De regering heeft maandag de eerste van een reeks wetten erdoor geramd om de bevoegdheden van het Israëlische Hooggerechtshof te beperken ten gunste van de uitvoerende macht van premier Benjamin Netanyahu.
De maatregel leidde tot wijdverspreide protesten, waarbij werknemers van artsen tot technische bedrijven hun gereedschap neerlegden en de straat op gingen. De shekel is sindsdien met meer dan 2% gedaald ten opzichte van de dollar, waardoor de daling sinds de eerste plannen in januari meer dan 9% bedraagt.
"Het belangrijkste probleem voor externe investeerders die op dit moment naar Israël kijken, is gewoon de onzekerheid," zegt Hamish Kinnear, senior analist voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika bij Verisk Maplecroft. "Er is geen duidelijk eindpunt. Zolang dat het geval is, zal er een vraagteken boven de Israëlische economie blijven hangen."
GROEITORPEDO?
De Israëlische aandelenmarkt heeft ook zwaar ondermaats gepresteerd te midden van de onzekerheid: de Israël-index van MSCI bleef ongeveer 14% achter bij de belangrijkste wereldwijde aandelenindices, zoals de MSCI All Country World, omdat binnenlandse beleggers de markt mijden.
Tot eind juni waren de buitenlandse investeringen in Israëlische aandelen echter sterk gebleven dankzij het overtuigende economische beeld, volgens gegevens van Copley Fund Research.
Het percentage wereldwijde fondsen met blootstelling aan het land stond op 35,5%, het hoogste sinds 2017, terwijl Israël dit jaar de grootste toename in nieuw eigendom van alle landen kende, met een stijging van 3,44% van het aantal fondsen met geld in het land.
Kinnear van Maplecroft zei dat de relatief lage inflatie in vergelijking met vergelijkbare landen de beleggingen had gestimuleerd, maar dat meer onrust onder de bevolking de inkomende contanten zou kunnen doen ontsporen.
Het bruto binnenlands product zal dit jaar naar verwachting met ongeveer 2,5% stijgen en volgend jaar met 3%, maar zou slechts respectievelijk 1,0% en 1,6% kunnen bedragen als de binnenlandse spanningen niet worden opgelost, zo waarschuwde Morgan Stanley.
"Israël is fundamenteel nog steeds een zeer aantrekkelijk beleggingsverhaal. Het probleem is deze regering - hoe langer ze doorgaat met deze justitiële hervorming, hoe meer dat verhaal wordt ondermijnd," zei Roger Mark, een vastrentende analist bij fondsbeheerder Ninety One.
Mark zei dat veel beleggers en de belangrijkste ratingbureaus hadden verwacht dat de regering de hervorming verder zou afzwakken. Nu dat onwaarschijnlijk lijkt, zouden beleggers het land kunnen mijden.
"Vanuit een obligatieperspectief denk ik dat de meeste obligatie- en FX-beleggers aan de zijlijn zullen wachten, mogelijk op zoek naar een vervaging van de extremen die we de komende weken zouden kunnen zien."
Netanyahu's bondgenoten beweren dat het Hooggerechtshof al jaren te interventionistisch is en dat zijn bevoegdheden moeten worden ingeperkt.
Het Hooggerechtshof zal in september een beroep behandelen tegen de wet op de justitiële hervorming, wat het hof in een direct conflict met de regering zou kunnen brengen. "Op korte termijn bestaat het risico van een onmiddellijke constitutionele crisis," zei Kinnear.
TECH PROBLEMEN
De grote zorg is dat de onrust de investeringen in de Israëlische technologiesector zou kunnen aantasten - het uithangbord van de economie die goed is voor bijna een vijfde van het BBP, meer dan de helft van de export en een kwart van de inkomstenbelastinginkomsten.
High-tech is al meer dan tien jaar de snelst groeiende sector in Israël, met innovaties op het gebied van cyberbeveiliging, kunstmatige intelligentie en andere gebieden die wereldwijd worden overgenomen.
Volgens een recent onderzoek van de Israëlische Autoriteit voor Innovatie heeft het onzekere bedrijfsklimaat tot maart van dit jaar tot 80% van de nieuwe Israëlische startups ertoe aangezet om zich in het buitenland te registreren, tegenover 20% in 2022, en is de fondsenwerving door techbedrijven in het tweede kwartaal al met 65% gedaald.
Het verzet tegen de hervormingen "dreigt de economie op een permanent lager groeipad te duwen", schreef Nicholas Farr, econoom opkomend Europa bij Capital Economics in een notitie.
BETWISTE RATINGS
De kredietrating van het land wordt ook onder de loep genomen, aangezien alle drie de belangrijkste bureaus, S&P Global, Moody's en Fitch, al hun bezorgdheid hebben geuit over de beleidskoers van de regering.
Moody's verlaagde de overheidsschuld van Israël naar een "afkeurende" status, terwijl S&P donderdag zei dat de ongekende protesten de economische groei dit jaar zouden verlagen. S&P waarschuwde in mei dat het zijn AA-rating voor Israël zou kunnen verlagen "als regionale of binnenlandse politieke risico's sterk zouden escaleren, waardoor de economische, fiscale en betalingsbalanscijfers van Israël onder druk zouden komen te staan".
Fitch, dat het land al een trede lager beoordeelt op A+, zei eerder dat de veranderingen in de rechterlijke macht een "negatieve invloed op het kredietprofiel" zouden kunnen hebben door de bestuursindicatoren en de beleidsvorming te verzwakken en het beleggerssentiment aan te tasten.
"Het zou me niet verbazen als de ratings of in ieder geval de vooruitzichten op de ratings worden verlaagd," zei Natalia Gurushina, hoofdeconoom opkomende markten bij fondsbeheerder VanEck.
"De nieuwe wetten kunnen leiden tot een aanzienlijke verslechtering van de institutionele situatie en mogelijk invloed hebben op de instroom van kapitaal in sectoren zoals de technologiesector."
