Het blok zal waarschijnlijk manieren moeten vinden om de vraag terug te dringen, vervangende materialen te vinden en partnerschappen aan te gaan die de wurggreep van China op de toevoer van mineralen doorbreken.
Volgens de Wet Kritieke Grondstoffen (CRMA), die begin 2024 van kracht wordt, moet het blok tegen 2030 10% van zijn jaarlijkse behoefte aan 17 belangrijke grondstoffen ontginnen, 25% recyclen en 40% verwerken.
De materialen zijn essentieel voor autobatterijen, magneten voor windturbines en andere schone technologische producten die de EU wil produceren. De CRMA is bedoeld om het blok minder afhankelijk te maken van China, dat de wereldwijde verwerking van mineralen domineert en de EU al heeft bedreigd met exportbeperkingen.
Studies voorspellen dat recycling beperkt zal blijven tot 2035-2040, wanneer metalen weer als schroot op de markt komen.
Onderzoekers van de Belgische universiteit KU Leuven concludeerden in een rapport uit 2022 dat de periode tot 2030 de meest uitdagende zal zijn voor de metaalvoorziening, waarbij ze risico's benadrukten voor koper, lithium, nikkel, kobalt en zeldzame aardmetalen.
De CRMA wil het verlenen van projectvergunningen versnellen, wat voor een mijn binnen 27 maanden zou moeten gebeuren, in plaats van 10-15 jaar nu, maar er zijn nog steeds andere obstakels.
Eurometaux, de Europese vereniging voor non-ferrometalen, zegt dat Europa potentieel heeft, maar goedkopere energie en EU-financiering nodig heeft en wijst op de fondsen die in de Verenigde Staten, Canada of Japan worden aangeboden.
De Europese Unie heeft de regels voor staatssteun versoepeld en is van plan om 3 miljard euro ($3,3 miljard) uit te geven om de batterijproductie te stimuleren, maar de bedragen vallen in het niet bij de $369 miljard aan groene subsidies in de Amerikaanse Inflation Reduction Act. Er is gesproken over een Europees Soevereiniteitsfonds, maar dat is weer van de baan.
Industriegroepen zeggen dat het feit dat Amerikaanse projecten voorrang krijgen boven EU-projecten van bijvoorbeeld Nyrstar voor de terugwinning van gallium en germanium en Jervois Cobalt voor mijnbouw en raffinage, de kloof benadrukt.
Ondertussen hebben de hogere energiekosten in de EU ertoe geleid dat elektriciteitsintensieve metaalsmelterijen op grote schaal stillagen - de aluminiumproductie in de EU daalde in 2022 met 35% en is dit jaar verder gedaald.
De EU heeft plannen om haar elektriciteitsmarkt te hervormen, maar dit zal tijd kosten om betaalbare hernieuwbare energie te garanderen.
Volgens Lawrence Dechambenoit, wereldwijd hoofd externe zaken bij Rio Tinto, 's werelds op één na grootste mijnbouwbedrijf, kan het hergebruik van sommige bestaande locaties kritieke grondstoffen opleveren die als afval werden beschouwd.
Maar voor lithium, zei hij, heeft Europa dringend nieuwe mijnen nodig.
Eurometaux zegt dat geïdentificeerde projecten tegen 2030 aan bijna 40% van de EU-bevoorrading kunnen voldoen, maar een aantal daarvan is onzeker.
Hiertoe behoren Portugal, dat de veiling van mijnbouwvergunningen voor lithium van batterijkwaliteit heeft uitgesteld en nu in een corruptieschandaal verwikkeld is, en Servië, dat in 2022 de vergunningen voor het 2,4 miljard dollar kostende lithiumproject van Rio Tinto heeft ingetrokken.
Nicola Beer, de Duitse liberaal die de CRMA door het Europees Parlement loodste, heeft meer vertrouwen in de drie doelstellingen.
"Ik krijg telefoontjes van landen die vragen wat ze kunnen doen, wat ik als een positief teken beschouw," zei ze.
Ze wijst echter ook op wat ze de "vierde poot van de stoel" noemt - innovatie om het materiaalgebruik te minimaliseren of vervangers te vinden. Als voorbeeld laat ze een zwarte schijf van hout zien die als grafiet in batterijen kan dienen.
Een effectieve stap zou een verschuiving zijn naar bescheidener elektrische voertuigen met kleinere accu's. Julia Poliscanova, een senior directeur bij de campagnegroep Transport & Environment, zegt dat dit de vraag naar lithium en nikkel met een kwart zou kunnen verminderen.
Niclas Poitiers, onderzoeker bij de Bruegel denktank in Brussel, zegt dat het uiteindelijke doel van Europa om een leider op het gebied van schone technologie te worden, misschien beter gediend is door mineralen te betrekken van betrouwbare bondgenoten en zich te concentreren op duurdere producten zoals batterijen, in plaats van de productie van mineralen te "on-shoren".
"De basis van onze rijkdom is dat we ons concentreren op de productie van de onderdelen met de meeste toegevoegde waarde en dat we de dingen die geen hoge toegevoegde waarde hebben, uitbesteden. En dit is iets wat heel moeilijk te veranderen is," zei hij.
De CRMA benadrukt de noodzaak om de import te diversifiëren.
De Europese Unie heeft inderdaad meerdere partnerschappen gesloten, van Argentinië tot Zambia, en hoopt dat haar Global Gateway-investeringsprogramma van 300 miljard euro landen die rijk zijn aan grondstoffen zal verleiden om hun economieën te diversifiëren en ook om hun eigen afhankelijkheid van China te verminderen.
"Het is een win-win situatie," zei Poitiers. ($1 = 0,9179 euro)
