De benoeming door de Democratische president Joe Biden van rechter Ketanji Brown Jackson, die donderdag beëdigd werd om de aftredende liberale collega-rechter Stephen Breyer te vervangen, verandert niets aan het ideologische evenwicht van het Hof, met een 6-3 conservatieve meerderheid.

De assertiviteit van de meerderheid zou zich kunnen voortzetten in een aantal belangrijke zaken in de volgende zittingsperiode van het Hof, die in oktober begint.

Hier volgt een overzicht van wat het Hof in zijn laatste zittingsperiode, die donderdag afliep, heeft gedaan en welke kant het op gaat.

ABORTUS EN PERSOONLIJKE VRIJHEID

In de abortusuitspraak van 24 juni heeft het Hof de historische beslissing van Roe v. Wade van 1973, waarbij de procedure in het hele land werd gelegaliseerd, vernietigd, waardoor conservatieve activisten een langverwachte overwinning hebben behaald. Het Hof gaf de regulering van abortus terug aan de staten. De beslissing heeft er onmiddellijk toe geleid dat conservatief georiënteerde staten een totaalverbod en andere abortusbeperkingen die eerder door lagere rechtbanken waren geblokkeerd, wilden opleggen.

Sommige conservatieven zouden verder willen gaan en abortus in het hele land willen verbieden, hetzij door een besluit van het Congres, hetzij door een besluit van het Hooggerechtshof, hoewel het nog te bezien valt of de rechters voor zo'n aanpak ontvankelijk zouden zijn.

De conservatieve rechter Clarence Thomas heeft links opgeschrikt door in zijn concurring opinion te schrijven dat het hof zou moeten overwegen andere decennia oude precedenten ter bescherming van individuele vrijheden, waaronder het homohuwelijk, intimiteit tussen mensen van hetzelfde geslacht en toegang tot geboortebeperking, teniet te doen. Het is onduidelijk of andere rechters zich bij een dergelijke stap zouden aansluiten.

WAPENS

In een andere baanbrekende uitspraak die de rechten op wapens uitbreidt, heeft het Hof op 23 juni geoordeeld dat de Amerikaanse grondwet het recht van een individu beschermt om in het openbaar een handwapen te dragen.

De uitspraak, die de beperkingen van New York op die praktijk ongeldig verklaarde als een schending van het in het Tweede Amendement van de grondwet vastgelegde recht om "wapens te houden en te dragen", zal de grootste gevolgen hebben in staten en gemeenten waar strengere maatregelen voor wapencontrole van kracht zijn.

Rechtsgeleerden voorspellen dat andere wapenbeperkingen zullen sneuvelen, aangezien het arrest ook verklaarde dat lagere rechtbanken voortaan de grondwettigheid van wapenbeperkingen moeten beoordelen door ze te vergelijken met de beperkingen die van oudsher in de geschiedenis van de V.S. zijn aangenomen.

KLIMAATVERANDERING EN FEDERALE REGELGEVING

Het Hooggerechtshof heeft donderdag de mogelijkheid van het Environmental Protection Agency om de uitstoot van broeikasgassen door elektriciteitscentrales te beperken, ingeperkt in een uitspraak die de macht van het federale agentschap beperkt.

De beslissing, die een slag toebrengt aan het agressieve plan van de regering Biden om de uitstoot van koolstofdioxide te beperken, heeft verstrekkende gevolgen omdat het hof zich beriep op wat het de "major questions" doctrine noemt, die stelt dat voor maatregelen van een bureau die voor het hele land van belang zijn, uitdrukkelijke toestemming van het Congres nodig is. Groepen van bedrijven die regelgeving aanvechten zullen de doctrine nu waarschijnlijk aan de orde stellen in rechtszaken, terwijl rechters de vrijheid hebben om te interpreteren wat een belangrijke kwestie is.

RELIGIE

In een reeks recente arresten heeft het Hof de muur tussen kerk en staat verder afgebroken en de Amerikaanse rechtstradities uitgehold die bedoeld waren om te voorkomen dat overheidsambtenaren een bepaalde godsdienst zouden bevorderen.

In al deze gevallen, met inbegrip van een uitspraak van 27 juni ten gunste van een voetbalcoach van een openbare middelbare school die na de wedstrijden met de spelers op het veld bad, heeft het Hof zich uitgesproken tegen overheidsambtenaren wier beleid en optreden bedoeld waren om te voorkomen dat zij het verbod van het Eerste Amendement van de grondwet zouden overtreden, dat overheidssteun aan een godsdienst verbiedt - bekend als de "establishment clause".

Het hof heeft de deur opengezet voor verdere rechtszaken over de mate waarin overheidsambtenaren, met inbegrip van leraren van openbare scholen, hun religieuze opvattingen op het werk mogen uiten, terwijl het ook voor religieuze entiteiten gemakkelijker wordt om deel te nemen aan door de belastingbetaler gefinancierde programma's.

RACE

Onder de zaken die het Hof al voor zijn volgende zittingsperiode heeft opgenomen, zijn er twee die zijn conservatieve blok de kans geven een eind te maken aan het beleid van universiteiten en hogescholen om bij toelatingen rekening te houden met ras om meer diversiteit onder de studenten te bereiken.

De conservatieven klagen al lang over het beleid van positieve discriminatie dat door vele universiteiten en hogescholen wordt toegepast om het aantal zwarte en Latijns-Amerikaanse studenten te verhogen.

Het hof zal ook een geschil aanhoren over de wettigheid van decennia oude federale eisen die inheemse Amerikaanse families voorrang geven om inheemse kinderen te adopteren, hetgeen volgens de tegenstanders discriminerend is voor niet-inheemse Amerikanen.

ELECTIES

Het Hooggerechtshof heeft het de laatste jaren moeilijker gemaakt voor rechtbanken om de handelingen van politici bij het opstellen van stemregels en kiesgrenzen te doorgronden.

Donderdag stemden de rechters ermee in om in hun volgende termijn een door de Republikeinen gesteund beroep uit North Carolina te behandelen, dat de wetgevende machten van de staten nog meer macht over de federale verkiezingen zou kunnen geven door de mogelijkheid van de staatsrechtbanken om hun handelingen te toetsen, te beperken. De zaak zou brede implicaties kunnen hebben voor de verkiezingen van 2024 en daarna.

Volgens juridische deskundigen zou het isoleren van de wetgevende macht tegen tegenwerking door staatsrechtbanken of zelfs gouverneurs gevolgen kunnen hebben voor wie betwiste verkiezingen wint en het moeilijker maken om kiesbeperkingen aan te vechten, waaronder die welke door Republikeinse wetgevers in een aantal staten zijn uitgevaardigd in het kielzog van de valse beweringen van voormalig president Donald Trump over wijdverspreide verkiezingsfraude bij zijn verlies in 2020 tegen Biden.

Een andere zaak die het hof in zijn volgende zittingsperiode zal behandelen, zou de stemrechtenwet van 1965, die werd uitgevaardigd om zwarte en andere minderheidsstemmers te beschermen, verder kunnen verzwakken. De zaak betreft een geschil over Republikeins getekende districten van het Huis van Afgevaardigden in Alabama.