Als presidentskandidaat in 2020 beloofde Joe Biden om een einde te maken aan immigratiedetentie met winstoogmerk door te zeggen: "Geen enkel bedrijf zou mogen profiteren van het lijden van wanhopige mensen die geweld ontvluchten."

De kans om actie te ondernemen kwam al vroeg in de ambtstermijn van de Democratische president, in mei 2021, toen een groep hoge immigratieambtenaren een interne herziening van detentiecentra lanceerde om te beslissen welke centra teruggeschroefd, hervormd of gesloten moesten worden.

Het onderzoek, waarover nog niet eerder is bericht, volgde op jarenlange klachten van overheidswaakhonden, gedetineerden en advocaten over slechte medische zorg en sanitaire voorzieningen, gebrek aan toegang tot advocaten, seksueel geweld en sterfgevallen onder gedetineerden.

Maanden later deelde de groep zijn bevindingen met de minister van Binnenlandse Veiligheid, Alejandro Mayorkas, waarbij ongeveer twee dozijn detentiecentra van de U.S. Immigration and Customs Enforcement (ICE) onder de loep werden genomen en werd aanbevolen om er een aantal te sluiten, volgens vijf huidige en voormalige functionarissen, die om anonimiteit vroegen om interne beraadslagingen van de regering te kunnen bespreken.

Reuters kon niet bevestigen welke centra werden aanbevolen om te sluiten.

Maar terwijl illegale grensoverschrijdingen recordhoogtes bereikten aan de grens tussen de VS en Mexico - waardoor ambtenaren van Biden onder druk kwamen te staan om detentieruimte beschikbaar te houden - kondigden zij de sluiting van slechts één faciliteit aan in maart 2022.

De vastgelopen hervorming viel samen met een hausse aan inkomsten uit ICE-contracten met privégevangenissen tijdens de regering Biden en een stijging van het percentage gedetineerden dat in privéfaciliteiten wordt vastgehouden, volgens een analyse van ICE-gegevens door de American Civil Liberties Union (ACLU) die exclusief met Reuters werd gedeeld.

Sommige ambtenaren beweren dat privé-inrichtingen beter kunnen zijn dan lokale gevangenissen die een contract hebben met ICE. Bedrijven zeggen dat ze cruciale flexibiliteit bieden en zich houden aan de normen van ICE.

Nu Biden zich opmaakt voor een herverkiezing in 2024 - en een mogelijke herkansing tegen zijn Republikeinse voorganger Donald Trump - blijft immigratie een politiek brandpunt. Voorstanders en sommige Democraten hebben Biden bekritiseerd omdat hij niet ver genoeg gaat om het harde beleid van Trump terug te draaien en een aantal beperkende maatregelen aan te nemen. Tegelijkertijd hebben Republikeinen Biden als te toegeeflijk bestempeld.

Terwijl de herziening gericht was op het sluiten of hervormen van problematische centra, wilden het Witte Huis en Mayorkas detentiebedden behouden en waren ze bezorgd over de reacties in provincies die economisch profiteerden van de detentiecentra, aldus drie van de ambtenaren.

De regering Biden sloot enkele van de meest bekritiseerde detentiecentra of verminderde het gebruik ervan, maar het leek "het absolute minimum" vergeleken met wat de groep die de evaluatie uitvoerde aanvankelijk voor ogen had, aldus een van de ambtenaren.

Een woordvoerder van het Witte Huis zei dat Biden "het gebruik van particuliere detentiefaciliteiten in het systeem voor immigratiedetentie blijft steunen".

ICE beoordeelt regelmatig detentieactiviteiten "om ervoor te zorgen dat niet-burgers humaan behandeld worden, beschermd worden tegen schade, de juiste medische en geestelijke gezondheidszorg krijgen en de rechten en bescherming krijgen waar ze recht op hebben", aldus een woordvoerder van het Amerikaanse Ministerie van Binnenlandse Veiligheid.

Eén faciliteit die geëvalueerd werd als onderdeel van het onderzoek van de regering Biden was Stewart Detention Center, een gevangenis in Georgia die beheerd wordt door het particuliere gevangenisbedrijf CoreCivic.

Sinds 2017 zijn er acht gedetineerden in Stewart overleden, het meest van alle centra. In een klacht die in 2022 werd ingediend namens vier vrouwen, werd beweerd dat ze seksueel misbruikt waren door een mannelijke verpleger in de inrichting.

Ryan Gustin, een woordvoerder van CoreCivic, zei dat de veiligheid en het welzijn van gedetineerden de "topprioriteit" van het bedrijf was en dat de werknemer in kwestie met administratief verlof was terwijl ICE en de autoriteiten van Georgia een onderzoek instelden.

De regering Biden heeft ook gekeken naar verschillende centra in Louisiana en Mississippi die deel uitmaakten van een uitbreiding in het Trump-tijdperk, maar weigerde deze te sluiten, aldus twee van de ambtenaren.

Tot deze faciliteiten behoorde Winn Correctional Center, een detentiecentrum in Louisiana dat gerund wordt door LaSalle Corrections. Een waakhond van de overheid beval in 2021 aan om Winn "te sluiten of in te krimpen totdat een aantal kritieke gezondheids- en veiligheidsproblemen konden worden aangepakt".

Hoewel de regering Biden in 2022 zei dat ze het gebruik van Winn zou beperken, herbergt het centrum momenteel 1.100 gedetineerden.

Richwood Correctional Center, ook gerund door LaSalle in Louisiana, werd dit jaar in een overheidsrapport genoemd vanwege een gebrek aan essentiële vertaaldiensten.

Ruben Dario, een Argentijn die in 2022 acht maanden vastzat in Richwood, zei dat hij als ad-hocvertaler moest dienen voor een Mexicaanse man die op het punt stond een beroerte te krijgen, omdat het personeel geen Spaans sprak.

"Als je niet weet wat ze je vragen, weet je ook niet hoe je moet antwoorden," zei hij.

Ryan Horvath, een woordvoerder van LaSalle, zei dat het bedrijf de federale overheid meer capaciteit en gespecialiseerde diensten aanbood. Richwood had vorig jaar minstens 14 Spaanstalige werknemers en vertaalhulpmiddelen, voegde hij eraan toe.

BIDEN ZET IN OP PRIVÉDETENTIE

Onder de gedetineerden van ICE bevinden zich mensen die onlangs de grens zijn overgestoken en mensen die illegaal in het land verblijven, waaronder asielzoekers. Velen vechten rechtszaken uit om uitzetting te voorkomen.

Hoewel het aantal gedetineerden tijdens de pandemie daalde, deels dankzij rechtszaken door rechtengroeperingen, stijgt het aantal weer.

Meer dan 90% van de ongeveer 31.000 mensen die in juli gemiddeld door ICE werden vastgehouden, zaten in privéfaciliteiten, tegenover 80% aan het einde van de Trump-regering, volgens de analyse van de ACLU.

Onder Biden zag het particuliere gevangenisbedrijf GEO Group zijn inkomsten uit ICE-contracten voor detentiecentra en het op afstand monitoren van immigranten stijgen tot een recordbedrag van $1,05 miljard in 2022, een stijging van bijna 40% ten opzichte van het voorgaande jaar, zoals blijkt uit bedrijfsarchieven.

CoreCivic, de grootste concurrent van GEO, had ook hoge inkomsten van ICE tijdens de ambtstermijn van Biden, volgens bedrijfsdocumenten.

Onder een nieuw asielbeleid van Biden dat op 11 mei van kracht werd, worden meer migranten die aan de grens tussen de VS en Mexico worden aangetroffen naar detentiecentra gestuurd voor een snelle asielscreening. Negen centra richten zich op de screenings, zeiden twee ambtenaren. Ze worden allemaal particulier gerund.

Tegen midden juli, twee maanden na de invoering van het nieuwe beleid, was het aantal mensen in ICE-detentie met 48% gestegen in vergelijking met het begin van het jaar, volgens gegevens van ICE.

De regering heeft de immigratiedetentie op sommige manieren teruggeschroefd. Tijdens Biden's eerste maanden in functie, voordat de herziening van de detentie formeel begon, sloot ICE twee veel bekritiseerde faciliteiten. De dienst stopte ook begin 2022 met familiedetentie en verhoogde het aantal mensen dat onder elektronisch toezicht wordt vrijgelaten in afwachting van hun hoorzitting voor de immigratierechtbank aanzienlijk.

Een woordvoerder van het Witte Huis benadrukte het gebruik van alternatieven voor detentie en zei dat ze "veel meer vooruitgang zouden kunnen boeken" als het Congres meer financiering zou verstrekken en hervormingen zou doorvoeren.

De dochteronderneming van de GEO Group, BI Incorporated, beheert één van de bewakingsprogramma's en de chief operating officer van GEO vertelde investeerders in februari dat het aantal mensen onder toezicht op afstand vorig jaar op een bepaald moment een piek van meer dan 300.000 bereikte. Het bewakingsprogramma was de belangrijkste motor achter de inkomstengroei van GEO uit ICE, aldus een woordvoerder van het bedrijf.

In april vertelde Jose Gordo, algemeen directeur van GEO, investeerders over "potentiële mogelijkheden voor groei" voor het bedrijf, waaronder "een toename van de populatie in onze ICE-faciliteiten".

ICE betaalt vaak om een vast aantal bedden in detentiecentra te behouden, ongeacht of ze daadwerkelijk gebruikt worden.

Het Adelanto ICE Processing Center, een door de GEO Group beheerde gevangenis in Californië, huisvest momenteel slechts 16 gedetineerden vanwege een COVID-gerelateerd gerechtelijk bevel, ondanks het feit dat het bedrijf betaalt om in 2023 minimaal 640 bedden in stand te houden.

EEN OPNIEUW GEBRUIKTE GEVANGENIS

In maart 2021, na een uitvoeringsbesluit van Biden om het gebruik van privégevangenissen voor federale gedetineerden uit te faseren, sloot een afgelegen gevangenis in centraal Pennsylvania die door GEO Group werd beheerd. Maar slechts zes maanden later tekende het bedrijf een contract om hetzelfde complex te heropenen als een immigratiedetentiecentrum met 1.900 bedden.

Angela Kelley, destijds een senior adviseur van Mayorkas, zei dat ambtenaren zich ervan bewust waren dat het openen van een nieuw particulier detentiecentrum hypocriet zou kunnen lijken.

"Het was niet alsof mensen vergaten dat de president deze belofte had gedaan," zei Kelley, die nu voor een vereniging van immigratieadvocaten werkt. "Als je eenmaal in de stoel zit en deze beslissingen neemt, is het uitvoeren van de beloften heel wat anders."

Het centrum heet nu het Moshannon Valley Processing Center, het prikkeldraad is van de hekken verwijderd en het personeel draagt geen dodelijke wapens. Gedetineerden worden "bewoners" genoemd en bewakers zijn "bewonersadviseurs".

Andere dingen zijn echter hetzelfde gebleven. Ongeveer 80% van het gevangenispersoneel is overgeplaatst naar het detentiecentrum, zei een supervisor van de GEO Group tijdens een rondleiding aan Reuters. Bezoekers passeren beveiligde controleposten en gedetineerden mogen zich niet vrij bewegen. Er zijn cellen voor eenzame opsluiting.

Sunny Boy Sonkarlay, een Liberiaanse immigrant, zat 14 maanden vast in Moshannon totdat hij in juli werd vrijgelaten, volgens zijn advocaat en gerechtelijke documenten.

De 28-jarige beweerde dat bewakers deuren in zijn gezicht sloegen en hem bij verschillende gelegenheden oneerlijk in eenzame opsluiting plaatsten, waardoor hij een zelfmoordpoging deed, een incident dat gedocumenteerd is in zijn medische dossier en een klacht wegens burgerrechten.

"Ik probeerde mezelf op te hangen omdat ik het gewoon niet meer aankon," zei hij.

GEO gaf geen direct commentaar op de klachten van Sonkarlay, maar zei dat het ernaar streeft om iedereen in zijn faciliteiten "met waardigheid en respect" te behandelen. GEO voegde eraan toe dat het ongeveer $4 miljoen geïnvesteerd heeft om verbeteringen aan te brengen in Moshannon.

Tijdens een vergadering van de county in november 2021 om de overgang van Moshannon naar een detentiecentrum te bespreken, vertelde een GEO-werkneemster dat ze in haar auto zat te huilen toen ze hoorde dat de gevangenis zou sluiten en zei dat "het verschrikkelijk was" om te denken aan mensen die hun broodwinning zouden verliezen.

Toen stond Erika Guadalupe Nunez, uitvoerend directeur van een immigrantenorganisatie in Philadelphia, op om te spreken.

"Ik heb de opening van Moshannon Valley horen beschrijven als iets dat banen zal opleveren voor de gemeenschap, en zo wordt het aan u verkocht," zei ze. "Uw levensonderhoud zou niet moeten afhangen van de gevangenschap van anderen. Deze gemeenschap verdient beter."