China heeft de presidents- en parlementsverkiezingen van 13 januari uitgeroepen tot een keuze tussen oorlog en vrede, en waarschuwt dat een poging om de formele onafhankelijkheid van Taiwan door te drukken een conflict betekent.

China heeft zijn woede in de aanloop naar de verkiezingen gericht op Lai Ching-te, de presidentskandidaat van de regerende Democratic Progressive Party (DPP), en heeft zijn oproepen tot gesprekken afgewezen omdat het hem als een separatist beschouwt.

Zowel de DPP als de grootste oppositiepartij van Taiwan, de Kuomintang (KMT), zeggen dat alleen zij de vrede kunnen bewaren, en beiden hebben zich ook ingezet om de verdediging van Taiwan te versterken en zeggen dat alleen het volk van het eiland over hun toekomst kan beslissen.

De KMT is traditioneel voorstander van nauwe banden met China, hoewel ze ontkent pro-Beijing te zijn.

Wang Zaixi, tussen 2000 en 2006 plaatsvervangend hoofd van China's Taiwan Affairs Office en een gepensioneerde generaal-majoor van het Chinese leger, werd vorige maand in de Chinese krant Global Times geciteerd toen hij zei dat Lai van de DPP een "extremistische" voorstander van onafhankelijkheid was.

"Als hij wordt gekozen, kun je de mogelijkheid van een militaire botsing aan de andere kant van de Straat van Taiwan niet uitsluiten. Daar moeten we ons terdege bewust van zijn," zei Wang.

Een dergelijke uitkomst zou ernstige geopolitieke en economische gevolgen kunnen hebben, waarbij China tegenover de Verenigde Staten komt te staan - de twee grootste militaire machten ter wereld - terwijl belangrijke scheepvaartroutes worden geblokkeerd en de toeleveringsketens van halfgeleiders en grondstoffen worden verstoord.

"Ik denk dat ze meer havikistische acties zullen ondernemen om de nieuwe president te waarschuwen voor zijn toekomstig beleid ten opzichte van China," vertelde admiraal Lee Hsi-ming, een voormalige legerleider uit Taiwan, aan Reuters, verwijzend naar Beijing.

Westerse veiligheidsfunctionarissen proberen in te schatten hoe serieus China zou kunnen zijn over een militaire reactie op de verkiezingsuitslag.

Een ambtenaar, die op voorwaarde van anonimiteit sprak omdat hij geen toestemming had om met de media te spreken, zei dat Peking zou kunnen afwachten, en dat een eventuele sterke reactie pas na 20 mei zou komen, wanneer de volgende president zijn ambt aanvaardt en een inauguratierede houdt.

Als de DPP het presidentschap wint, maar haar meerderheid in het parlement verliest, zou dat de reactie van China ook kunnen temperen, aangezien dit het vermogen van de DPP om wetgeving aan te nemen zou verzwakken, voegde de westerse functionaris eraan toe.

Het Chinese ministerie van Defensie, dat de regering van Taiwan heeft verweten opzettelijk een militaire dreiging vanuit China te "hypen" voor electoraal gewin, reageerde niet op een verzoek om commentaar.

De woordvoerder van het Taiwanese ministerie van Defensie, Sun Li-fang, vertelde verslaggevers dat de beoordeling van China's acties niet gebaseerd zou zijn op het al dan niet houden van verkiezingen.

"We zullen kijken naar de signalen en wat de vijand van plan is als basis voor ons oordeel," zei hij.

NIEUWE STATUS QUO

Nadat Chinese en Amerikaanse leiders elkaar in november in San Francisco hadden ontmoet, benadrukte president Xi Jinping naar verluidt tegenover president Joe Biden dat Taiwan weliswaar de meest "gevaarlijke" bilaterale kwestie is, maar dat China zich niet voorbereidt op een invasie van Taiwan.

Sinds de laatste Taiwanese presidentsverkiezingen in 2020 heeft China echter ongekende militaire activiteiten ontplooid in de Straat van Taiwan, waaronder twee rondes van grote oorlogsspellen in de buurt van het eiland in de afgelopen anderhalf jaar.

Chinese straaljagers passeren nu regelmatig een onofficiële middenlijn in de Straat van Taiwan, in een poging om de veel kleinere luchtmacht van Taiwan uit te putten door ze herhaaldelijk te laten opstijgen.

Sommige analisten zien de aangrenzende zone van Taiwan, die 44 km uit de kust ligt, de komende jaren steeds meer op de proef gesteld worden door het Volksbevrijdingsleger (PLA).

Taiwan is zijn bewapening aan het versterken.

Een tweede westerse veiligheidsfunctionaris zei dat China zich er terdege van bewust was dat elk jaar dat er gewacht werd om "het probleem Taiwan op te lossen", Taipei een nieuwe kans gaf om zijn verdediging te versterken.

"Dat is niet goed voor het PLA," zei de ambtenaar.

Defensie heeft een prominente rol gespeeld tijdens de campagne.

De DPP heeft herhaaldelijk de inheemse onderzeeër van Taiwan ter sprake gebracht, terwijl andere wapenprogramma's, waaronder drones, worden ontwikkeld.

De KMT is voorstander van de "3D's" - afschrikking, dialoog en de-escalatie.

Jaw Shaw-kong, de vicepresidentskandidaat van de KMT, zei vorige maand dat Taiwan de raketproductie moet opvoeren om te laten zien dat het China kan aanvallen in geval van oorlog, hoewel hij ook zei dat China Taiwanese militaire waarnemers moet toelaten als teken van goede wil en om de spanningen te verminderen.

Wie er ook wint, Taiwan heeft een grote wapenbestelling uitstaan bij de Verenigde Staten.

In de komende jaren moet Taiwan geavanceerde Amerikaanse wapens krijgen, waaronder F-16V gevechtsvliegtuigen, M-1A tanks, Harpoon anti-scheepsraketten en het High Mobility Artillery Rocket System, of HIMARS.

ANDERE OPTIES

Hoewel het duidelijk een superieure militaire macht is, kunnen recente zuiveringen in de PLA, waarbij generaals van de raketmacht, marine en luchtmacht en een voormalige minister van Defensie zijn geveld, het risico op een conflict verkleinen.

"Hoe meer problemen ze hebben, hoe meer corruptie ze hebben, hoe beter het voor ons is," zei Lee, het voormalige militaire hoofd van Taiwan. "Ik denk niet dat er de komende jaren een grootschalige invasie zal plaatsvinden, omdat zij hun eigen problemen hebben."

In de afgelopen week heeft Xi twee toespraken gehouden waarin hij de noodzaak van "hereniging" met Taiwan herhaalde. Bij beide gelegenheden maakte hij geen melding van het gebruik van geweld, hoewel Peking die mogelijkheid nooit heeft afgewezen.

China zou na de verkiezingen ook economische druk kunnen uitoefenen, waarbij het zich richt op een in 2010 ondertekende handelsovereenkomst die volgens Peking door Taipei is geschonden met oneerlijke handelsbelemmeringen. Peking zou ook zijn activiteiten kunnen opvoeren om mensen in Taiwan te beïnvloeden via zijn afdeling "Verenigd Front".

"China moet in staat zijn om de situatie in Taiwan te leiden en te controleren, en dat doen we met verschillende middelen, niet slechts met één middel," zei Wu Xinbo, een professor aan de Fudan Universiteit van Shanghai.