(nieuw: Geheel geactualiseerd na kabinetsbesluit en goedkeuring)

BERLIJN (dpa-AFX) - Minder financiële druk, meer specialisatie voor grotere operaties: Een grote reorganisatie ligt in het verschiet voor ziekenhuizen in Duitsland. Woensdag lanceerde het kabinet wetgevingsplannen van minister Karl Lauterbach van Volksgezondheid om de miljarden aan financiering te reorganiseren en uniforme kwaliteitsregels op te stellen. De SPD-politicus zei dat "tienduizenden levens kunnen worden gered" als planbare ingrepen worden uitgevoerd op bijzonder geschikte locaties. De ziekenhuissector, de deelstaten en de oppositie bekritiseerden de stap, terwijl zorgverzekeraars waarschuwden voor een kostenlawine.

Lauterbach zei in Berlijn dat het om een "revolutie" ging - en ook om een noodrem: zonder structurele veranderingen bestaat het risico op insolventie van ziekenhuizen, slechte behandeling en lange afstanden. De hervorming moet goede intramurale zorg garanderen voor iedereen in een vergrijzende samenleving. Het moet duidelijk zijn dat er te veel klinieken zijn. "Duitsland heeft niet de medische behoeften, het medisch personeel of het verplegend personeel voor 1.700 ziekenhuizen." Het grote doel is daarom dat kwaliteit telt en dat de ziekenhuizen die echt nodig zijn een gezonde economische basis hebben.

De federale staten die verantwoordelijk zijn voor ziekenhuisplanning zouden de verandering moeten sturen. Zij zouden bijvoorbeeld kunnen zeggen of er twee of vier locaties voor wervelkolomchirurgie in een regio zijn, legt Lauterbach uit. En: "Het geld volgt de wensen van de deelstaten." FDP-deskundige Christine Aschenberg-Dugnus zei dat in de toekomst eerder kwaliteit dan kwantiteit zou gelden. "Dat betekent weg uit het hamsterwiel." De politicus Janosch Dahmen van de Groene Partij zei dat er nu een toename van de werkdruk is die het personeel in de gezondheidszorg zelf ziek maakt.

Concreet voorziet het ontwerp, dat nu aan de Bondsdag zal worden voorgelegd, in verschillende aanpassingen:

Nieuwe vergoeding: Het 20 jaar geleden ingevoerde systeem met vaste tarieven per behandelingsgeval moet fundamenteel worden veranderd. Dit is bedoeld om ziekenhuizen te bevrijden van de druk om steeds meer gevallen te behandelen en in sommige gevallen procedures waarvoor ze niet veel expertise hebben. In de toekomst komt er een vast basistarief van 60 procent van de vergoeding, alleen voor het feit dat ziekenhuizen een basisniveau van personeel en apparatuur in stand houden voor bepaalde diensten, ongeacht het aantal gevallen. Er komen extra toeslagen voor pediatrie, verloskunde, intensive care en ongevallengeneeskunde, speciale beroerteafdelingen en spoedeisende hulp.

Het controlesysteem: Een ziekenhuis ontvangt de nieuwe vaste vergoeding voor "dienstengroepen" die door de staat aan het ziekenhuis zijn toegewezen. Deze vertegenwoordigen medische diensten in preciezere termen dan ruwweg benoemde specialistische afdelingen. Het uitgangspunt zijn 65 groepen, die grotendeels gebaseerd zijn op een model uit Noordrijn-Westfalen - zoals "wervelkolomchirurgie" of "leukemie". Voor elk geval worden ook gestandaardiseerde kwaliteitsspecificaties voor gespecialiseerd personeel en apparatuur gedefinieerd. Lauterbach maakte duidelijk dat er geen sprake zal zijn van bezuinigingen. Dit is om ervoor te zorgen dat kankerbehandelingen, bijvoorbeeld, worden uitgevoerd in klinieken met gespecialiseerde kennis.

Kleine klinieken: De retentietaks is ook bedoeld om het bestaan van kleinere ziekenhuizen veilig te stellen, vooral in landelijke regio's. "Deze ziekenhuizen worden beschermd door de hervorming," zei Lauterbach. De federale staten zouden ook locaties moeten kunnen aanwijzen als "sectoroverschrijdende zorgfaciliteiten" die intramurale behandeling combineren met ambulante en verpleegkundige diensten "dicht bij huis", zoals in het ontwerp staat. In het algemeen moet het ook mogelijk zijn om aan de kwaliteitscriteria te voldoen in samenwerkingsverbanden en allianties. Uitzonderingen moeten volgens het ministerie voor een beperkte periode mogelijk zijn om een snelle toegankelijkheid te garanderen.

Financiële injecties: Gezien de financiële situatie bij veel klinieken moeten de loonkosten voor alle werknemers vanaf dit jaar volledig uit de wettelijke ziekenfondsen worden gefinancierd, in plaats van slechts voor de helft. Om de overgang naar de nieuwe structuren te ondersteunen, wordt er ook een "transformatiefonds" opgericht, waaruit van 2026 tot 2035 tot 25 miljard euro uit de ziekenfondsen kan vloeien, op voorwaarde dat de deelstaten elk een even groot deel van de financiering voor hun rekening nemen.

Kosten: De wettelijke ziekenfondsen verwelkomden een verhoging van de kwaliteit van de behandeling. De overkoepelende organisatie waarschuwde echter dat de financieringsplannen van de regering "een lawine van kosten" zouden veroorzaken in een toch al gespannen financiële situatie. De Duitse Sociale Vereniging bekritiseerde: "Het is onaanvaardbaar dat degenen met een wettelijke ziektekostenverzekering alleen moeten betalen." In het ontwerp wijst het ministerie op "efficiëntiewinst en lagere uitgaven" door meer gecoördineerde zorg van hogere kwaliteit. De uitgaven voor klinieken zijn onlangs gestegen tot 94 miljard euro. Dat was een derde van alle uitgaven aan diensten.

Het tijdschema: De aanloop naar de hervorming begon op Sinterklaasdag 2022, toen een commissie een concept aanraadde. Lauterbach mikt op de eerste lezing in de Bondsdag voor het zomerreces. De wet zou dan op 1 januari 2025 in werking moeten treden, hoewel het nog maar de vraag is hoe soepel het proces zal verlopen. De verkeerslichtcoalitie is eensgezind over de kwestie, maar de geschillen met de deelstaten blijven sudderen. Lauterbach heeft de wet niet langer zo ontworpen dat deze moet worden goedgekeurd in de Bundesrat. De nieuwe structuur wordt later stap voor stap ingevoerd. Het nieuwe inhoudingstarief moet bijvoorbeeld vanaf 2027 "begrotingseffectief" worden.

Reacties: De Duitse ziekenhuisfederatie protesteerde dat "blind vliegen" in een nieuw financieringssysteem een onverantwoorde gok was. De voorzitter van de ministers van Volksgezondheid, Kerstin von der Decken (CDU) uit Sleeswijk-Holstein, drong erop aan dat er rekening wordt gehouden met de unanieme eisen van de deelstaten voor meer samenwerkingsmogelijkheden voor ziekenhuizen. De voorzitter van de Duitse Stichting ter Bescherming van Patiënten, Eugen Brysch, riep op tot toegankelijkheid in maximaal 30 minuten op het kanaal "Phoenix". Uniedeskundige Tino Sorge (CDU) bekritiseerde een eenzijdige herstructurering ten koste van de deelstaten en de verzekerden. De alliantie Sahra Wagenknecht riep op tot "een moratorium op de sluiting van ziekenhuizen" /sam/DP/men