De Verenigde Staten hebben gezegd dat zij op 23 mei een einde zullen maken aan het zogenaamde "Titel 42"-bevel dat tijdens de coronavirus pandemie in 2020 werd uitgevaardigd en dat het Amerikaanse asielsysteem aan de 2000 mijl lange grens met Mexico effectief heeft platgelegd.

Titel 42 heeft de Amerikaanse autoriteiten in staat gesteld migranten snel naar Mexico uit te wijzen, en de afschaffing ervan dreigt het recordaantal migranten dat de Verenigde Staten probeert binnen te komen nog verder op te drijven, aldus ambtenaren en politici.

"De stroom migranten die we nu hebben is al niet meer onder controle te houden," zei Rosa Maria Gonzalez, een wethoudster van Mexico's centrumrechtse oppositiepartij Nationale Actiepartij die de noordelijke grensstaat Tamaulipas vertegenwoordigt en aan het hoofd staat van de migratiecommissie van het Lagerhuis van het Congres.

Gonzalez zei dat ze verwachtte dat meer mensen zouden proberen de Verenigde Staten binnen te komen wanneer Titel 42 eindigt, en drong er bij Washington op aan de toegang van migranten tot de Amerikaanse arbeidsmarkt te verbeteren en de behandeling van asielaanvragen te versnellen om de druk op de grens te verlichten.

De regering van Mexico, die nooit voorstander was van het harde immigratiebeleid van de vroegere Amerikaanse president Donald Trump, heeft met argusogen toegekeken hoe zijn opvolger Joe Biden een gematigder beleid probeerde te voeren, zich ervan bewust dat de veranderende signalen meer mensen zouden kunnen aanzetten om de reis te maken.

Tot nu toe heeft de regering van de VS Mexico geen aanvullende maatregelen voorgesteld om de waarschijnlijke gevolgen van het afschaffen van Titel 42 aan te pakken, en daar moet iets aan gedaan worden, zei een Mexicaanse ambtenaar, die op voorwaarde van anonimiteit sprak.

De ambtenaar maakte de opmerkingen vóór de aankomst van Julieta Valls Noyes, een hoge Amerikaanse migratieambtenaar, die deze week naar Mexico is gevlogen voor besprekingen die tot het weekeinde zullen duren.

Tenzij de Amerikaanse regering de repatriëringsvluchten van aan de grens aangehouden migranten opvoert, zou de intrekking van Titel 42 een "enorme stimulans" kunnen zijn om over te steken, en kansen scheppen voor de georganiseerde misdaad, zei een tweede Mexicaanse ambtenaar.

Mexico heeft weinig ruimte om zijn zuidgrens te verscherpen, zei de ambtenaar, en hij drong er bij de Verenigde Staten op aan nauwer met Mexico samen te werken om de financiële netwerken te sluiten die door criminele bendes worden gebruikt om geld te verdienen door migranten uit te buiten.

De regering-Biden heeft, in overeenstemming met een gerechtelijk bevel, een ander programma uit het Trump-tijdperk, dat asielzoekers verplicht om in Mexico op Amerikaanse hoorzittingen te wachten, opnieuw opgestart. Er zijn nog geen aanwijzingen dat die regeling gebruikt zou worden om de gevolgen van de intrekking van Titel 42 te compenseren, zei een van de Mexicaanse ambtenaren.

Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid (DHS) zei dat het een uitgebreid plan had opgesteld om een eventuele toename van het aantal migranten in goede banen te leiden, dat het naar behoefte meer personeel en middelen zou inzetten, en dat het meer dan 600 wetshandhavers naar de grens had overgeplaatst.

"Wij vergroten onze capaciteit om nieuw aangekomenen te verwerken, asielaanvragen te evalueren, en degenen die niet voor bescherming in aanmerking komen snel te verwijderen," zei een woordvoerder van het DHS.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat het nauw met Mexico bleef samenwerken op het gebied van migratiebeheer en dat het het land van tevoren had gewaarschuwd voor de komende veranderingen die de intrekking van Titel 42 met zich mee zou brengen.

De nationale migratie-autoriteit van Mexico en het ministerie van Buitenlandse Zaken hebben niet geantwoord op verzoeken om commentaar.

Mexico heeft duizenden troepen van de Nationale Garde moeten inzetten om zijn grenzen en migrantensmokkelroutes te bewaken.

Amerikaanse ambtenaren zijn op weg om dit jaar nog meer migranten aan de grens met Mexico te arresteren, na recordcijfers in het eerste jaar van Biden's ambtstermijn. In de afgelopen week hebben zij ongeveer 9.000 ontmoetingen van migranten per dag geregistreerd, vertelden een huidige en een vroegere Amerikaanse ambtenaar aan Reuters.

De toevloed van migranten die de afschaffing van Titel 42 naar verwachting zal aanwakkeren, zou een humanitaire crisis kunnen veroorzaken aan de noordgrens van Mexico, zei Victor Clark Alfaro, een migratiedeskundige bij het Binational Center for Human Rights in Tijuana.

Veel migranten wachten nu al in opvangcentra in Tijuana om asiel aan te vragen of om gehoord te worden, zei hij, en hij verwacht dat de reeds overbelaste Amerikaanse immigratie-rechtbanken nog meer onder druk zullen komen te staan.

In vergelijking met dezelfde periode in 2021 is het aantal in Mexico vastgehouden migranten in de eerste twee maanden van dit jaar verdubbeld, nadat vorig jaar het hoogste niveau ooit was bereikt.

Hun vaak hachelijke tocht door Mexico heeft een lucratieve handel voor smokkelaars doen ontstaan, aldus functionarissen. Duizenden migranten die gestrand zijn in kampen aan de grens tussen de V.S. en Mexico zijn ook een prooi geworden voor afpersing, zeggen zij.

"Ze verdienen zoveel geld dat de (bendes) duidelijk niet willen dat (de migranten) vertrekken," zei congreslid Gonzalez.