De relatief bescheiden stap consolideerde de mening van economen dat de regio, die voorop liep in een wereldwijde vloedgolf van beleidsverkrapping om een eenmalige prijsstijging te stoppen, de bladzijde van renteverhogingen aan het omslaan is.
De Roemeense centrale bank zei dat een tragere economische groei en goedkopere energie zouden helpen om de inflatie dit jaar terug te brengen van meer dan 16% nu naar enkele cijfers, eerder dan eerder was voorspeld.
Sinds juni 2021 hebben Polen en Tsjechië de rente elk met bijna 700 basispunten verhoogd, terwijl de centrale bank van Hongarije de rente met meer dan 1.200 basispunten heeft verhoogd en daarmee de hoogste benchmark voor leenkosten in de Europese Unie heeft vastgesteld.
De consensusverwachting van economen gepolst door Reuters tussen half december en begin januari voorziet geen renteverhogingen meer in Polen, Roemenië, Tsjechië of Hongarije.
"Wij zijn van mening dat de renteverhogingscyclus in de regio voorbij is," aldus economen van ING. "De belangrijkste vraag is dus wanneer de inflatie in de regio zodanig zal dalen dat de centrale banken bereid zullen zijn om te beginnen met het normaliseren van de monetaire voorwaarden."
Tsjechische en Poolse bankpresidenten hebben de deur niet helemaal dichtgegooid voor meer renteverhogingen en sommige beleggers hebben buiten de deur ingezet op meer verkrapping in Roemenië, waar de centrale bank, mogelijk indachtig het noodlottige voorbeeld van Hongarije vorig jaar, niet heeft gezegd of de renteverhogingen zijn beëindigd.
Maar die meningen zijn in de minderheid. De negatieve inflatieverrassing van vorige maand in Polen, de grootste economie van de regio, bracht analist Marek Drimal van Societe Generale er zelfs toe om zijn oproep voor meer renteverhogingen in het eerste kwartaal terug te draaien en in plaats daarvan een verlaging met 50 basispunten in oktober in te voeren.
Economen zien de meeste ruimte voor mogelijke verlagingen in Hongarije en Tsjechië, waar de reële lonen volgens de laatste gegevens met bijna 10% zijn gedaald. De kroonmunt bereikte deze week een recordhoogte van 12 jaar, waarmee het andere valuta's in de regio overtreft.
Volgens de prognoses van de centrale banken zal de inflatie in sommige Centraal-Europese landen begin 2023 nog stijgen, voordat ze tegen het einde van het jaar terugkeert naar eencijferige waarden. Door de sterke onderliggende druk ligt de inflatie echter nog steeds op schema om de streefcijfers aanzienlijk te overschrijden.
Sommige economen merken echter op dat de recente dalingen van de energiekosten, een van de belangrijkste oorzaken van de prijsstijgingen van vorig jaar in het importafhankelijke Midden-Europa, een gunstiger beeld van de inflatie kunnen schetsen.
"Het verhaal rond de energiecrisis in Europa is de afgelopen weken volledig omgeslagen, omdat de warmer dan normale wintertemperaturen de vraag naar verwarming hebben doen afnemen en de gasprijzen sterk hebben gedrukt," aldus Liam Peach van Capital Economics.
"Dit zal helpen om de externe positie te verbeteren en de inflatiedruk in Centraal- en Oost-Europa te verlagen."
** Voor een interactieve grafiek:
RISICO'S
Toch zal het desinflatieproces vol risico's zitten, zoals een mogelijke ommekeer van de daling van de reële lonen tegen het einde van het jaar, een oppervlakkige recessie die enkele van de krapste arbeidsmarkten in de EU relatief ongeschonden laat, en inflatieverwachtingen die boven de streefcijfers van de centrale bank komen te liggen.
"Wij blijven voorzichtig wat betreft de terugkeer van positieve reële loongroei tegen het einde van 2023, waardoor de kerndisinflatie in zijn voegen stopt," zei HSBC-econoom Agata Urbanska-Giner over Polen, wijzend op de opwaartse inflatierisico's van sterke loongroei.
Ondanks dat gouverneur Adam Glapinski vorige week zei dat de centrale bank de rente eind dit jaar zou kunnen verlagen, zien de meeste economen gepolst door Reuters geen ruimte voor versoepeling, met Polen dat volgens Capital Economics eind 2023 een van de hoogste inflatiepercentages in opkomende markten zal hebben.
Grafiek: Inflatieverwachtingen Tsjechische bedrijven hoog - https://www.reuters.com/graphics/CZECH-CENBANK/lgvdklwojpo/chart.png
De herprijsstellingsactiviteit aan het begin van het jaar zal een andere kritieke factor zijn die het tempo van de desinflatie zal bepalen, zei de Hongaarse centrale bank vorige maand nadat ze had vastgesteld dat flinke prijsverhogingen in de hele regio bedrijven hielpen om hun winstgevendheid niet alleen te behouden, maar zelfs sterk te verhogen ondanks grote kostenstijgingen.
"Het beeld is heel anders (dan we hadden verwacht). Hoewel energie-import en grondstoffen duurder werden, steeg het bruto bedrijfsresultaat zelfs in verschillende sectoren," vertelde bankdirecteur Andras Balatoni aan Reuters.
De Poolse centrale bank signaleerde dat risico ook in haar inflatierapport van november, en zei dat de netto financiële resultaten van bedrijven in het tweede kwartaal nominale recordhoogten bereikten doordat de inkomsten sneller stegen dan de kosten van de verkochte goederen.
Een drietal rentezetters op de vergadering van de Tsjechische centrale bank in december zei ook dat een aanzienlijke prijsstijging in januari een renteverhoging zou rechtvaardigen, hoewel economen van Komercni Banka zeggen dat een afnemende vraag het voor bedrijven steeds moeilijker zou kunnen maken om de prijzen verder op te krikken.
Naarmate centrale banken zich meer op een terrein begeven dat bezaaid is met dergelijke valkuilen, kan het risico op een beleidsfout toenemen.
"Of centrale banken het beleid te snel versoepelen, hangt grotendeels af van de gezondheid van de binnenlandse vraag en de arbeidsmarkten," aldus Peach van Capital Economics.
"Gezien de dovish vooringenomenheid rond de groei-inflatie trade-off bij de Poolse centrale bank, denken wij dat het risico van voortijdige beleidsversoepeling daar het grootst is."
Hij voegde er echter aan toe dat het lage maar "ondergewaardeerde risico" van snellere desinflatie de deur zou kunnen openen voor steilere renteverlagingen in de regio dan de markten momenteel verwachten.
