In zijn eerste directe publieke commentaar op de crisis sinds bijna zes weken, toonde een uitdagende Poetin geen teken van terugtrekking van veiligheidseisen die het Westen non-starters heeft genoemd en een mogelijk excuus om een invasie te lanceren, wat Moskou ontkent.

"Het is nu al duidelijk ... dat fundamentele Russische zorgen genegeerd zijn," zei Poetin op een nieuwsconferentie met de bezoekende premier van Hongarije, een van de NAVO-leiders die bij hem proberen tussenbeide te komen nu de crisis is verhevigd.

Poetin beschreef een mogelijk toekomstscenario waarin Oekraïne tot de NAVO zou worden toegelaten en dan zou proberen het schiereiland de Krim, grondgebied dat Rusland in 2014 veroverde, terug te veroveren.

"Laten we ons eens voorstellen dat Oekraïne lid is van de NAVO en deze militaire operaties begint. Moeten wij dan oorlog gaan voeren met het NAVO-blok? Heeft iemand daar al over nagedacht? Blijkbaar niet," zei hij.

Rusland heeft meer dan 100.000 troepen aan de Oekraïense grens verzameld en de westerse landen zeggen te vrezen dat Poetin van plan is binnen te vallen.

Rusland ontkent dit, maar heeft gezegd dat het ongespecificeerde militaire actie zou kunnen ondernemen, tenzij zijn veiligheidseisen worden ingewilligd. De westerse landen zeggen dat een invasie sancties tegen Moskou zou meebrengen.

Het Kremlin wil dat het Westen zich houdt aan een overeenkomst uit 1999 dat geen enkel land zijn eigen veiligheid kan versterken ten koste van die van anderen, wat het beschouwt als de kern van de crisis, zei minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov.

Hij bracht het handvest ter sprake dat in Istanbul werd ondertekend door leden van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, waartoe ook de Verenigde Staten en Canada behoren, tijdens een gesprek met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.

Lavrov zei dat Blinken de noodzaak aanvaardde om de zaak verder te bespreken, terwijl een Amerikaans verslag van het gesprek zich concentreerde op de noodzaak voor Moskou om zich terug te trekken.

"Als president Poetin werkelijk niet van plan is oorlog te voeren of het regime te veranderen, zo zei de minister tegen minister van Buitenlandse Zaken Lavrov, dan is dit het moment om troepen en zware wapens terug te trekken en een serieuze discussie aan te gaan," vertelde een hoge ambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan verslaggevers.

De V.S. zijn bereid te bespreken om het Kremlin een manier te geven om de afwezigheid van Tomahawk kruisraketten op NAVO-bases in Roemenië en Polen te verifiëren, als Rusland soortgelijke informatie over raketten op bepaalde Russische bases deelt, meldde Bloomberg.

Het Witte Huis en het ministerie van Buitenlandse Zaken reageerden niet onmiddellijk op verzoeken om commentaar, maar een bron die met de situatie vertrouwd is, zei dat de Verenigde Staten alleen maar hebben aangeboden om in de geschikte fora besprekingen te voeren over allerlei punten van zorg van Rusland, zoals wapenbeheersingskwesties.

"INSTRUMENT

Poetin had zich sinds 23 dec. niet meer in het openbaar over de Oekraïne-crisis uitgesproken, waardoor onduidelijkheid bleef bestaan over zijn persoonlijke standpunt, terwijl diplomaten van Rusland en het Westen in herhaalde gespreksrondes verwikkeld waren.

Zijn opmerkingen op dinsdag weerspiegelden een wereldbeeld waarin Rusland zich moet verdedigen tegen een agressieve en vijandige Verenigde Staten. Washington is niet in de eerste plaats bezorgd over de veiligheid van Oekraïne, maar over het in toom houden van Rusland, zei Poetin.

"In die zin is Oekraïne zelf slechts een instrument om dit doel te bereiken," zei hij.

"Dat kan op verschillende manieren gebeuren, door ons in een soort gewapend conflict te lokken en, met de hulp van hun bondgenoten in Europa, de invoering tegen ons te forceren van die strenge sancties waar ze het nu in de VS over hebben."

De Hongaarse premier Viktor Orban, die vaak met West-Europese leiders over de democratie in zijn eigen land heeft geruzied, zei dat hij na zijn gesprekken met Poetin geloofde dat er ruimte was voor een compromis.

"Ik ben er vandaag van overtuigd geraakt dat de bestaande verschillen in standpunten overbrugd kunnen worden en dat het mogelijk is een overeenkomst te ondertekenen die vrede garandeert, de veiligheid van Rusland waarborgt en ook voor de NAVO-lidstaten aanvaardbaar is," zei Orban.

PISTOOL TEGEN HET HOOFD VAN OEKRAÏNE

Terwijl westerse landen zich haasten om solidariteit te betonen met Oekraïne, hebben de VS er bij de Braziliaanse president Jair Bolsonaro op aangedrongen om een bezoek met Poetin in Rusland af te zeggen, vertelde een bron aan Reuters.

Dinsdag had de Britse premier Boris Johnson een ontmoeting met president Volodymyr Zelenskiy in Kiev en beschuldigde Poetin ervan een pistool tegen het hoofd van Oekraïne te houden om veranderingen te eisen in de veiligheidsarchitectuur in Europa.

"Het is van vitaal belang dat Rusland een stap terug doet en een weg van diplomatie kiest," zei Johnson. "En ik geloof dat dat nog steeds mogelijk is. Wij willen graag de dialoog aangaan, natuurlijk zijn wij dat, maar wij hebben de sancties klaar, wij geven militaire steun en wij zullen ook onze economische samenwerking intensiveren."

Johnson zei dat een Russische invasie in Oekraïne tot een militaire en humanitaire ramp zou leiden.

"Er zijn 200.000 mannen en vrouwen onder de wapenen in Oekraïne, zij zullen een zeer, zeer hevig en bloedig verzet bieden," zei hij. "Ik denk dat ouders, moeders in Rusland over dat feit moeten nadenken en ik hoop ten zeerste dat president Poetin terugtreedt van de weg van het conflict en dat we de dialoog aangaan."

De Poolse premier Mateusz Morawiecki, ook op bezoek in Kiev, zei dat Polen Oekraïne zou helpen met gas- en wapenleveranties, en met humanitaire en economische hulp.

"Levend in de nabijheid van een buurland als Rusland, hebben wij het gevoel aan de voet van een vulkaan te leven," zei Morawiecki.

Zelenskiy, die herhaaldelijk het vooruitzicht van een op handen zijnde invasie heeft gebagatelliseerd, ondertekende een decreet om zijn strijdkrachten in drie jaar tijd met 100.000 manschappen uit te breiden. Hij drong er bij de wetgevers op aan kalm te blijven en paniek te vermijden.

De troepenuitbreiding was "niet omdat we binnenkort een oorlog zullen hebben ... maar zodat er binnenkort en in de toekomst vrede zal zijn in Oekraïne," zei Zelenskiy.

(Verslaggeving door Natalia Zinets en Vladimir Soldatkin; Aanvullende rapportage door Matthias Williams en Gabriela Baczynska in Kiev, Tom Balmforth en Alexander Tanas in Moskou, Krisztina Than in Boedapest, Mark Trevelyan, William James en Guy Faulconbridge in Londen, Simon Lewis, Steve Holland, Eric Beech en Humeyra Pamuk in Washington, Kanishka Singh in Bengaluru en Gabriel Stargardter in Rio De Janeiro; Schrijven door Peter Graff en Costas Pitas; Redactie door Mark Trevelyan, Mark Heinrich en Grant McCool)