"We vliegen blind," zei Joliff, die boert in Bretagne, het hart van de Franse varkensfokkerij. "We willen graag investeren, maar we weten niet waar we naartoe gaan."
De varkensprijzen zijn vorig jaar in Europa omhooggeschoten toen de productie werd verlaagd door boerderijen die onder druk stonden door de hoge graan- en energiekosten.
In tegenstelling tot eerdere cycli hebben Europese fokkers geen haast om de productie weer op gang te brengen, ondanks recordprijzen dit jaar die de marges voor veel boerderijen hebben hersteld.
De productie van varkensvlees in de Europese Unie zal in 2023 voor het tweede jaar dalen, wat de cumulatieve daling op ongeveer 10% brengt, en de productie zou de komende jaren nog verder kunnen afnemen, volgens analisten.
"Het is een structurele verschuiving," zei Jean-Paul Simier, een vleesanalist en medewerker van het Franse tijdschrift Cyclope. "Het is een desintensivering van de Europese productie."
De varkensvleesindustrie in de EU is het afgelopen decennium geteisterd door een Russisch handelsembargo, de westwaartse verspreiding van Afrikaanse varkenspest en de COVID-19 pandemie. Na een opleving na deze crises, geholpen door een uitbarsting van de Chinese vraag, lijkt de druk op de Europese producenten nu tot een hoogtepunt te komen.
Boeren vrezen dat een herziening van de EU-regels voor veehouderij, waarbij kooien geleidelijk worden afgeschaft en industriële vervuilingslimieten worden uitgebreid naar meer boerderijen, miljarden zal kosten en varkensvlees uit de EU uit de export en binnenlandse markten zal prijzen.
De mogelijke gevolgen van de veranderingen, die het komende jaar afgerond moeten worden, zijn onduidelijk omdat de EU-lidstaten in gevecht zijn met een Europese Commissie die graag vooruitgang wil boeken op het gebied van duurzaamheidsdoelen.
Het Duitse landbouwonderzoeksinstituut EuroCARE en de Hongaarse tegenhanger AKI schatten in een studie voor de EU-landbouwgroep Copa-Cogeca dat een snelle beëindiging van de zeugboxen tegen 2025 de varkensvleesproductie met bijna een kwart zou doen dalen en de prijzen met bijna de helft zou doen stijgen, vergeleken met respectievelijk 8% en 11% variaties bij een langere overgang tot 2035.
Wat de uiteindelijke regelgeving ook wordt, analisten verwachten dat de industrie zich zal richten op dierenwelzijn en milieubescherming.
"We blijven kosten toevoegen aan de totale productieketen van varkensvlees," aldus Justin Sherrard, wereldwijd strateeg voor dierlijke eiwitten bij de Rabobank. "Het is redelijk om over 5-10 jaar een daling van de volumes te zien."
HOGERE PRIJZEN, LAGERE EXPORT
De varkensvleessector in Duitsland is al gekrompen door een uitbraak van Afrikaanse varkenspest (AVP) die de export vanaf 2020 deed krimpen omdat belangrijke markten zoals China en Japan hun deuren sloten.
De varkensvleesproductie van de Duitse slachthuizen daalde vorig jaar met bijna 10%, waardoor de daling sinds 2016 versnelde tot bijna 20%, volgens het nationale bureau voor de statistiek.
De Duitse industrie staat ook onder druk om de werkpraktijken te verbeteren en wordt geconfronteerd met een sterke daling in het eten van vlees, waarbij de consumptie van varkensvlees per hoofd van de bevolking tussen 1997 en 2022 met een kwart is gedaald, volgens het nationale voedselagentschap BLE.
Andere grote producerende landen in de EU zijn tot nu toe onaangetast gebleven door AVP of hebben de vraag naar varkensvlees beter zien standhouden, maar hebben nog steeds te maken met een productiedaling.
In het op export gerichte Denemarken is de varkensstapel de kleinste in 25 jaar, waarbij Klaus Kaiser van het agro-voedselonderzoeksinstituut Seges opmerkt dat de winstgevendheid van boerderijen zich nog moet herstellen.
In Nederland is de varkensstapel de afgelopen vijf jaar met 9% gedaald, omdat de overheid de stikstofuitstoot van veehouderijen wil beperken.
De productie in Spanje is minder getroffen, deels dankzij het wegvallen van de Duitse exporthandel. Maar stijgende kosten en de gevolgen van een nieuwe varkensziekte-uitbraak hebben de varkensproductie daar sinds vorig jaar ook aan banden gelegd.
De gevolgen zijn lager in de productieketen van varkensvlees voelbaar. Danish Crown kondigde in april de sluiting aan van een groot slachthuis vanwege overcapaciteit, terwijl verschillende Duitse vleesverpakkingsfabrieken van plan zijn te sluiten of hun capaciteit in te krimpen.
In Frankrijk zijn 17 kleine varkensvleesverwerkers in een rechtszaak verwikkeld vanwege financiële problemen omdat ze moeite hebben om de hoge kosten door te berekenen aan detailhandelaren die terugschrikken voor de voedselinflatie, aldus de brancheorganisatie FICT.
In de export laten niet-concurrerende prijzen en een lagere productie in de EU meer ruimte over voor leveranciers in Brazilië en de Verenigde Staten om in te spelen op de tragere vraag vanuit China.
Dat kan betekenen dat de uitvoer van varkensvlees uit de EU, waarvan het aandeel in de productie tussen 2000 en 2020 meer dan verdubbeld is tot 21%, zijn hoogtepunt heeft bereikt.
"Europa zal minder gericht zijn op wereldwijde exportmarkten," aldus Sherrard van Rabobank.
In eigen land blijft varkensvlees goedkoper dan rundvlees of lamsvlees, en specialiteiten zoals bacon, jamon serrano en prosciutto zijn nog steeds favoriet bij veel huishoudens.
Maar een inflatoire economie kan ervoor zorgen dat consumenten minder bereid zijn om de stijgende varkensvleesprijzen te accepteren en een verschuiving in de richting van kip als goedkopere, gemakkelijkere optie versterken.
"De vooruitzichten voor de varkenshouderij in Duitsland en de EU in het algemeen zijn niet goed," zegt Tim Koch, vleesanalist bij het Duitse adviesbureau AMI.
