Een rechtse verschuiving binnen het Europees Parlement kan het moeilijker maken om nieuwe wetgeving aan te nemen om te reageren op veiligheidsproblemen, de impact van klimaatverandering of industriële concurrentie van China en de Verenigde Staten.
Von der Leyen, de Duitse voorzitter van het machtige uitvoerende orgaan van de Europese Unie, kwam versterkt uit de vier dagen durende verkiezingen in 27 landen die zondag werden afgesloten, omdat haar centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP) zetels won.
Maar voor een tweede termijn van vijf jaar heeft von der Leyen de steun nodig van een meerderheid van de nationale leiders van de EU en een werkende meerderheid in het Europees Parlement.
Voorlopige resultaten op maandag gaven de belangrijkste partijen die von der Leyen de vorige keer steunden - de EVP, socialisten en liberalen - in totaal 402 zetels in de 720 leden tellende kamer.
Maar dat wordt in Brussel algemeen beschouwd als een te krappe meerderheid. Dus von der Leyen kan ook de hand uitsteken naar de Groenen, die zwaar hebben verloren, en de nationalistische premier van Italië, Giorgia Meloni, met wie ze nauw heeft samengewerkt.
Zondagavond laat zei von der Leyen dat ze zou beginnen met het opnieuw opbouwen van het parlementaire fundament van haar vorige termijn.
"Ik heb gewerkt aan het opbouwen van een brede meerderheid van pro-Europese krachten. En daarom zullen we vanaf morgen de hand reiken aan de grote politieke families waarmee we het platform hebben gevormd," vertelde ze aan verslaggevers in Brussel.
Von der Leyen gaf aan dat ze na dit eerste overleg met anderen zou gaan praten, om haar opties open te houden.
OPTIES OPENHOUDEN
Ze zei dat ze wil samenwerken met mensen die "pro-Europees, pro-Oekraïne en pro-rechts zijn" - een omschrijving die ze duidelijk heeft gemaakt en waarvan ze denkt dat die van toepassing is op de Gebroeders van Italië van Meloni, maar niet op sommige andere extreem-rechtse partijen.
De socialisten, liberalen en Groenen hebben echter allemaal verklaard dat ze niet met extreem-rechts willen samenwerken, waardoor von der Leyen's pogingen om een coalitie te vormen uiterst delicaat zijn.
Meloni hield maandag ook haar opties open en zei dat het nog te vroeg was om te beslissen over een tweede termijn voor von der Leyen.
Nationalistische, populistische en EU-sceptische partijen liggen op koers om ongeveer een kwart van de zetels in de EU assemblee te winnen.
Politieke analisten schrijven de algemene verschuiving naar rechts toe aan de stijgende kosten van levensonderhoud, zorgen over migratie en de kosten van de groene overgang en de oorlog in Oekraïne - zorgen die nationalistische en populistische partijen hebben aangegrepen.
Hoeveel invloed deze partijen precies zullen hebben, zal echter afhangen van hun vermogen om hun meningsverschillen te overbruggen. Ze zijn momenteel verdeeld over twee politieke families, en sommige partijen en wetgevers staan voorlopig buiten deze groeperingen.
Volgens de voorlopige resultaten won de EPP 185 zetels, de socialisten 137 en de liberalen 80.
MACRON, SCHOLZ GEKNEUSD
De gevolgen van de stemming waren tot ver buiten Brussel voelbaar.
In Frankrijk won de extreemrechtse National Rally van Marine Le Pen meer dan 31% van de stemmen, waarmee ze Macrons centrumpartij Renaissance - die slechts 14,6% scoorde - versloeg en hem ertoe aanzette nationale parlementsverkiezingen uit te schrijven.
In Duitsland werd de extreem-rechtse Alternative für Deutschland tweede met 15,9% van de stemmen - vóór de sociaaldemocraten van kanselier Olaf Scholz, die 13,9% behaalden in hun slechtste verkiezingsresultaat ooit.
Meloni kreeg daarentegen een steuntje in de rug toen haar partij in Italië de eerste plaats behaalde met meer dan 28% van de stemmen.
In Polen eindigde de centrumrechtse Burgercoalitie van premier Donald Tusk, die lid is van de EVP, op de eerste plaats. Ook in Spanje kwam de centrumrechtse Volkspartij, die ook deel uitmaakt van de EVP, als beste uit de bus en versloeg de socialistische premier Pedro Sanchez.
Het Europees Parlement beslist samen met de nationale regeringen van de EU over wetten die door de Europese Commissie worden voorgesteld om het blok van 450 miljoen mensen te besturen.
(Verslaggeving door Philip Blenkinsop, Kate Abnett, Jan Strupczewski, Sudip Kar-Gupta in Brussel, Belen Carreno, Graham Keeley in Madrid, Gus Trompiz, Manuel Ausloos, Michel Rose, Tassilo Hummel in Parijs, Francois Murphy in Wenen, Sarah Marsh en Thomas Escritt in Berlijn, Stephanie Van den Berg in Nederland; redactie door Mark Heinrich)
