De gouverneur van de Batanes eilanden, minder dan 200 km van Taiwan, zei in augustus dat ze Amerikaanse financiering had gezocht voor een nieuwe haven daar. De Amerikaanse ambassade bevestigde toen dat haar diplomaten en experts van het Amerikaanse leger in de Stille Oceaan (USARPAC) met de lokale autoriteiten hadden gesproken over verschillende steunmaatregelen voor de eilanden.

"Eerst zeiden ze dat ze zouden helpen, maar later niet meer, dus vroeg ik hulp aan PPA," vertelde gouverneur Marilou Cayco in een bericht aan Reuters, verwijzend naar de Philippine Ports Authority (PPA).

Het project was bedoeld om het lossen van vracht vanuit de hoofdstad Manilla te vergemakkelijken tijdens ruwe zee in het moessonseizoen, wanneer een bestaande faciliteit vaak ontoegankelijk is.

De Amerikaanse ambassade zei vrijdag dat ze geen onmiddellijk commentaar had op de kwestie.

De militaire betrokkenheid van de VS bij de haven van Batanes zou de spanning kunnen hebben aangewakkerd in een tijd van groeiende wrijvingen met China en een streven van Washington om zijn langdurige defensiebetrekkingen met de Filipijnen, die door Peking met argusogen worden bekeken, te intensiveren.

Het Bashi-kanaal tussen de Batanes-eilanden en Taiwan wordt beschouwd als een choke point voor schepen die tussen het westelijke deel van de Stille Oceaan en de omstreden Zuid-Chinese Zee varen en zou een belangrijke waterweg zijn in het geval van een Chinese invasie van Taiwan.

Het Chinese leger stuurt regelmatig schepen en vliegtuigen door het kanaal, aldus het Taiwanese ministerie van Defensie.

In een verklaring die vrijdag aan de media werd vrijgegeven, zei de Chinese ambassade in Manilla dat Taiwan een interne aangelegenheid voor China was en dus nooit een kwestie tussen China en de Filipijnen zou mogen worden.

Het was niet meteen duidelijk waar de verklaring een reactie op was.

"Elke poging om de kwestie Taiwan te betrekken bij de maritieme geschillen tussen China en de Filipijnen is gevaarlijk," zei de ambassade in een verklaring, zonder uit te weiden over het gevaar.

Op de vraag waarom de VS niet langer deelneemt aan het havenproject, zei Cayco dat ze het niet wist. "Eigenlijk hebben we gewoon een voorstel gedaan en omdat dat niet zeker is, hadden we hulp gezocht bij de PPA."