ander van een ongewoon hardnekkige inflatie - wanneer ze het beleid overweegt.

Het opstellen van alternatieve scenario's kost echter veel tijd en Shaw van Investec zei dat meerdere mogelijkheden de boodschap van de BoE kunnen vertroebelen: "Er is een duidelijke afweging tussen een eenvoudige boodschap en het bespreken van de verschillende risico's."

Wie binnen de centrale bank de officiële prognoses opstelt, kan ook een belangrijke rol spelen.

De prognoses van de Fed en de ECB worden opgesteld door het algemene personeel van die instellingen en niet door de rentebepalers zelf.

Aangezien de prognoses van de Britse bank worden opgesteld door het MPC, kunnen beleggers ze zien als een beleidssignaal. Als het comité voorspelt dat de inflatie over twee tot drie jaar ver verwijderd zal zijn van het streefcijfer van 2%, betekent dit dat het van mening is dat de huidige marktrenteverwachtingen niet passend zijn.

De BoE probeert te jongleren, aldus Millard van het National Institute of Economic and Social Research, die graag zou zien dat Bernanke aanbeveelt om het opstellen van prognoses helemaal uit handen te geven van de rentezetters.

"De prognose probeert drie dingen tegelijk te doen. Ze produceert een prognose, ze helpt het MPC om het beleid te bepalen en ze helpt het MPC om met de markt te communiceren," zei hij.