Door de aardbeving van 6 februari en de naschokken zijn ten minste 156.000 gebouwen volledig ingestort of zodanig beschadigd dat ze moeten worden gesloopt, aldus de Turkse autoriteiten, waarbij hele stadswijken zijn gereduceerd tot verbrijzeld beton en staal.
Volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) komt de resulterende 116 tot 210 miljoen ton puin overeen met een oppervlakte van 100 vierkante km (40 vierkante mijl), als het tot een hoogte van 1 meter zou worden opgestapeld. Dat is ongeveer de grootte van Barcelona.
De Turkse president Tayyip Erdogan, die op 14 mei waarschijnlijk voor verkiezingen staat, heeft beloofd de huizen binnen een jaar te herbouwen, hoewel deskundigen waarschuwden dat veiligheid voor snelheid moet gaan.
Een ambtenaar zei dat de aanbestedingen en contracten voor sommige projecten al waren afgerond en dat de veiligheid niet in het gedrang zou komen.
In veel steden zijn reddingsteams vervangen door duizenden vrachtwagens en graafmachines die de bergen beton wegkrabben. Werknemers in de stad Antakya, in de provincie Hatay, zeiden dat het meerdere dagen kan duren om het puin van één gebouw op te ruimen.
"De omvang van de uitdaging is bijna niet te bevatten," zei Louisa Vinton, vertegenwoordiger van het UNDP, in een verklaring. Volgens het UNDP heeft de ramp minstens 10 keer zoveel puin opgeleverd als de laatste grote Turkse aardbeving in 1999.
Veel van het puin dat tot nu toe is verwijderd, is opgeslagen op tijdelijke stortplaatsen in de buurt, waardoor bezorgdheid over verontreiniging is ontstaan. Er wordt gevreesd dat ouder bouwmateriaal asbest bevat, een kankerverwekkende vezel die in veel landen verboden is, ook in Turkije, aldus verschillende deskundigen tegen Reuters.
Vice-minister van Milieu Mehmet Emin Birpinar zei in een tweet dat er stofbestrijdingssystemen worden gebruikt om te voorkomen dat schadelijke stoffen zoals asbest in omloop komen.
Reuters-journalisten zagen dat sommige waterwagens het puin afspoten terwijl het in vrachtwagens werd geladen in steden als Antakya en Osmaniye, maar in veel andere gevallen waren er geen dergelijke maatregelen. Birpinar kon niet onmiddellijk worden bereikt voor commentaar.
MILIEUWAARSCHUWINGEN
Nabijheid en gemak zijn een belangrijke factor bij het kiezen van de locatie van stortplaatsen, volgens drie mensen die rechtstreeks werken bij het verwijderen van puin in de zuidelijke stad Antakya.
Maar Ahmet Kahraman, voorzitter van de Kamer van Milieutechnici, zei dat de plaats waar het puin wordt opgeslagen "nauwgezet onderzoek" vereist door geologische en milieudeskundigen.
Sommige milieuactivisten en politici van de oppositie waarschuwen dat het verkeerd opruimen van puin kan leiden tot een ecologische ramp. Ten minste één locatie, bezocht door Reuters, was een bebost gebied.
"Het dumpen van puin in de stad, olijfgaarden en beekbeddingen zonder het te ontbinden en te recyclen veroorzaakt nieuwe milieurampen", zei Gokhan Gunaydin, van de oppositiepartij CHP.
Birpinar zei afgelopen vrijdag op Twitter dat de gebieden die in Hatay zijn uitgekozen om het puin op te ruimen, ver verwijderd zijn van landbouw- en woongebieden, alsook van wetlands en beschermde gebieden.
Tot nu toe zijn in Hatay 19 tijdelijke locaties aangewezen met een totale oppervlakte van 200 voetbalvelden en wordt er 150.000 kubieke meter puin per dag verplaatst, voegde hij eraan toe.
Deze week reden honderden puinwagens de heuvels ten oosten van Antakya in en laadden het uit op plaatsen in de buurt van weelderig groen en olijfbomen.
Altan Arslan, een 51-jarige eigenaar van een fabriek voor bakstenen en cementblokken, zei dat hij zijn land aan de regering had gedoneerd om er na de aardbeving puin op te slaan.
Hij zei dat er dagelijks duizenden vrachtwagens arriveerden en dat het puin tot een enorme hoop was uitgegroeid. Bulldozers maakten het afval vervolgens plat en duwden het naar een rotswand, waardoor sommige brokstukken in de vallei tuimelden en grote stofwolken ontstonden.
"We hebben misschien nog een paar velden als deze nodig, want de verwoesting is enorm," zei Arslan, terwijl graafmachines verbrijzeld beton weggooiden naast stapels nieuwe cementblokken in zijn tuin.
De plaatselijke bevolking was veel te getraumatiseerd onmiddellijk na de beving om zich zorgen te maken over waar het puin werd gedumpt, voegde hij eraan toe.
Zijn fabriek hielp Antakya opbouwen, maar het land waarop het stond was nu het kerkhof van de stad geworden.
"We waren erg blij toen we deze stad bouwden, maar nu we haar zo zien instorten...". Hij legde zijn hand op zijn gezicht en snikte.
