In een herziening van de financiën die volgende week in het parlement wordt aangekondigd, bevindt de schatkist zich opnieuw in een gunstige positie door de hoge grondstofprijzen, die weliswaar dalen maar nog steeds goed genoeg zijn om de inkomsten tijdens de loononderhandelingen te verhogen.
Volgens Michael Kafe, econoom bij Barclays, liggen de inkomsten op schema om de begrotingsramingen te overtreffen en zal een deel van de meevaller worden aangewend voor de loonsom van de overheid. Zonder de invoering van een basisinkomen zou het begrotingstekort zich volgens hem stabiliseren op ongeveer 5% van het bbp.
In een peiling van de afgelopen week werd voor het in maart begonnen begrotingsjaar en in 2023/24 een begrotingstekort verwacht van 4,9% van het bruto binnenlands product, tegen naar schatting 5,3% van het bbp in 2021/22. In 2024/25 zou het tekort zich stabiliseren op ongeveer 5% van het bbp. In 2024/25 zou het teruglopen tot 4,35% van het bbp.
In de begroting van februari wees het ministerie van Financiën op betere begrotingsvooruitzichten voor 2022 en voorspelde het voor dat jaar een geconsolideerd begrotingstekort van 5,7%. In 2022/23 zou het tekort 6,0% van het bbp bedragen en in 2023/24 dalen tot 4,8% van het bbp en in 2024/25 tot 4,2%.
Als belangrijkste risico's voor hogere uitgaven noemde Kafe de loonkosten, de beraadslagingen van de regeringspartij over de invoering van een subsidie voor het basisinkomen en de vooruitzichten voor de houdbaarheid van de schuld van elektriciteitsbedrijf Eskom.
Hogere mijnbouwheffingen zijn goed geweest voor Zuid-Afrika, maar economen geven toe dat ze wispelturig zijn omdat het onzeker is of de wereldeconomie zich aan het einde bevindt van een langdurige haussecyclus voor de grondstoffenprijzen.
Sello Sekele, econoom bij Absa, waarschuwde ook dat de sterke inning van inkomsten in de eerste helft van 2022/23 in de tweede helft van het jaar iets zal afnemen naarmate de groei afneemt en de grondstoffenprijzen dalen.
De verwachtingen voor de bruto schuldquote werden ook naar beneden bijgesteld, tot 72,6% in 2024/25, tegen 77,1% in een peiling van februari.
Toch waren economen het erover eens dat het ministerie van Financiën in de eerste helft van het begrotingsjaar rekening moet houden met een groot aantal algemene wereldwijde economische risico's, waardoor voorzichtigheid geboden is bij de inkomsten- en uitgavenplannen en de kosten van levensonderhoud voor veel huishoudens.
De gouverneur van de Zuid-Afrikaanse centrale bank, Lesetja Kganyago, zei tegen televisiezender CNBC dat de inflatie in het afgelopen kwartaal een piek had kunnen bereiken, maar dat de bank de inflatie graag stevig binnen haar doelbereik van 3%-6% zou zien dalen.
Volgens een recente opiniepeiling zou de Zuid-Afrikaanse Reserve Bank de rente in november, de laatste vergadering van dit jaar, met 50 basispunten verhogen tot 6,75% en in het eerste kwartaal nog eens met 50 punten, alvorens voor de rest van 2023 een pauze in te lassen.
