Nu de Verenigde Staten waarschuwen voor een op handen zijnde invasie, zei Scholz op de Veiligheidsconferentie in München dat elke aanval een "ernstige vergissing" zou zijn met hoge "politieke, economische en geostrategische kosten".

Rusland ontkent een invasie te plannen. Maar er is "geen rechtvaardiging" voor de opbouw van meer dan 100.000 Russische troepen aan de grenzen van Oekraïne, zei Scholz, die de beweringen van president Vladimir Poetin over genocide in de afgescheiden regio's van Oost-Oekraïne als "belachelijk" afdeed.

Toch had Rusland zowel in zijn gesprek met Poetin in Moskou eerder deze week als in zijn antwoord op de veiligheidsvoorstellen van Washington te kennen gegeven dat het nog steeds wilde onderhandelen, zei Scholz. Intussen was het Westen bereid te onderhandelen over de veiligheidseisen van Rusland "zonder naïef te zijn".

"Wij zullen een duidelijk onderscheid maken tussen onhoudbare eisen en legitieme veiligheidsbelangen," zei hij.

Poetin heeft zich de laatste tijd duidelijk verdiept in de Russische geschiedenis, zei Scholz, wijzend op zijn gepubliceerde teksten waarin hij de ineenstorting van de Sovjet-Unie en de teloorgang van het "historische Rusland" betreurde, en op hun gesprekken deze week.

Maar het verleden kan niet gebruikt worden om een hertekening van de Europese grenzen te rechtvaardigen, die de vrede op het continent zou ondermijnen, zei de Duitse leider.

"Als je ver genoeg teruggaat in de geschiedenisboeken kun je redenen vinden voor oorlogen die een paar honderd jaar duren en ons hele continent verwoesten," zei Scholz. "De vrede in Europa kan alleen bewaard blijven als er niet meer met grenzen wordt geschoven."

Scholz vertelde de conferentie dat er duidelijk een multipolaire wereld aan het ontstaan is naarmate er nieuwe machten ontstaan. Maar dat mag niet betekenen dat landen invloedssferen voor zichzelf opeisen, zei hij.