Milieugroepen zeggen echter dat het verbod niet ver genoeg gaat wat betreft de geografische reikwijdte of het aanpakken van de uitstoot van zwarte koolstof door schepen, die het witte ijs donkerder kan maken en het smelten door klimaatverandering kan versnellen.
Het verbod, dat in 2021 werd aangenomen door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) van de VN, is bedoeld om lozingen van zware stookolie (HFO) te voorkomen, die een verwoestend effect zouden kunnen hebben op het gevoelige milieu en de diersoorten in het Noordpoolgebied, waaronder walrussen, ijsberen en beluga walvissen.
"De scheepvaart in het Noordpoolgebied blijft toenemen - zowel wat betreft het aantal schepen als de tijd dat schepen in het Noordpoolgebied varen," zei Sian Prior, hoofdadviseur van de Clean Arctic Alliance, die 20 milieugroepen omvat.
Nu het gebied door de klimaatverandering opener wordt, loopt het Noordpoolgebied een groter risico op lozingen.
Hoewel het verbod op 1 juli ingaat, zal het pas in 2029 volledig van kracht worden, nadat een aantal uitzonderingen zijn vervallen. Maar sommige Arctische kustlanden vertelden Reuters dat ze van plan zijn om onmiddellijk actie te ondernemen.
Zware stookolie is een teerachtig restafval van het olieraffinageproces dat ongeveer 30% goedkoper is dan alternatieven.
Het is dikker dan andere brandstoffen, waardoor het moeilijk op te ruimen is in geval van lekkage.
ONTHEFFINGEN EN GOEDKEURING
De verordening zal resulteren in een verbod op bijna een derde van de vervoerde HFO en 16 procent van de gebruikte HFO in Arctische wateren vanaf 1 juli 2024, vergeleken met de Arctische vloot van 2019, volgens een analyse uit 2020 van de non-profit International Council on Clean Transportation.
Dat komt omdat het een tijdelijke vrijstelling verleent aan schepen die sinds 2017 gebouwd zijn en die beschermde brandstoftanks hebben die de kans op een lekkage verkleinen.
LNG-tankers, bulkcarriers en vrachtschepen gebruiken over het algemeen de meeste HFO bij hun activiteiten.
De verordening staat Arctische kuststaten ook toe om tot 2029 ontheffingen te verlenen aan schepen die onder de vlag van het land varen en in soevereine wateren varen.
Volgens de analyse zou meer dan de helft van de Arctische vloot van 2019 aan de normen voldoen om een ontheffing te krijgen.
Vijf Arctische kustnaties kunnen ontheffingen verlenen vanwege hun geografische ligging.
Canada's transportministerie vertelde Reuters dat het tot 1 juli 2026 ontheffingen zou verlenen aan schepen onder nationale vlag die betrokken zijn bij het leveren van voedsel- en brandstofvoorraden aan Arctische gemeenschappen.
Een ontheffingsbesluit zou openbaar worden gemaakt, zei een woordvoerder van de regering, die opmerkte dat Canada nog geen aanvragen had ontvangen.
Noorwegen heeft al de milieubeschermingswet voor Spitsbergen, die HFO verbiedt.
Eerder deze maand kreeg een Ierse rederij een boete van 1 miljoen NOK ($94.000) voor het varen door de wateren van Spitsbergen met HFO aan boord.
Het Deense Ministerie van Milieu reageerde niet op een verzoek om commentaar over de vraag of het ontheffingen zou verlenen voor de wateren rond Groenland.
De Verenigde Staten reageerden niet onmiddellijk op een verzoek om commentaar.
Finland heeft de verordening ook nog niet aangenomen, maar een woordvoerder van de regering vertelde Reuters dat het van plan was om dat later dit jaar te doen.
RUSSISCHE POSITIE ONDUIDELIJK
Het blijft onduidelijk wanneer Rusland, dat verantwoordelijk is voor meer dan de helft van de Arctische kustlijn, het verbod zal invoeren.
Rusland zou amendementen op een maritiem verdrag over vervuiling moeten goedkeuren voordat de regels in werking kunnen treden, aldus de Russische missie bij de IMO in een verklaring van oktober 2022.
Het ministerie van Transport van het land heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar.
De Russische staatsrederij Sovcomflot "zal zich laten leiden door de besluiten van zowel internationale als nationale maritieme autoriteiten en deze naleven", aldus het bedrijf.
De impact van westerse sancties zal waarschijnlijk ook wegen op de naleving van de nieuwe HFO-verordeningen, aldus bronnen in de scheepvaartindustrie.
De handhaving van het strenge gebruik van hoogzwavelige stookolie door de IMO wereldwijd, ingevoerd in 2020, is beïnvloed door de vertraagde implementatie van dezelfde voorschriften in Rusland, evenals de toenemende niet-naleving door de zogenaamde schaduwvloot van tankers die olie vervoeren uit landen die getroffen zijn door sancties, waaronder Rusland, Iran en Venezuela.
