Zelfs nadat Spaanse supermarkten de aankoop van zonnebloemolie hadden beperkt tot enkele flessen per persoon, liepen de schappen droog, wat de winkeliers ertoe aanzette hun schappen te vullen met het alternatief van eigen bodem.

"Ik zeg graag dat wij een troef achter de hand hebben," zei Primitivo Fernandez, voorzitter van de nationale vereniging van bottelaars van eetbare olie. "In Spanje is de consumptie van gebottelde olie gegarandeerd omdat wij genoeg olijfolie hebben."

Zonnebloemolie uit Oekraïne vertegenwoordigt ongeveer 40% - of 400.000 ton - van het totaal dat Spanje importeert als aanvulling op de 300.000 ton die het zelf in het land produceert.

De prijs van zonnebloemolie is in de afgelopen week met 64% gestegen, zo blijkt uit de laatste officiële gegevens.

Terwijl de klanten hun voorraden insloegen, is de verkoop van alle eetbare oliën met 289% gestegen in vergelijking met dezelfde week in 2021, volgens marktonderzoeker NielsenIQ, geciteerd door de Spaanse staatstelevisie.

De detailhandelaars hebben de mensen opgeroepen zich te onthouden van het soort paniekaankopen dat vroeger tijdens de beginperiode van de COVID-19 pandemie werd gezien.

"Het gebeurde met toiletpapier in 2020, nu gebeurt het met zonnebloemolie of meel. Het is hamsteren, meer niet," vertelde Juan Roig, eigenaar van Spanje's grootste supermarktketen Mercadona, op een jaarlijkse winstmanifestatie.

Spanje produceert meer olijfolie dan het verbruikt en exporteert een derde van zijn productie van olijfolie van de eerste persing en geraffineerde olie.

De industrie schat dat zij 1,5 miljoen ton olijfolie en nog eens 250.000 ton olie uit afvallen van olijven (een meer geraffineerd bijproduct) zal hebben om het tekort van de Oekraïense invoer op te vangen, terwijl zij naar vervangende markten zoekt.

Spanje hoopt ook meer olijfolie te kunnen verkopen aan buurlanden Frankrijk en Duitsland. "Wij zijn ervan overtuigd dat dit een kans is," zei Fernandez. "Wij zullen waarschijnlijk nieuwe consumenten kunnen bereiken."

EEN KWESTIE VAN SMAAK

De Spaanse regering heeft zich aangesloten bij degenen die olijfolie aanprezen als oplossing voor de tekorten, waarbij minister van Landbouw Luis Planas op 14 maart op de plaatselijke televisie vertelde dat olijfolie gemakkelijk zou kunnen worden ingewisseld voor zonnebloemolie.

"Ik heb persoonlijk in de supermarkt geverifieerd dat sommige olijfoliën geëtiketteerd zijn als olie om in te bakken - een praktisch bewijs dat het daarvoor gebruikt kan en moet worden," zei hij.

Maar sommige restauranthouders en fabrikanten van verwerkte levensmiddelen, visconservenfabrieken en bakkerijen, zijn het er niet mee eens dat de twee oliën onderling verwisselbaar zijn.

In de patisseriefabriek Mallorca in het zuiden van Madrid werkt het team in volle vaart aan het bakken van torrijas, een zoet brood-, melk- en suikergebak dat gekookt wordt in enorme ketels zonnebloemolie.

Jacobo Moreno, een van de eigenaars van de 90 jaar geleden in Madrid opgerichte keten, zei dat hij de kosten van de zonnebloemolie, die in vier dagen tijd van 1,2 euro tot 2,60 euro per liter stegen, moest slikken om de kwaliteit van de produktie voor de speciale paastijd te garanderen.

Het is nog altijd goedkoper dan olijfolie, die ongeveer 4 euro per liter kost.

"Het is waar dat wat wij in Spanje het meest hebben en waar wij het beroemdst om zijn, olijfolie is, maar de realiteit is dat die olie niet geschikt is om mee te bakken, vanwege de agressieve smaak," zei hij.

Koekjes, chocoladecrèmes voor het vullen van gebak en verpakte broden moeten ook met zonnebloemolie gemaakt worden, zei Ruben Moreno Pardo, secretaris-generaal van de Spaanse Vereniging voor Banketbakkerswerk. "Wij zijn twee, hoogstens drie weken verwijderd van het opraken van de voorraad zonnebloemolie," zei hij.

Zijn industrie onderzoekt plantaardige oliën zoals maïs- of kokosolie, maar Spanje heeft nog geen stabiele aanvoer.

Fabrikanten van visconserven verpakken minstens de helft van hun productie in zonnebloemolie. Hoewel zij ook olijfolie gebruiken, vrezen zij dat de sterkere smaak en de hogere kosten de klanten kunnen afschrikken, zei de secretaris-generaal van de nationale conservenvereniging Juan Vieites.

Ondertussen is chef Alejandro Aguilar van plan om met tegenzin op olijfolie over te schakelen wanneer zijn voorraad zonnebloemolie op is om vis te bakken in zijn restaurant in de zuidelijke stad Ronda.

"Het plan is om met olijf(olie) te bakken, er is geen andere optie. Ik hou niet van andere oliën," zei hij.