Na jaren van achteruitgang is de vraag naar de vervuilende fossiele brandstof dit jaar gestegen omdat Europa zich inspant om Russisch gas te vervangen, en steenkoolmijnbedrijven verdienen handenvol geld.

Nu de steenkoolprijzen recordhoogtes bereiken, zouden bedrijven normaal gesproken hun activiteiten uitbreiden, maar projecten blijven liggen omdat de meeste westerse banken vasthouden aan hun klimaatbeloften om het lenen aan de sector te beperken, aldus een dozijn leidinggevenden van mijnbouwbedrijven en investeerders.

"Als je als bedrijf nu een bank hebt, is het makkelijker. Als je een nieuwe mijn wilt bouwen, vergeet het maar, dat is onmogelijk geworden," zegt Gerhard Ziems, financieel directeur bij de Australische mijnbouwer Coronado Global Resources Inc.

De vraag naar de fossiele brandstof is zo groot dat sommige mijnbouwbedrijven zeggen dat ze in plaats daarvan cokeskolen, die door staalproducenten worden gebruikt, aan elektriciteitsbedrijven verkopen. De goedkopere thermische kolen die in elektriciteitscentrales worden gebruikt, werden in juni voor het eerst verhandeld boven cokeskolen.

"Het is een gekke situatie," zei Ziems van Coronado, die het vergeleek met zilver dat tegen een hogere prijs dan goud wordt verhandeld.

De Australische benchmark voor thermische kolen uit Newcastle stond begin 2020 op ongeveer $50 per ton, maar steeg begin 2022 naar meer dan $150 per ton. Daarna steeg de prijs naar een recordhoogte van meer dan $400 per ton in september, toen landen wanhopig op zoek gingen naar alternatieven voor Russisch gas.

Maar nu westerse banken onder druk van aandeelhouders staan om actie te ondernemen tegen klimaatverandering, zeggen steenkooldirecteuren dat ze op zoek moeten naar alternatieve financiering om te profiteren van de gunstige omstandigheden, via openbare markten, voorverkoopfinanciering, handelshuizen, private-equitybedrijven en beleggingsfondsen.

GESLOTEN DEUREN

Voor sommigen is het zelfs een kwestie van het vinden van een geldschieter voor financiële basisdiensten.

Kort nadat de Noord-Amerikaanse mijnbouwer Bens Creek Group in oktober vorig jaar een beursnotering kreeg op de Londense AIM, trok Lloyds Banking Group haar bankdiensten van het bedrijf in vanwege een wijziging in het beleid met betrekking tot steenkool.

Lloyds zei in februari dat het eind dit jaar zou stoppen met het financieren van mijnbouwbedrijven die meer dan 5% van hun omzet uit thermische kolen halen, en dat het geen algemene bankdiensten meer zou verlenen aan nieuwe klanten die cokeskolen kopen.

Het kostte de managers van Bens Creek maanden en tientallen afwijzingen voordat ze erin slaagden een bankrekening te openen bij de State Bank of India in Groot-Brittannië, vertelde Adam Wilson aan Reuters.

"Niemand had deze problemen vijf jaar geleden," zei hij.

Lloyds weigerde commentaar te geven op individuele klantrelaties.

Hetzelfde geldt voor Minergy Limited, een in Botswana genoteerde startup die zijn uitbreidingsplannen wil financieren.

"We onderzoeken op dit moment alle opties, maar commercieel bankieren is niet noodzakelijkerwijs beschikbaar," zei Minergy Chief Executive Morne du Plessis.

Het bedrijf wil nu zijn schuld verminderen en zijn project financieren om de jaarlijkse mijnbouwcapaciteit te verdubbelen tot ongeveer 3 miljoen ton door extra aandelen te verkopen en volgend jaar naar de beurs van Londen te gaan.

Du Plessis zei dat Minergy moeite had met het verkrijgen van eenvoudige bankdiensten, zoals rekening-courantkredieten of leningen voor de aankoop van voertuigen. "Omdat we in steenkool zitten, omdat we een startende onderneming zijn, zouden ze dat niet eens overwegen," zei hij.

UITZONDERING VOOR CHINA

Ondanks de druk op Westerse kredietverstrekkers zullen de wereldwijde investeringen in steenkool dit jaar naar verwachting met ongeveer 10% stijgen tot 116 miljard dollar, met China als koploper, aldus het Internationaal Energieagentschap.

Vooral dankzij China zullen de investeringen in steenkool dit jaar naar verwachting op hetzelfde niveau liggen als in 2015, het jaar waarin regeringen het klimaatakkoord van Parijs ondertekenden, dat als doel heeft om de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius te houden ten opzichte van het pre-industriële niveau.

Analisten zeggen echter dat China het grootste deel van de steenkool die het ontgint verbruikt, dus het is onwaarschijnlijk dat een hogere productie in het land veel invloed zal hebben op de hoeveelheid steenkool die op de wereldmarkt wordt verhandeld - of op de huidige hoge prijs ervan.

Omdat het moeilijk is om aan financiering te komen van Westerse banken, hebben mijnbouwbedrijven buiten China zich dit jaar meer op de aandelenmarkten gericht.

Op 11 november hadden ze $ 2,2 miljard opgehaald via de openbare markten, een stijging ten opzichte van $ 1,3 miljard in dezelfde periode van 2021 en het hoogste bedrag voor deze periode sinds 2017, zo blijkt uit gegevens van Refinitiv.

Maar analisten zeiden dat de fondsenwerving niet genoeg was om de miljarden dollars aan westerse bankleningen te compenseren die de afgelopen jaren zijn verdwenen.

De milieulobbygroep Reclaim Finance zegt dat 96 banken nu een beleid hebben om financiële diensten aan de steenkoolsector te beperken.

De grootste westerse kredietverstrekker aan kolenmijnbouwers in 2020 was Deutsche Bank met 538 miljoen dollar, gevolgd door Citi met 300 miljoen dollar. In 2021 was dat gedaald tot $255 miljoen voor Deutsche en $218 miljoen voor Citi, volgens gegevens verzameld door Reclaim Finance.

"Met betrekking tot thermische kolenwinning vereist elke transactie in kolenwinning een uitgebreide milieurisicobeoordeling," aldus een woordvoerder van Deutsche, die eraan toevoegde dat de bank haar kolenbeleid aan het bijwerken was.

Nu moeten bedrijven die voor meer dan 50% van hun inkomsten afhankelijk zijn van steenkool geloofwaardige diversificatieplannen laten zien om financiering van Deutsche te krijgen. Bedrijven zonder dergelijke plannen zullen tegen 2025 geleidelijk uit de portefeuille van de bank verdwijnen, aldus de woordvoerder.

Citi weigerde commentaar te geven.

Een aantal banken, waaronder ANZ, Bank of Montreal, Barclays, BNP Paribas, Commonwealth Bank, Santander, Standard Chartered, RBC en UniCredit financierden kolenmijnbouwers in 2020, maar niet in 2021, zo bleek uit de gegevens van Reclaim Finance.

ALLE TALK

Du Plessis van Minergy zei dat er sinds de stijging van de steenkoolprijzen meer gesprekken zijn geweest over mogelijke bronnen van geld, van investeerders in eigen vermogen tot voorstellen voor schuldherfinanciering en handelsfinanciering.

"Er is een openheid om dit te bespreken omdat steenkool nu een modewoord is, dus is het gesprek gemakkelijker. Is er al iets gebeurd? Nee," zei hij.

Bens Creek heeft zijn aandelen gedeeltelijk naar de beurs gebracht omdat banken niet bereid waren om een uitbreiding van de steenkoolwinning te steunen, zei CEO Wilson.

Het bedrijf is van plan om de productie volgend jaar te verdubbelen tot ongeveer 1 miljoen ton, hoewel Wilson niet verwacht dat de huidige hoge prijzen de steenkoolproductie wereldwijd veel zullen stimuleren, omdat de ontwikkeling van nieuwe mijnen en de infrastructuur die ze nodig hebben, zoals spoorwegen, onwaarschijnlijk is gezien de onzekere langetermijnvooruitzichten voor steenkool.

Sommige beleggers die aandelen kopen bij fondsenwerving en beursnoteringen van steenkoolbedrijven zijn het ermee eens dat langetermijnplannen voor mijnbouwbedrijven tot het verleden behoren, maar ze zeggen dat de kortetermijnrendementen aantrekkelijk zijn.

"In het verleden wilden CEO's van steenkoolmijnen geen geld teruggeven aan de aandeelhouders, maar gebruikten ze het om de productie uit te breiden of concurrenten te kopen," zegt Jonathan Barrett, chief investment officer bij Luminus Management, dat aandelen bezit in de Amerikaanse steenkoolmijn Arch Resources Inc.

"Maar in de afgelopen twee jaar hebben ze zich gerealiseerd dat de beste manier om waarde voor aandeelhouders te creëren is om het geld terug te geven in plaats van uit te breiden, omdat dat een veel beter en minder riskant gebruik van kapitaal is," zei hij.

Barrett en zijn zakenpartner Robert Felice lanceerden in oktober het Iris TIME fonds dat gesteund wordt door rijke families om zich te richten op modieuze sectoren met aantrekkelijke kasstromen, zoals steenkool.

Grote dividenden en aandeleninkoopprogramma's in de sector betekenen dat u in sommige gevallen uw volledige kapitaalinvestering in ongeveer twee jaar kunt terugverdienen, aldus Barrett.

"De meeste van deze jongens genereren hand over hand geld en proberen hun afhankelijkheid van banken te verminderen, omdat ze gezien hebben hoe snel banken zich tegen de sector keren."