FRANKFURT/PARIS/LONDEN (dpa-AFX) - Na twee Corona-jaren van extremen hoopten veel beleggers begin 2022 vooral op één ding: een rustiger tempo op de aandelenmarkten. Maar zoals we allemaal weten, liep het anders. Met de oorlog in Oekraïne en de energieprijzencrisis was alle hoop op een normalisering vervlogen. Ondertussen is geen van de problemen die in 2022 de krantenkoppen domineerden, opgelost. Nu de centrale banken waarschijnlijk nog enige tijd een strenge koers zullen aanhouden, is de situatie zelfs weer verslechterd. De vooruitzichten voor 2023 zijn gemengd en slechts één ding is zeker: onzekerheid.
Dit komt tot uiting in de vooruitzichten van de banken. "De thema's voor 2023 lijken vast te staan: Inflatie, recessie en gevolgen van de oorlog in Oekraïne", stellen de deskundigen van de Landesbank Baden-Württemberg (LBBW) in hun kapitaalmarktkompas. Het marktherstel in het vierde kwartaal doet niets af aan de scepsis. De stabilisatie sinds oktober zal snel afnemen, waarschuwt aandelenmarktstrateeg Frank Klumpp van LBBW.
Voor de expert heeft het "verrassend positieve" rapportageseizoen van de Dax-bedrijven slechts een vertragend effect gehad. Analisten hebben hun verwachtingen allang naar beneden bijgesteld. "In de Dax en de Stoxx Europe 600 dalen de winstramingen sinds oktober." Hiermee volgen Europese bedrijven een trend die medio juni al in de VS is ingezet. Daarom lijken Europese aandelen niet bijzonder goedkoop, legt Klumpp verder uit.
Ook de economische vooruitzichten spreken van dalende winsten. "Wij verwachten dat de wereldwijde groei zal vertragen tot 1,7 procent in 2023, waarbij de meeste ontwikkelde landen stagneren en Europa zelfs een recessie tegemoet gaat", aldus Luca Paolini, hoofdstrateeg bij Pictet Asset Management.
Ook van de centrale banken hoeven de markten geen steun te verwachten. De Amerikaanse monetaire waakhonden hebben wat gas teruggenomen, maar minder snelheid betekent nog geen koerswijziging. De vergadering van de centrale bank van half december heeft dit op indrukwekkende wijze aangetoond. Beleggers die hoopten op signalen van een minder streng monetair beleid kwamen bedrogen uit. "Naar onze mening moet de Fed voorlopig de speculaties over een rentewending in toom houden", benadrukt obligatiespecialist Elmar Völker van LBBW. Thomas Gitzel, hoofdeconoom bij VP Bank, wijst er in dit verband op dat de renteverwachtingen van de Fed voor 2023 onlangs zijn gestegen tot 5,1 procent.
En de Europese Centrale Bank zorgde met haar laatste vergadering zelfs voor een tastbare verrassing. "De inflatievooruitzichten werden aanzienlijk naar boven bijgesteld, de rente moet aanzienlijk en gestaag stijgen", vatten obligatiedeskundigen van de fondsenmaatschappij M&G de resultaten van de vergadering samen. En nog erger: ECB-chef Christine Lagarde had toegegeven dat het hoogste renteniveau van drie procent waarvan de markt tot nu toe uitging, te laag was.
Dit geldt des te meer als de kerninflatie, exclusief de volatiele energieprijzen, hoog blijft, zoals marktstrategen Edward Stanford en analist Amit Shrivastava van de Britse bank HSBC aangeven. Bij een strak monetair beleid neemt het gevaar van een scherpe recessie echter toe, met de bijbehorende negatieve effecten voor aandelen.
Voor LBBW zijn de genoemde risico's reden genoeg om voorlopig vast te houden aan een defensieve positionering. Volgens expert Klumpp wordt dit ook ondersteund door het feit dat er nog geen sell-off is geweest op de aandelenmarkten. "Alleen dan wordt de markt vrijgemaakt en ligt de weg voor een duurzame opwaartse trendbreuk weer open", aldus Klumpp. Daarom zal de eerste helft van 2023 waarschijnlijk weer zwak zijn, voordat de situatie ten goede keert.
Ondanks alle onheilsprofetieën zou 2023 ook positieve verrassingen kunnen brengen. "De consensusprognoses voor de Europese economie zijn zeer gematigd - maar de vooruitzichten voor Europese bedrijven en de Europese aandelenmarkt zijn volgens ons positiever", aldus Mark Nichols en Mark Heslop, Europese beleggingsbeheerders bij fondsonderneming Jupiter Asset Management. Daarom vinden zij de hoge waarderingskorting voor Europese aandelen ten opzichte van Amerikaanse aandelen niet gerechtvaardigd. Binnenlandse bedrijven doen immers een groot deel van hun zaken buiten Europa.
Robert Halver, hoofd kapitaalmarktanalyse bij Baader Bank, denkt ook dat het verkeerd zou zijn om de problemen van 2022 te extrapoleren naar de toekomst. Integendeel: "Wat tot nu toe voor tegenwind heeft gezorgd, zal in 2023 voor rugwind zorgen," zegt Halver. De verstoorde toeleveringsketens zullen zich waarschijnlijk steeds meer stabiliseren. Dit zou ook gevolgen hebben voor de prijzen. Halver verwacht dat de inflatiedruk zal afnemen, "omdat vanaf het voorjaar het basiseffect van stijgende grondstoffenprijzen en knelpunten in het aanbod steeds meer zal afzwakken ten opzichte van het voorgaande jaar".
En dat is nog niet alles. "Een neerwaartse draai van de rente is zelfs denkbaar eind 2023", voorspelt Halver. Het is namelijk onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse Federal Reserve doorschiet en een harde landing van de Amerikaanse economie riskeert. Dit geldt des te meer omdat de economische neergang en de renteverhogingen tot nu toe waarschijnlijk tot een daling van de inflatie zullen leiden.
De recente harde retoriek van de Europese Centrale Bank is niet in steen gebeiteld, aldus de marktdeskundige. "De afname van de inflatie in de eurozone, die achterblijft bij Amerika, zal in de praktijk waarschijnlijk een deel van de druk wegnemen van verbaal overijverige ambities om de rente te verhogen." Bovendien is flexibiliteit aan beide zijden van de Atlantische Oceaan aan de orde van de dag. "Net als de Fed houdt de ECB een deur open door te zeggen dat monetaire beleidsbeslissingen afhangen van de gegevenssituatie", benadrukt Halver.
Halver adviseert ook te kijken naar de uitbetalingen van bedrijven. De in de Dax vertegenwoordigde bedrijven mikken op een "dividendrecord" van ongeveer 54 miljard euro in 2023 - in ieder geval een troost gezien de nog steeds hoge inflatie, zeker als de aandelenkoersen niet stijgen.
De deskundigen van de Landesbank Baden-Württemberg zien ook sprankjes hoop. Bij al hun scepsis zijn ze slechts voorzichtig voor de eerste helft van het komende jaar. In hun belangrijkste scenario denken zij dat de Dax tegen eind 2023 zal groeien tot 15.500 punten en de Euro Stoxx 50 tot 4050 punten - op voorwaarde dat de Oekraïne-crisis niet escaleert en de inflatie niet uit de hand loopt.
Dit zou een plus van ongeveer tien procent betekenen voor de Dax, op basis van de koersen in de week voor Kerstmis. Deskundigen verwachten aanvankelijk echter een koersdaling tot 13.000 punten.
Voor de EuroStoxx zou dit resulteren in een jaarlijkse winst van ongeveer vier procent, hoewel de koers waarschijnlijk even hobbelig zal zijn als voor de Dax. De strategen van LBBW zijn dus nog iets optimistischer dan andere banken. Volgens gegevens van persbureau Bloomberg verwachten marktstrategen van verschillende banken dat de index voor de eurozone eind 2023 gemiddeld 3960 punten zal bedragen, wat slechts iets boven het huidige niveau ligt.
--- door Michael Fuchs, dpa-AFX
