Wekenlange aanvallen van door Iran gesteunde Houthi-militanten op schepen in de Rode Zee hebben de scheepvaart in het Suezkanaal verstoord, de snelste zeeroute tussen Azië en Europa met 12% van het wereldwijde containervervoer.

Voor de Europese economie, die al aan een milde recessie bezig is door de hoge inflatie van zich af te schudden, zou een langdurige verstoring een nieuw risico vormen voor de vooruitzichten en de plannen van de centrale banken om de rente dit jaar te gaan verlagen, kunnen doen ontsporen.

Hier volgen enkele factoren waarmee beleidsmakers rekening houden bij het beoordelen van de situatie en de gevolgen ervan.

WAT IS HET EFFECT OP DE EUROPESE ECONOMIE TOT NU TOE?

In macro-economische termen: klein tot verwaarloosbaar. Hoewel het Duitse ministerie van Economische Zaken benadrukte dat het de situatie in de gaten hield, zei het deze week dat de enige merkbare impact op de productie tot nu toe een paar gevallen van langere levertijden waren.

Het hoofd van de Bank of England, Andrew Bailey, sloot zich hierbij aan en vertelde tijdens een hoorzitting in het parlement dat het "eigenlijk niet het effect heeft gehad waar ik zo'n beetje bang voor was", terwijl hij erkende dat de onzekerheden reëel bleven.

De belangrijkste economische indicatoren in Europa hebben nog geen effect van de aanslagen laten zien - inclusief de inflatiecijfers van december, die in de hele regio licht omhoog gingen door een mix van grotendeels verwachte statistische effecten, enkele eenmalige effecten en enige druk op de prijzen voor diensten.

Dat zou kunnen veranderen - let op de voorlopige PMI-metingen voor de activiteit in de Europese economieën in januari van volgende week woensdag, en de eerste schatting van de inflatie in de eurozone voor diezelfde maand op 1 februari. ECB-president Christine Lagarde zal het onderwerp wellicht aansnijden tijdens haar persconferentie na de rentevaststellingsvergadering van aanstaande donderdag.

MAAR WAAROM WERKT HET NOG NIET DOOR IN DE ECONOMIE?

De belangrijkste reden is waarschijnlijk dat de wereldeconomie als geheel nog steeds onder de maat presteert, wat betekent dat er nog veel speling in het systeem zit.

Neem bijvoorbeeld de olieprijzen, het meest voor de hand liggende kanaal waarlangs de problemen in het Midden-Oosten de economieën in Europa en daarbuiten kunnen raken.

Ze zijn nog niet gestegen omdat, zoals Fatih Birol, uitvoerend directeur van het Internationaal Energieagentschap, deze week aan Reuters vertelde, de voorraden solide zijn en de groei van de vraag vertraagt.

"Ik verwacht geen grote verandering in de olieprijs omdat er een ruime hoeveelheid olie op de markt komt," zei hij.

De Duitse logistieke reus DHL zei dat het nog steeds luchtvrachtcapaciteit beschikbaar had - niet voor iedereen een optie - omdat de wereldeconomie "nog niet echt aan het pompen was".

Dit sombere economische beeld maakt het ook moeilijker voor bedrijven om eventuele kostenstijgingen door te berekenen aan de consument, bijvoorbeeld door om Afrika heen te moeten rijden. Velen van hen hebben het afgelopen jaar hun marges weer opgebouwd en accepteren dat ze deze misschien gewoon moeten uitzuigen.

"Onze beste prognose op dit moment is dat we in staat zijn om de extra kosten te absorberen die we schatten en toch ... een verbetering van de brutomarge te realiseren," vertelde Andy Bond, bestuursvoorzitter van Pepco Group, aan Reuters.

Meubelverkoper IKEA zei zelfs dat het zich zou houden aan de geplande prijsverlagingen en dat het de voorraden had om eventuele schokken in de toeleveringsketen op te vangen. Zolang dat voor genoeg bedrijven het geval blijft, zal de verstoring de consumentenprijsinflatie niet beïnvloeden.

DUS KUNNEN EUROPESE BELEIDSMAKERS HIER GEWOON DOORHEEN KIJKEN?

Nee - want hoe langer de verstoring duurt, hoe groter de kans dat ze haar tol eist op het bredere economische plaatje, ook al is het geleidelijk.

Op basis van een schatting van het IMF van de impact van de stijging van de vrachtkosten, schatte Oxford Economics in een notitie van 4 januari dat de stijging van de containertransportprijzen de inflatie over een jaar met 0,6 procentpunt zou verhogen. De ECB verwacht dat de inflatie in de eurozone zal dalen van 5,4% in 2023 tot 2,7% dit jaar.

"Hoewel dit suggereert dat een aanhoudende afsluiting van de Rode Zee niet zou voorkomen dat de inflatie daalt, zou het wel de snelheid vertragen waarmee de inflatie weer normaal wordt," concludeerde Oxford Economics. Oxford Economics ziet dit echter niet als een belemmering voor een verwachte ommezwaai naar lagere rentetarieven.

In de marge vormen de Houthi-aanvallen en de bredere problemen in het Midden-Oosten een van de "geopolitieke risico's" waarnaar verwezen wordt in de notulen van de besprekingen over het monetaire beleid van centrale bankiers. Er wordt gevreesd voor escalatie - en die angst zelf kan een rol spelen in de beslissingen die worden genomen.

Tot slot - en daar zijn we misschien nog ver van verwijderd - is er de mogelijkheid dat de situatie bedrijven zal aanmoedigen om verder te gaan met plannen die werden opgesteld nadat de COVID-19 pandemie de handel verstoorde, voor alternatieve, meer voorspelbare aanvoerroutes.

Dit kan langere maar veiligere handelsroutes inhouden en "near-shoring" of "re-shoring" om de productie dichter bij de belangrijkste markten te brengen. Maar welke opties er ook worden onderzocht, ze hebben waarschijnlijk allemaal één ding gemeen: hogere kosten. (Tekst en verslag van Mark John; Bewerking door Catherine Evans)