Een overwinning voor een partij die wil dat Noord-Ierland het Verenigd Koninkrijk verlaat, zou een historische verschuiving betekenen, 24 jaar na het vredesakkoord van Goede Vrijdag dat een einde maakte aan drie decennia van sektarisch bloedvergieten tussen degenen die eenheid met buurland Ierland nastreefden en degenen die deel van het Verenigd Koninkrijk wilden blijven uitmaken.

De steun voor Sinn Fein bedroeg in de laatste campagnestudies gemiddeld 25%, waarmee de voormalige politieke vleugel van het Ierse Republikeinse Leger zes punten voorliet op haar naaste rivaal, de pro-Britse Democratic Unionist Party (DUP), waarvan de populariteit in de afgelopen 18 maanden is geslonken.

De belangrijkste nationalistische en unionistische rivalen zijn verplicht de macht te delen volgens de voorwaarden van het vredesakkoord van 1998. Maar de DUP heeft gezegd dat zij dat niet meer zal doen tenzij het protocol dat de handel van Noord-Ierland met de rest van het VK regelt na zijn uittreding uit de Europese Unie, volledig wordt herzien.

Groot-Brittannië en de EU hebben maandenlang geprobeerd het eens te worden over de manier waarop veel van de controles op goederen die Noord-Ierland vanuit de rest van het VK binnenkomen, die krachtens het protocol zijn opgelegd om te voorkomen dat de interne markt van de EU via de open grens met Ierland wordt afgeraffeld, kunnen worden afgeschaft.

Maar Londen heeft ook gedreigd de spanningen met Brussel op te voeren door delen van de overeenkomst eenzijdig terzijde te schuiven.

De woede in de pro-Britse gemeenschappen dat het protocol hun plaats in het Verenigd Koninkrijk uitholt, lijkt de stemmen van de unionisten te zullen breken, waarbij de veel kleinere en meer hardline Traditional Unionist Voice (TUV) enige steun van de DUP zou kunnen afsnoepen.

Het zou ook ten goede kunnen komen aan de over de gemeenschappen heen reikende Alliance Party, die een belangrijke doorbraak zou kunnen scoren.

De uitslag zal waarschijnlijk ook opnieuw bevestigen dat een meerderheid van de wetgevers - waaronder Sinn Fein - in de regionale assemblee voor handhaving van het protocol is. Een meerderheid in Noord-Ierland stemde voor het behoud van de EU in het Britse Brexit-referendum van 2016, dat in het hele land een nipte meerderheid voor een vertrek opleverde.

Het tellen van de Noord-Ierse stemmen begint vrijdag vroeg en de resultaten worden later op de dag verwacht.

Katy Hayward, hoogleraar politieke sociologie aan de Queen's University Belfast, die over het protocol heeft geschreven, zei dat de verkiezingen een "kritiek moment" waren, en sloot zich aan bij de opmerkingen van de Ierse minister van Buitenlandse Zaken dat de politieke instellingen van Noord-Ierland meer bedreigd worden dan ooit in 24 hobbelige jaren.

"Wat er na de verkiezingen gebeurt, is een echte test voor de inzet van de Britse regering en de unionisten (voor) de in het Goede-Vrijdagakkoord gemaakte afspraken," zei Hayward.

"Hoe zal de Britse regering reageren als Sinn Fein de grootste partij wordt? Zal zij dat doen door zorgvuldig de letter en de geest van het Goede-Vrijdagakkoord te handhaven, of zal zij dat doen met een focus op het protocol? Dat zou veel zeggen over de vooruitzichten op stabiliteit hier."