In het ooit bloeiende Aden herinnert Jemenitische matriarch zich het bezoek van de Britse koningin.

Kulthoom Muhammad Saeed was 12 jaar oud toen een jonge koningin Elizabeth een bezoek bracht aan Aden, toen een van de drukste brandstofhavens ter wereld en een strategisch onderdeel van het afbrokkelende Britse wereldrijk.

Bijna zeven decennia later hebben de lange jaren van oorlog en verwaarlozing in Jemen een verwoestende tol geëist van Aden, en de dood van de koningin heeft Kulthoom nostalgisch gemaakt.

"Eerlijk gezegd waren we comfortabel in de Britse koloniale tijd. We leden niet," zei de kleine 80-jarige, terwijl ze beschreef hoe ze een gezin van zes kinderen kon grootbrengen met een bescheiden inkomen. "Toen we onder het kolonialisme vielen, waren we in Gods genade en veiligheid."

Koningin Elizabeth stierf vorige week op 96-jarige leeftijd na een regeringsperiode van 70 jaar. Zij was de langstzittende en meest bereisde monarch van Groot-Brittannië.

In haar huis naast een door de koningin opgericht ziekenhuis zei Kulthoom dat jong en oud in Aden haar verwelkomden tijdens een bezoek van 24 uur in 1954, dat deel uitmaakte van een wereldreis die Elizabeth maakte in het eerste jaar na haar kroning.

Op nieuwsbeelden van het bezoek was te zien hoe de koningin ridderorden uitreikte aan een hoge Britse luchtmachtofficier en een Jemenitische leider uit de oostelijke regio Hadramaut, en keek naar een mars van Jemenitische troepen, waarvan sommigen op kamelen reden.

"De mensen waren allemaal tevreden, jong en oud waren gelukkig", aldus Kulthoom, die een opsomming gaf van de wijken in Aden waar de inwoners waren komen opdagen om de koningin te begroeten.

OPSTAND EN OORLOG

Een bronzen plaquette markeert nog steeds de eerste steen die Elizabeth legde voor een ziekenhuis dat haar naam droeg tot het einde van het Britse bewind in 1967, toen het veranderde in Jumhouriya (Republic) Hospital.

In dat tussenliggende decennium verviel de goodwill die tijdens het bezoek van de koningin werd getoond. Een vier jaar durende opstand, waarbij honderden mensen werden gedood, verdreef de Britse troepen.

Groot-Brittannië had Aden in 1839 veroverd om de toegang tot de Rode Zee te controleren en de routes naar India te beschermen. In 1937 werd het een kroonkolonie met een groot strategisch belang voor de Britten.

Aden werd vervolgens de hoofdstad van het socialistische Zuid-Jemen, dat in 1990 fuseerde met het noorden en vier jaar later tevergeefs probeerde zich los te maken in een burgeroorlog. In het laatste conflict, dat uitbrak toen strijders van de aan Iran gelieerde Houthi-beweging in 2014 een groot deel van het land in beslag namen, is opnieuw zwaar gevochten in de stad.

Voor Nouria Naji, directeur van de Yemen Education and Relief Organisation, die zich de afgelopen twee decennia heeft ingezet voor toegang tot onderwijs voor arme kinderen, bracht de dood van koningin Elizabeth ook herinneringen naar boven.

Naji werd in 2013 door de koningin geëerd voor haar werk, dat in haar eervolle vermelding werd omschreven als het veranderen van het leven van vrouwen en kinderen in Jemen.

Op een foto van haar investituurceremonie in Londen zei ze dat ze trots stond "alsof ik een soldaat was" toen de koningin haar benoemde tot Officier in de Orde van het Britse Rijk, zoals haar onderscheiding formeel heet.

"Toen ze mijn naam afriepen: 'Nouria Naji wordt geëerd voor haar werk in Jemen,' gaf de naam Jemen me het gevoel dat ik de hele wereld in mijn handen had," zei ze. "Het was een grote eer en grote trots".