Bashir leeft waar drie crises samenkomen - de opwarming van de aarde, stijgende voedselprijzen en oorlog. Hij bevindt zich, net als miljoenen anderen in Somalië, in het vizier van wat sommige hulpverleners de "Drie C's" noemen: klimaatverandering, kosten en conflict.

De ergste droogte in vier decennia in het door oorlog verscheurde Somalië dwong zijn familie drie maanden geleden hun boerderij te verlaten en ongeveer 100 kilometer naar het noorden te verhuizen, naar de stad Dollow, aan de grens met Ethiopië.

Nu leidt hij een groep jongere kinderen die samenkomen wanneer de lagere school van Kabasa haar leerlingen eten serveert. Door het draadhek van de school staren de kinderen naar de leerlingen binnen, die warme pap of borden bonen en maïs naar binnen schrokken, geserveerd als onderdeel van een door de V.N. gesteund programma, één van de weinige regelmatige voedselbronnen in de stad.

Velen van de bende behoren tot de laatste toevloed van mensen in Dollow, te laat om zich in te schrijven voor onderwijs. Eén voor één glippen zij door de kapotte poort en dartelen over het stoffige schoolplein om een maaltijd te pakken als de leraren niet kijken.

"Als ik geen eten krijg, heb ik zo'n honger: Ik ga liggen en kan niet slapen," zei Bashir zachtjes. Hij had de avond tevoren geen avondeten gegeten en die morgen ook geen ontbijt. Zijn acht broers en zusters thuis hadden allemaal honger, zei hij.

De droogte, die vorig jaar begon, zal naar verwachting verergeren, nog verergerd door de klimaatverandering, zeggen veel wetenschappers en humanitaire organisaties. Een derde van de veestapel is al dood door dorst of honger. Gewassen en fruitbomen zijn verdord.

Somalië, dat verscheurd wordt door een langdurige islamistische opstand, moet meer voedsel invoeren, maar de mensen kunnen het zich niet veroorloven het te kopen. De buitenlandse hulp slinkt en de voedselprijzen stijgen door de oorlog in Oekraïne, de op drie na grootste graanexporteur van de wereld.

Ten minste 448 kinderen zijn sinds januari gestorven toen zij behandeld werden voor acute ondervoeding, aldus de Verenigde Naties. De cijfers zijn waarschijnlijk een fractie van de werkelijke sterfgevallen, omdat velen geen hulp zullen hebben kunnen bereiken.

De Verenigde Naties waarschuwden deze maand dat meer dan een derde van de 16 miljoen inwoners van Somalië voedselhulp nodig heeft om te overleven. In sommige gebieden zou nog deze maand hongersnood kunnen uitbreken. Op sommige plaatsen zal de hulp in juni opraken.


Voor een grafiek over de zich verspreidende honger in Somalië, klik op https://tmsnrt.rs/3QxOydu

GEEN TIJD OM TE HERSTELLEN

De familie van Bashir had nog nooit hun huis in zuid-centraal Somalië verlaten, zelfs niet toen de hongersnood in 2011 meer dan een kwart miljoen levens eiste, waarvan de meesten kinderen. Hulpverleners zeggen dat het sterftecijfer bij deze droogte opnieuw in de buurt van dat niveau kan komen.

De familie van Bashir is toen niet verhuisd. Een deel van het vee overleefde het, dus bleven zij op hun boerderij in de buurt van het dorp Ceel Bon.

Deze keer niet. De droogte heeft al hun 12 koeien en 21 geiten weggenomen - een klein fortuin in een land waar rijkdom in dieren wordt geteld. De familie genoot ooit van drie maaltijden per dag: romige melk van de familiekoeien, nu gereduceerd tot verspreide botten; en bonen en sorghum van velden die nu uitgedroogd en gebarsten zijn.

"Zo'n droogte heb ik nog nooit meegemaakt," zei de 30-jarige moeder van Bashir. Zij en haar negen kinderen slapen nu op twee matrassen in Dollow.

Op een goede dag kan Bashir's vader $2 verdienen met de verkoop van houtskool in een nabijgelegen stad, maar sinds 2 mei heeft hij slechts $10 kunnen sturen bij gebrek aan werk. Het gezin heeft geen voedselhulp ontvangen, zei zij.

Dergelijke wanhoop zal in Somalië, en ook daarbuiten, steeds vaker voorkomen, naarmate de stijgende temperaturen meer natuurrampen in de hand werken, aldus vele wetenschappers. In de afgelopen 50 jaar is het aantal extreme weersomstandigheden wereldwijd vervijfvoudigd, volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de VN.

De Hoorn van Afrika, met inbegrip van Somalië, is op zijn droogst ooit. De regens van maart-april dit jaar - de eerste van twee jaarlijkse regenseizoenen - zijn de kleinste in 70 jaar, en de tweede regens van oktober tot december zullen volgens de voorspellingen ook ongewoon droog zijn, volgens een waarschuwing van vorige maand van een groep van 14 meteorologische en humanitaire verenigingen, waaronder de WMO.

"We hebben nog nooit een droogte van vier seizoenen gezien, en nu krijgen we waarschijnlijk een vijfde te zien" in oktober, zei klimatoloog Chris Funk van het Climate Hazards Center van de Universiteit van Californië in Santa Barbara.

"Deze droogte is veel waarschijnlijker geworden door de klimaatverandering," zei Funk.

De El-Nino-La Nina weercyclus halverwege de wereld in de Stille Oceaan is gedeeltelijk van invloed op de warme, droge lucht boven Somalië, evenals het Dipool c
limaatpatroon van de Indische Oceaan. Voor een grafiek over hoe La Nina het weer beïnvloedt, klikt u op https://tmsnrt.rs/3zNnC3q

Wanneer de Dipool positief is, is het warmer in het westen van de Indische Oceaan en valt er meer regen in Oost-Afrika. Nu voorspelt de WMO dat de Dipool negatief zal worden tot het einde van het jaar, waardoor er droogte boven de Hoorn zal zijn.

Maar dat alleen verklaart niet de sterke daling van de voorjaarsregens gedurende de laatste 20 jaar, zei Funk.

De opwarming van de oceanen kan ook een rol spelen. Klimaatwetenschapper Abubakr Salih Babiker van het Regionaal Kantoor voor Afrika van de WMO zei dat de Indische Oceaan een van de snelst opwarmende watermassa's ter wereld is.

Aangezien de oceanen een groot deel van de toenemende atmosferische warmte absorberen, menen de wetenschappers dat het opwarmende water van de Indische Oceaan misschien sneller over de oceaan verdampt en naar beneden regent voordat het de Hoorn van Afrika bereikt, zodat droge lucht over het land kan stromen.

Een andere factor: de luchttemperaturen in Somalië zijn gemiddeld 1,7 graden Celsius gestegen ten opzichte van het pre-industriële gemiddelde - sneller dan het wereldwijde gemiddelde van 1,2 graden, aldus Babiker. Warmere lucht versnelt de verdamping uit bodem en planten.

De Hoorn van Afrika heeft de laatste jaren nog andere rampen gekend die met het klimaat te maken hebben - verwoestende overstromingen, een recordaantal cyclonen en enorme sprinkhanenzwermen - waardoor de regio van de ene crisis in de andere is gestort, zei hij.

"Er is geen tijd voor herstel," zei Babiker.

KLIMMENDE KOSTEN

De kinderafdeling van het ziekenhuis van Dollow lag vol met lusteloze patiënten, evenals de kraamafdeling en de polikliniek.

Elk bed was bezet toen Reuters er in mei op bezoek was, met verhoudingen leeftijd-lengte-gewicht die soms in het rood liepen. Verzwakt door ernstige ondervoeding, hadden sommige kinderen ernstige infecties, waaronder mazelen.

Op de school waar Bashir naar voedsel zoekt, zegt de 10-jarige Suleko Mohammed dat zij in zes weken tijd drie broers en zussen aan de mazelen heeft verloren - twee broers van 2 en 3 jaar, en haar oudere zus die haar vroeger met huiswerk hielp.

Zij liggen nu onder stapels puin en doorntakken op een kerkhof naast de speelplaats. Terwijl zij tussen de lessen door sprak, waren rouwenden bezig een ander klein graf te graven.

Verderop stonden marktkraampjes met watermeloenen, mango's, bonen, en zakken meel en tarwe - voor velen te duur.

De voedselprijzen zijn in delen van Somalië met wel 160 procent gestegen, als gevolg van de droogte en de verstoringen in de wereldbevoorrading door het conflict in Oekraïne. Zelfs in goede tijden importeert Somalië meer dan de helft van zijn voedsel.

De regering is gealarmeerd door de naar haar zeggen trage internationale hulpverlening, waarbij haar speciale droogte-gezant Abdirahman Abdishakur Warsame heeft gezegd dat landen "aandacht aan deze droogte moeten besteden voordat het een hongersnood wordt".

"Alle mensenlevens zijn gelijk," zei hij tegen Reuters. "De internationale gemeenschap, vooral de westerse naties, hebben meer aandacht voor Oekraïne dan voor de andere crises."

Tot nu toe heeft Somalië slechts 18% ontvangen van de 1,46 miljard dollar die het dit jaar aan humanitaire hulp nodig heeft, volgens de cijfers van de V.N. - veel minder dan de respons van vorig jaar. Oekraïne daarentegen heeft 71% van de gevraagde 2,25 miljard dollar voor zes maanden ontvangen. Hoge U.N.-ambtenaren hebben herhaaldelijk de alarmbel geluid over het tekort aan hulp in de Hoorn van Afrika om de verergerende droogte aan te pakken.

RELATIEVE VEILIGHEID

Dollow wordt beter door hulporganisaties bediend dan de meeste Somalische steden en behoort tot de veiligste plaatsen voor de aan Al Qaeda gelinkte opstand, een van de langstlopende conflicten ter wereld.

Meer dan 520 hulpverleners zijn er de laatste 15 jaar ontvoerd, gewond of gedood - de meesten Somaliërs. In Dollow patrouilleren Ethiopische soldaten in de straten en handhaven de orde.

De Kabasa Primary School werd opgericht om de toestroom van door de hongersnood van 2011 geteisterde gezinnen op te vangen. Het aantal toelatingen zwol opnieuw aan tijdens de droogte van 2016-17, toen vroegtijdig humanitair ingrijpen het sterftecijfer laag hield.

Ongeveer een vijfde van de leerlingen verlaat gewoonlijk de school in moeilijke tijden en keert nooit meer terug, zei Rania Degesh, adjunct-directeur van Oost- en Zuidelijk Afrika voor het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF).

"Wanneer je kinderen ontwortelt, stel je ze bloot aan ongelooflijke risico's: uitbuiting, geweld op basis van geslacht, vroege huwelijken, rekrutering, verwaarlozing," zei Degesh.

Het maaltijdprogramma lokt hen uit om op school te blijven. De scholen in Somalië krijgen 41 dollarcent per kind voor twee maaltijden per dag, aldus het Wereldvoedselprogramma van de V.N..

Maar slinkende fondsen hebben reeds bezuinigingen geforceerd op het programma dat 110.000 Somalische kinderen steunt. De scholen zijn juist begonnen met een onderbreking van twee maanden; er is geen geld voor wanneer de lessen in augustus hervat worden.

Onderwijzers zeiden dat Bashir en zijn bende tot de minstens 50 niet ingeschreven kinderen behoorden die dagelijks verschenen in de hoop op een maaltijd. Soms duwden de leraren hen terug. Soms boden zij restjes aan. Soms knepen zij een oogje toe.

"Als zij het eten opeten, dan is er niet genoeg voor de leerlingen," zei de directeur van Kasaba, Abdikarim Dahir Ga'al, terwijl hij toekeek hoe de bende van Bashir het schoolplein opglipte.

Ga'al deed alsof hij het niet merkte. Het was de laatste dag van het schooljaar.

"Ik ben onderwijzer," zei hij. "Maar ik ben ook een ouder."

Buiten scharrelde Bashir tussen de laatste leerlingen die hun maaltijd kregen, en kwam triomfantelijk uit de drukte tevoorschijn met een metalen bord bonen- en maïspuree.

Hij grijnsde breed en hield zijn hoofd hoog. Eindelijk zou hij eten.