Franciscus, 86, ging voor in een plechtige paasmis op een zonnig Sint-Pietersplein, nadat hij door de ongebruikelijke kou gedwongen was een openluchtdienst op vrijdag over te slaan - een voorzorgsmaatregel na zijn ziekenhuisopname voor bronchitis eind maart.

Een tapijt van 38.000 door Nederland geschonken bloemen bedekte het plein voor de belangrijkste en meest vreugdevolle datum op de liturgische kalender van de Kerk - de dag waarop volgens christenen Jezus opstond uit de dood. Ere-eenheden van de Vaticaanse Zwitserse Garde en de Italiaanse politie Carabinieri - beide in ceremoniële kleding - stonden in de houding.

Maar de traditionele pracht en praal en het heilige gezang maakten daarna plaats voor de moderne realiteit. Franciscus ging later naar het centrale balkon van de Sint-Pietersbasiliek om zijn tweejaarlijkse "Urbi et Orbi" (aan de stad en de wereld) boodschap en zegening uit te spreken, waarbij hij zich richtte tot een menigte die het Vaticaan schatte op ongeveer 100.000 mensen.

Daar, vanaf dezelfde plek waar hij in de nacht van zijn verkiezing in 2013 voor het eerst als paus aan de wereld verscheen, sprak hij over "de duisternis en de somberheid waarin onze wereld zich maar al te vaak bevindt", en bad hij tot God om vrede.

"Help het geliefde Oekraïense volk op zijn weg naar vrede, en laat het licht van Pasen op het Russische volk schijnen", zei hij.

Sinds Rusland in februari vorig jaar Oekraïne binnenviel, heeft Franciscus minstens twee keer per week verwezen naar Oekraïne en zijn bevolking als zijnde "gemarteld" en woorden als agressie en wreedheden gebruikt om de acties van Rusland te beschrijven.

Zondag vroeg hij God om "de gewonden en allen die geliefden hebben verloren door de oorlog te troosten, en geef dat gevangenen veilig en gezond mogen terugkeren naar hun families. Open de harten van de hele internationale gemeenschap om te streven naar beëindiging van deze oorlog en alle conflicten en bloedvergieten in onze wereld."

Zoals hij elke Pasen heeft gedaan, riep Franciscus op tot vrede in het Midden-Oosten, zijn oproep nog dringender geworden door het recente geweld in Jeruzalem en de grensoverschrijdende vuurgevechten tussen Israël, Libanon en Syrië.

"Op deze dag, Heer, vertrouwen wij u de stad Jeruzalem toe, de eerste getuige van uw opstanding. Ik maak me grote zorgen over de aanvallen van de afgelopen dagen, die een bedreiging vormen voor het verhoopte klimaat van vertrouwen en wederzijds respect, dat nodig is om de dialoog tussen Israëli's en Palestijnen te hervatten, zodat er vrede kan heersen in de Heilige Stad en in de hele regio," zei hij.

De Israëlisch-Palestijnse spanningen zijn sterk opgelopen sinds de inval van de Israëlische politie vorige week in de Al-Aqsa moskee in Jeruzalem, die in de hele Arabische wereld tot verontwaardiging leidde.

ONRUSTIGE PLAATSEN

Tussen de mis en het voorlezen van de boodschap werd Franciscus, die in prima vorm verscheen, in een pausmobiel rondgereden over het plein en over de hoofdboulevard die naar de Tiber leidt, zodat meer mensen hem konden zien.

In zijn boodschap noemde Franciscus ook de instabiliteit in Libanon, sprak hij de hoop uit dat de "gemartelde Rohingya's" van Myanmar "recht mogen krijgen", en riep hij op tot meer hulp voor de slachtoffers van de aardbevingen in februari waarbij bijna 56.000 mensen in Turkije en Syrië omkwamen.

In een deel van de toespraak waarin hij Nicaragua noemde, vroeg de paus God om "allen te gedenken die verhinderd worden om vrij en in het openbaar hun geloof te belijden".

De betrekkingen tussen de regering en de katholieke kerk in Nicaragua zijn diep gespannen. De regering, die de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan heeft opgeschort, heeft dit jaar processies in de open lucht in de Goede Week verboden.