Een alliantie van de oppositie heeft maandag Kilicdaroglu, voorzitter van de Republikeinse Volkspartij (CHP), aangewezen als kandidaat om het op te nemen tegen president Erdogan in de verkiezingen van 14 mei, die worden beschouwd als misschien wel de belangrijkste in de moderne geschiedenis van Turkije.

Zijn vooruitzichten zijn wellicht verbeterd door een akkoord op het laatste moment om een oppositieblok te herenigen dat vrijdag uiteenviel over zijn kandidatuur.

Na een 72 uur durend politiek drama kwamen de zes partijen overeen dat de populaire burgemeesters van Istanbul en Ankara als zijn vice-presidenten zouden optreden als hij Erdogan zou verslaan.

Kilicdaroglu zou ook munt slaan uit de triomf van de oppositie in 2019, toen de CHP in Istanbul en andere grote steden Erdogans regerende AKP-partij versloeg bij lokale verkiezingen, dankzij de steun van andere oppositiepartijen.

Een crisis in de kosten van levensonderhoud als gevolg van de ongebreidelde inflatie en jaren van economische onrust hebben de steun van Erdogan uitgehold, waardoor Kilicdaroglu nog een voordeel heeft.

"Wij zullen Turkije regeren met overleg en compromissen", zei Kilicdaroglu tegen enkele duizenden aanhangers die juichten buiten het hoofdkwartier van de Felicity-partij, een van de zes in het oppositieblok.

"We zullen samen de regel van moraliteit en rechtvaardigheid instellen," zei hij.

De tegenstanders van Kilicdaroglu zeggen dat hij niet de kracht van Erdogan heeft om het publiek te verzamelen en te veroveren, en dat hij geen duidelijke of overtuigende visie heeft over hoe het tijdperk na Erdogan eruit zou moeten zien.

Zijn aanhangers benadrukken zijn reputatie als ethische bureaucraat, aldus Gonul Tol, hoofd van het Turkije-programma van de in Washington gevestigde denktank Middle East Institute.

"Hij is geen corrupte man. Hij steelt niet," zei ze.

"Hij wil zijn politieke carrière afsluiten als de persoon die de Turkse democratie nieuw leven heeft ingeblazen, daarom is hij de juiste man."

KRAPPE VERKIEZINGEN

De peilingen wijzen op een krappe presidents- en parlementsverkiezing, die niet alleen zal beslissen wie Turkije leidt, maar ook hoe het land wordt bestuurd, welke richting de economie uitgaat en welke rol het kan spelen om de conflicten in Oekraïne en het Midden-Oosten te verlichten.

Toch vragen velen zich af of de oprechte en soms pittige voormalige ambtenaar Erdogan kan verslaan, de langstzittende leider van het land, wiens charisma in de campagne heeft bijgedragen tot meer dan een dozijn verkiezingsoverwinningen in twee decennia.

Zijn benoeming komt een maand nadat twee enorme aardbevingen het zuidoosten van Turkije in puin legden en een golf van kritiek op de regering ontketenden vanwege de slechte reactie op de ramp en de jarenlange ondermaatse bouwnormen.

De eerste peilingen na de aardbevingen wezen erop dat Erdogan ondanks de ramp zijn steun grotendeels kon behouden. Maar de opkomst van een verenigde oppositie, zelfs na een vertraging bij het kiezen van haar kandidaat, zou een grotere uitdaging voor de sterke man kunnen blijken, zeggen analisten.

INTREDE IN DE POLITIEK

Erdogans onorthodoxe economische beleid, waaronder renteverlagingen toen de inflatie vorig jaar tot boven de 85% steeg, heeft huishoudens onder druk gezet en sinds 2018 een reeks valutacrashes veroorzaakt.

De ontberingen bieden Kilicdaroglu, een voormalig econoom, een historische opening om een einde te maken aan het bewind van Erdogan dat begon toen de AKP in 2002 voor het eerst aan de macht kwam.

Bij die verkiezingen kwam hij in het parlement voor de centrumlinkse CHP, een partij die is opgericht door de stichter van het moderne Turkije, Mustafa Kemal Ataturk, en die moeite heeft gehad om buiten haar secularistische achterban de conservatieve Turken te bereiken.

Hij heeft de afgelopen jaren gesproken over de wens om oude wonden te helen bij vrome moslims en Koerden, waaronder groepen in Diyarbakir die hij heeft ontmoet en waarvan hij erkent dat de CHP ze in het verleden heeft verstoord.

Maar Kilicdaroglu heeft moeite om de vaart erin te houden. Uit recente peilingen bleek dat de steun van Erdogan sinds afgelopen zomer was toegenomen dankzij maatregelen zoals een verhoging van het minimumloon.

Na de aardbeving sloeg Kilicdaroglu een strijdvaardiger toon aan, wat hem hielp zijn eigen basis te consolideren, aldus onderzoeker Nezih Onur Kuru. Maar het belette hem een beroep te doen op besluiteloze kiezers.

"In tijden van crisis zoeken centrum- en rechtse kiezers - die meer dan 60% van het electoraat uitmaken - verenigende en resultaatgerichte boodschappen van politici. Kilicdaroglu deed dit niet," aldus Kuru, van onderzoeksbureau Toplumsal Etki Arastirmalari Merkezi (TEAM).

"Dat heeft de algemene oppositie niet geholpen."

OPKOMST IN DE GELEDEREN

Kilicdaroglu verwierf bekendheid als de antimisbruikcampagnevoerder van de CHP, waarbij hij op tv verscheen met dossiers tegen ambtenaren die tot opvallende ontslagnemingen leidden. In 2009 verloor hij een verkiezing als burgemeesterskandidaat van de CHP in Istanbul.

Het jaar daarop werd hij zonder tegenstand verkozen tot CHP-leider na het aftreden van zijn voorganger als gevolg van een schandaal.

Op die partijconventie schalde een campagnelied door een volle zaal waarin hij werd beschreven als een "schone en eerlijke" man.

Kilicdaroglu droeg een gestreept overhemd en een zwarte blazer en vertelde zijn juichende aanhangers: "Wij komen aan de macht. Wij komen de rechten van de armen, de onderdrukten, de arbeiders en arbeidsters beschermen".

Zijn verkiezing gaf de partij hoop op een nieuwe start, maar de steun voor de CHP is sindsdien niet verder gekomen dan ongeveer 25%.

Kilicdaroglu wordt echter geacht de partij stilletjes te hebben hervormd en de hardcore "kemalisten" die een starre versie van de ideeën van Ataturk omhelzen op een zijspoor te hebben gezet, terwijl hij leden heeft gepromoveerd die dichter bij de Europese sociaal-democratische waarden staan.

Volgens politiek commentator Murat Yetkin heeft Kilicdaroglu de CHP nog niet volledig kunnen omvormen vanwege een "statische politieke cultuur".

"GANDHI KEMAL"

Kilicdaroglu, 74 jaar, werkte voordat hij de politiek inging bij het ministerie van Financiën en was vervolgens het grootste deel van de jaren negentig voorzitter van de Turkse Sociale Verzekeringsinstelling. In toespraken hekelt Erdogan vaak zijn prestaties in die functie.

Hij is geboren in de oostelijke provincie Tunceli, is de zoon van een ambtenaar en een aleviet, een groep die 15-20% van de 85 miljoen inwoners van Turkije uitmaakt en een geloof aanhangt dat gebaseerd is op sjiitische moslims, soefi's en Anatolische volkstradities.

Kilicdaroglu heeft erkend dat hij alevitisch is, maar vermijdt de kwestie in het algemeen. Het geloof van de alevieten staat op gespannen voet met de soennitische meerderheid van het land.

In de Turkse media wordt hij "Gandhi Kemal" genoemd vanwege de gelijkenis met zijn lichte, bespectaculaire uiterlijk. Hij sprak in 2017 tot de publieke verbeelding toen hij zijn 450 km lange "mars voor gerechtigheid" van Ankara naar Istanbul lanceerde naar aanleiding van de arrestatie van een afgevaardigde van de CHP.

Kilcdaroglu organiseerde de alliantie van de CHP met de IYI en de Felicity Party in de algemene verkiezingen van 2018, wat de weg vrijmaakte voor het succes van de lokale verkiezingen het jaar daarop.

In Erdogans eerste substantiële klap als AKP-leider won de CHP burgemeesterschappen in Istanbul, Ankara en andere steden dankzij de alliantie en de steun van kiezers van een grote pro-Koerdische partij.

Maar Kilicdaroglu kan moeite hebben om de overwinning van 2019 te herhalen op het nationale toneel, waar de eerdere verkiezingsnederlagen van de CHP groot opdoemen, aldus Emre Peker, directeur Europa bij Eurasia Group.

"Erdogan zal Kilicdaroglu afschilderen als een verliezer," zei hij.