Door Pavel Polityuk

LVIV, Oekraïne (Reuters) - Russische en Oekraïense strijdkrachten vochten zondag om de Oekraïense havenstad Mariupol, waar de bewoners vastzitten met weinig voedsel, water en stroom, terwijl de president van Oekraïne een beroep deed op Israël om hulp bij het terugdringen van de Russische aanval.

In de hoofdstad Kiev werden zondag laat verschillende huizen en een winkelcentrum in het Podil-district door granaatvuur getroffen, waarbij ten minste één persoon om het leven kwam, zei de burgemeester van de stad.

In zijn laatste oproep om hulp uit het buitenland, sprak de Oekraïense president Volodymyr Zelenskiy het Israëlische parlement toe via een videoverbinding en stelde hij de terughoudendheid van Israël om zijn Iron Dome raketafweersysteem aan Oekraïne te verkopen in vraag.

"Iedereen weet dat uw raketafweersystemen de beste zijn... en dat u zeker ons volk kunt helpen, het leven kunt redden van Oekraïners, van Oekraïense Joden," zei Zelenskiy, die van Joodse afkomst is.

De Israëlische premier Naftali Bennett heeft talrijke gesprekken gevoerd met zowel Zelenskiy als de Russische president Vladimir Poetin om te proberen het conflict te beëindigen.

Mariupol heeft te lijden gehad onder enkele van de zwaarste bombardementen sinds Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel. Veel van de 400.000 inwoners zitten nog steeds in de val, met weinig of geen voedsel, water en stroom.

Een man, die zich Andrei noemde, die zijn buren in een geïmproviseerd graf langs de weg begroef, zei dat zij niet door beschietingen gestorven waren, maar door kwalen, stress en kou, na weken zonder toegang tot medische hulp.

De gevechten in de stad gingen zondag door, zei de regionale gouverneur Pavlo Kyrylenko, zonder verder uit te weiden.

Rusland riep de Oekraïense strijdkrachten in Mariupol op de wapens neer te leggen, en zei dat zich een "verschrikkelijke humanitaire catastrofe" voltrok.

Het zei dat verdedigers die dat deden een veilige doorgang uit de stad werd gegarandeerd en dat humanitaire corridors zouden worden geopend vanaf 1000 Moskou tijd (0700 GMT) op maandag.

De Oekraïense vice-premier Iryna Vereshchuk zei dat zondag meer dan 7.000 mensen uit Oekraïense steden geëvacueerd waren via humanitaire corridors, waarvan meer dan de helft uit Mariupol. Zij zei dat de regering van plan was om maandag bijna 50 bussen naar Mariupol te sturen voor verdere evacuaties.

Rusland en Oekraïne hebben gedurende de hele oorlog afspraken gemaakt over humanitaire corridors om burgers te evacueren, maar hebben elkaar beschuldigd van veelvuldige schendingen daarvan.

Het stadsbestuur van Mariupol zei zaterdag op Telegram dat de afgelopen week enkele duizenden inwoners "gedeporteerd" waren naar Rusland. Russische persbureaus zeiden dat bussen de afgelopen dagen honderden vluchtelingen uit Mariupol naar Rusland hadden vervoerd.

De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties Linda Thomas-Greenfield zei tegen CNN dat de verslagen over de deportaties "verontrustend" en "gewetenloos" waren als ze waar waren, maar zei dat Washington ze nog niet bevestigd had.

Russische troepen hebben zaterdag een kunstschool gebombardeerd waarin 400 bewoners schuilden, maar het aantal slachtoffers was nog niet bekend, zei de raad van Mariupol.

Reuters kon de beweringen niet onafhankelijk verifiëren. Rusland ontkent burgers als doelwit te nemen.

Op zaterdag noemde Zelenskiy de belegering van Mariupol een oorlogsmisdaad en "een terreur die nog eeuwenlang herinnerd zal worden."

De consul-generaal van Griekenland in Mariupol, de laatste diplomaat van de EU die de stad heeft geëvacueerd, zei dat de stad zich voegde in het rijtje van plaatsen waarvan bekend is dat zij in oorlogen zijn verwoest.

"Wat ik gezien heb, hoop ik dat niemand het ooit zal zien," zei hij.

WEINIG VORDERINGEN

De verovering van Mariupol zou de Russische strijdkrachten helpen een corridor over land veilig te stellen naar het schiereiland de Krim, dat Moskou in 2014 van Oekraïne heeft geannexeerd.

Poetin zegt dat de "speciale operatie" van Rusland bedoeld is om Oekraïne te ontwapenen en gevaarlijke nationalisten uit te roeien. Westerse naties noemen het een agressieve keuzeoorlog en hebben straffe sancties opgelegd om de economie van Rusland lam te leggen.

Oekraïne en zijn Westerse medestanders zeggen dat de Russische grondtroepen de laatste week weinig vorderingen hebben gemaakt en zich in plaats daarvan hebben geconcentreerd op artillerie- en raketaanvallen.

Zelenskiy's adviseur Oleksiy Arestovych zei op zondag dat er de laatste 24 uur een relatieve stilte was geweest, met "praktisch geen raketaanvallen op steden". Hij zei dat de frontlinies "praktisch bevroren" waren.

Later op zondag meldde de burgemeester van Kiev, Vitali Klitschko, echter verschillende explosies in het district Podil van de hoofdstad en zei hij dat reddingsteams bezig waren een grote brand in een winkelcentrum te blussen. Hij zei dat ten minste één persoon gedood was.

Reuters was niet in staat het verslag onmiddellijk te verifiëren.

Het mensenrechtenbureau van de V.N. zei dat er tot middernacht zaterdag minstens 902 burgers gedood waren, hoewel het werkelijke aantal waarschijnlijk veel hoger lag. Oekraïense aanklagers zeiden dat 112 kinderen gedood waren.

Het vluchtelingenbureau van de V.N. zei dat 10 miljoen Oekraïners ontheemd zijn, waaronder ongeveer 3,4 miljoen die naar buurlanden zoals Polen gevlucht zijn. Ambtenaren in de regio zeiden dat zij de capaciteit om vluchtelingen comfortabel te huisvesten aan het bereiken waren.

Rusland zei dat het kruisraketten had gelanceerd vanaf schepen in de Zwarte Zee en de Kaspische Zee, en hypersonische raketten vanuit het luchtruim op de Krim. Hypersonische raketten reizen sneller dan vijf keer de geluidssnelheid en door hun snelheid, wendbaarheid en hoogte zijn ze moeilijk te onderscheppen.

Rusland heeft ze zaterdag voor het eerst in Oekraïne ingezet in een aanval waarvan het zei dat die een ondergronds depot voor raketten en vliegtuigmunitie vernietigde.

De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin vertelde zondag in het programma "Face the Nation" van CBS News dat Poetin zijn toevlucht tot dergelijke wapens genomen zou kunnen hebben "omdat hij probeert weer wat vaart te krijgen", maar hij zei dat hij ze niet als een spelbreker zag.

Minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu van Turkije, dat net als Israël heeft geprobeerd te bemiddelen, zei dat de partijen dichter bij een akkoord over "kritieke" kwesties kwamen.

Kiev en Moskou meldden vorige week enige vooruitgang in de richting van een politieke formule die de veiligheid van Oekraïne zou garanderen en het land buiten de NAVO zou houden - een belangrijke Russische eis - hoewel beide partijen elkaar ervan beschuldigden de zaken te rekken.

In de zuidelijke stad Kherson waren op een video, die door Reuters werd gezien, tientallen demonstranten te zien, sommigen gehuld in de blauw-gele vlag van Oekraïne, die in het Russisch "Ga naar huis" riepen tegen twee militaire voertuigen met Russische kentekens. De voertuigen keerden en vertrokken.

"Ik wil dat de oorlog voorbij is, ik wil dat ze (de Russische troepen) Oekraïne met rust laten," zei Margarita Morozova, 87, die de belegering van Leningrad door nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog overleefd heeft en de laatste 60 jaar in Kharkiv, Oost-Oekraïne, gewoond heeft.