De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa zei maandag dat er geen plaats is voor dreigingen met geweld of instabiliteit nadat de verkiezingen van vorige week zijn partij African National Congress (ANC) voor het eerst de meerderheid kostten.

De uitslag, die zondag bekend werd gemaakt, was de slechtste verkiezingsuitslag voor het ANC, de oudste bevrijdingsbeweging van Afrika, ooit geleid door Nelson Mandela, sinds het 30 jaar geleden aan de macht kwam en een einde maakte aan de blanke minderheidsheerschappij.

Kiezers die boos waren over werkloosheid, ongelijkheid en stroomuitval brachten de steun voor het ANC terug tot 40,2%, tegenover 57,5% bij de vorige parlementsverkiezingen in 2019.

Het resultaat betekent dat het ANC de macht moet delen, waarschijnlijk met een belangrijke politieke rivaal, om deze te behouden - een ongekend vooruitzicht in de post-apartheidsgeschiedenis van Zuid-Afrika.

"Dit moment in ons land vraagt om verantwoordelijk leiderschap en constructieve betrokkenheid," vertelde Ramaphosa de natie in een wekelijkse nieuwsbrief. "Er is geen plaats voor dreigingen van geweld of instabiliteit."

De scherpe daling van de ANC-steun heeft de speculaties aangewakkerd dat Ramaphosa's dagen geteld zouden kunnen zijn, ofwel door de eisen van een mogelijke coalitiepartner, ofwel als gevolg van een interne leiderschapskwestie.

Maar tot nu toe hebben hoge partijfunctionarissen hem publiekelijk gesteund en analisten zeggen dat hij geen duidelijke opvolger heeft.

De uMkhonto we Sizwe-partij van voormalig president Jacob Zuma heeft gezegd dat ze overweegt om de verkiezingsuitslag aan te vechten, ondanks het feit dat ze veel beter heeft gepresteerd dan velen hadden verwacht en derde is geworden met 14,6% van de stemmen.

Analisten vrezen al lange tijd dat Zuma's partij onrust zal stoken als zijn aanhangers, die dagenlang rellen en plunderden toen hij in 2021 werd gearresteerd wegens minachting van de rechtbank, de resultaten verwerpen.

Ramaphosa voegde eraan toe: "De Zuid-Afrikanen moeten standvastig zijn tegen alle pogingen om de grondwettelijke orde te ondermijnen ... waarvoor zo velen hebben gestreden en offers hebben gebracht."