BERLIJN (dpa-AFX) - De geplande grote hervorming van de Duitse ziekenhuizen moet na maanden van voorbereidend werk zijn beslag krijgen. Minister van Volksgezondheid Karl Lauterbach (SPD) presenteert woensdag (11.00 uur) wetgevingsplannen aan het kabinet die de miljarden aan financiering moeten reorganiseren. De doelen: minder economische druk, meer specialisatie en uniforme kwaliteitsregels. Er is aanhoudende kritiek op het plan van de deelstaten en de ziekenhuissector, terwijl de wettelijke ziekenfondsen waarschuwen voor een afzwakking van belangrijke aspecten.

Lauterbach heeft al duidelijk gemaakt dat dit niets minder is dan "een soort revolutie" voor het netwerk van 1700 klinieken ? en dat ze gedoemd zijn om te slagen. "Als de bal van onze voeten stuitert, zouden we de komende jaren niet alleen geen ongeorganiseerde ziekenhuissterfte meer kunnen afwenden, maar zouden we ook te kampen krijgen met kwaliteitstekorten die heel moeilijk te communiceren zouden zijn naar het publiek," betoogde hij onlangs na een vergadering met de deelstaten.

Het probleem: tot nu toe was er "een economische stimulans om zoveel mogelijk patiënten te behandelen", volgens het ontwerp. Dit zou ertoe kunnen leiden dat bepaalde behandelingen niet alleen om medische redenen worden uitgevoerd, maar in sommige gevallen ook om de inkomsten te verhogen. Het risico bestaat dat klinieken zogenaamd minder lucratieve diensten niet langer aanbieden of hun activiteiten staken, ongeacht de regionale vraag naar zorg. Omdat veel ziekenhuizen bepaalde diensten slechts zelden aanbieden en dus weinig ervaring hebben, leidt dit tot kwaliteitstekorten die "een negatieve invloed kunnen hebben op het welzijn van patiënten".

Nieuwe vergoeding: Ongeveer 20 jaar geleden werden vaste tarieven per geval ingevoerd om het systeem efficiënter te maken. Lauterbach was toen ook betrokken als consultant. Sindsdien ontvangen klinieken een vast bedrag per behandeling. In de toekomst zal er een vaste basis van 60 procent van de betaling zijn, alleen voor het feit dat de klinieken een basisniveau van personeel en apparatuur in stand houden voor bepaalde diensten - ongeacht het aantal gevallen. Er worden extra betalingen gedaan voor onder andere pediatrie, verloskunde, intensive care en spoedeisende hulp.

Het controlesysteem: Een kliniek ontvangt de nieuwe retentiebetaling voor "dienstengroepen" die door de staat aan de kliniek worden toegewezen. Dit zijn medische diensten die nauwkeuriger gedefinieerd zijn dan de ongeveer genoemde specialistische afdelingen. Het uitgangspunt zijn 65 groepen, die grotendeels gebaseerd zijn op een model uit Noordrijn-Westfalen. Ze heten bijvoorbeeld "Spinale chirurgie" of "Leukemie". Voor elk geval worden ook gestandaardiseerde kwaliteitsspecificaties voor gespecialiseerd personeel en apparatuur gedefinieerd. Dit moet ervoor zorgen dat bijvoorbeeld kankerbehandelingen worden uitgevoerd in klinieken met gespecialiseerde kennis.

Kleine klinieken: De retributietarieven zijn ook bedoeld om het voortbestaan van kleinere ziekenhuizen veilig te stellen, vooral in landelijke regio's. De deelstaten die verantwoordelijk zijn voor de planning moeten ook locaties kunnen aanwijzen voor "sectoroverschrijdende zorgfaciliteiten". Deze zouden "intramurale ziekenhuisbehandeling moeten combineren met ambulante en verpleegkundige diensten dicht bij huis", zoals het ontwerp stelt.

Financiële injecties: Gezien de financiële problemen van veel klinieken moeten de loonkosten voor alle werknemers vanaf dit jaar volledig worden gefinancierd door de wettelijke ziekteverzekeringsfondsen, in plaats van slechts voor de helft. Er zijn al zorgen in het kamp van de zorgverzekeraars met betrekking tot de komende loonrondes. Om de overgang naar de nieuwe structuren te ondersteunen, wordt een "transformatiefonds" opgericht, waaruit van 2026 tot 2035 tot 25 miljard euro uit de wettelijke ziekenfondsen kan vloeien, op voorwaarde dat de deelstaten elk evenveel bijdragen aan de financiering.

Kosten: De ziekenfondsen zullen extra kosten maken - een bedrag van driecijferig miljoen euro alleen al voor de volledige overname van de loonkosten in 2024. "Bovendien zullen er vanaf 2025 extra jaarlijkse kosten zijn die nog niet kunnen worden gekwantificeerd", staat in het ontwerp. Dit zou worden gecompenseerd door efficiëntiewinsten en lagere uitgaven vanaf 2025 als gevolg van beter gecoördineerde zorg van hogere kwaliteit. De uitgaven voor ziekenhuisbehandeling zijn onlangs gestegen tot 94 miljard euro - ongeveer een derde van alle uitgaven voor gezondheidszorg. Om de klinieken te ontlasten, moet de individuele controle van alle facturen die zij naar de ziekenfondsen sturen, worden vervangen door steekproefsgewijze controles.

Tijdschema: De lange aanloop naar de hervorming begon op Sinterklaasdag 2022, toen een regeringscommissie er een concept voor adviseerde. Lauterbach mikt op de eerste lezing in de Bondsdag voor het zomerreces. De wet zou dan op 1 januari 2025 in werking moeten treden, hoewel het nog maar de vraag is hoe soepel het proces zal verlopen. De verkeerslichtcoalitie is eensgezind over de kwestie, maar de geschillen met de deelstaten blijven sudderen. Lauterbach heeft de wet niet langer zo ontworpen dat deze moet worden goedgekeurd in de Bundesrat. De nieuwe structuur wordt later stap voor stap ingevoerd. Het nieuwe inhoudingstarief moet bijvoorbeeld vanaf 2027 "begrotingseffectief" worden./sam/DP/zb