De Commissie hoopt dat het plafond de lidstaten zal helpen om de energieprijzen voor huishoudens en bedrijven, die dit jaar recordhoogten hebben bereikt na de Russische invasie in Oekraïne, in toom te houden.

De voorstellen worden op 24 november besproken door de ministers van Energie van de 27 lidstaten van het blok.

ZIJN ALLE LANDEN HET EENS?

Het idee van een prijsplafond heeft geleid tot hardnekkige meningsverschillen tussen de 27 lidstaten van de EU.

België, Griekenland, Italië en Polen behoren tot de landen die het sterkst aandringen op de invoering van een maximumprijs voor gas, terwijl de grootste economie van het blok, Duitsland, het verzet heeft aangevoerd.

Duitsland heeft gezegd dat een plafond het moeilijker zou maken om de broodnodige gasleveringen aan te trekken en de stimulans zou verminderen om het gasverbruik te beperken wanneer landen brandstof moeten besparen en de Russische leveringen moeten vervangen.

HOE WERKT HET PLAFOND?

De Europese Commissie, de uitvoerende macht van de EU, heeft voorgesteld het plafond toe te passen op maandelijkse derivaten op de Title Transfer Facility (TTF), de in Nederland gevestigde gasbeurs die als Europese prijsbenchmark fungeert.

De OTC-handel, die volgens de Commissie een veiligheidsklep vormt voor kritieke leveringen en waarschijnlijk geen groot deel van de handel zal overnemen, zou hierdoor niet worden beïnvloed.

De ministers zullen donderdag debatteren over de formule van het plafond, het plafondniveau en de omvang van het verschil tussen de TTF-prijs en de mondiale prijzen voor vloeibaar aardgas (LNG).

WAT VINDT DE MARKT?

De Association of European Energy Exchanges (Europex) heeft de Commissie geschreven dat het plan een groot risico kan vormen voor de financiële stabiliteit en het aanbod op de Europese energiemarkten.

Volgens Europex kan het plafond ertoe leiden dat nutsbedrijven stoppen met het kopen en verkopen op termijn, de zogenaamde hedging, van hun gasproductie en -verbruik en dat zij overschakelen op meer OTC-handel, waarvoor het plafond niet geldt, wat volgens Europex de tegenpartijrisico's kan vergroten.

Europex zei ook dat het plafond het moeilijker kan maken voor nutsbedrijven om LNG-leveringen aan te trekken.

Sommige handelaars hebben gezegd dat het de liquiditeit van front-maand transacties kan verminderen en kan leiden tot een toename van de handel in andere producten zoals het day-ahead contract.

De Simson van de Commissie zei dat het mechanisme zorgvuldig is ontworpen om doeltreffend te zijn, zonder de voorzieningszekerheid, de werking van de EU-energiemarkten en de financiële stabiliteit in gevaar te brengen.

ZAL HET PLAFOND DE PRIJZEN DOEN DALEN?

Simson zei bij de aankondiging van het voorstel dat er geen wondermiddel is om de prijzen te verlagen.

Het Nederlandse TTF-contract voor de eerste maand wordt verhandeld rond 120 euro/MWh, maar heeft dit jaar intraday pieken van meer dan 340 euro/MWh bereikt.

Het niveau van 275 euro is een hoger plafond dan sommigen hadden verwacht, waarbij een EU-diplomaat eerder een marge van 150-180 euro/MWh had voorgesteld.

NIEUWE BENCHMARK VOOR GASPRIJZEN

Het prijsplafond is bedoeld als een tijdelijke oplossing, maar de Commissie wil een meer duurzame alternatieve prijsbenchmark voor gas in Europa, en heeft de energieregelgevers van de EU gevraagd er tegen 31 maart 2023 een te lanceren.

In het verleden werd de gasprijs op de TTF-hub gebruikt als benchmark voor LNG-leveringen aan Europa. Maar door de grote vermindering van de Russische gasleveringen dit jaar is de TTF-prijs extreem volatiel geworden en vaak duurder dan de LNG-prijzen in andere regio's.

Volgens Brussel is een nieuwe index nodig omdat de TTF wordt gestuurd door het aanbod via pijpleidingen en niet langer een markt vertegenwoordigt die meer LNG omvat.

Sommige bronnen uit de industrie hebben voorgesteld dat de industrie zelf een nieuwe benchmark ontwikkelt. Het succes daarvan zou afhangen van het gebruik ervan door de gasindustrie.

PRIJSPLAFOND VOOR RUSSISCH GAS

De Commissie stelde in september een prijsplafond voor Russisch gas voor, maar liet het idee varen na verzet van Midden- en Oost-Europese landen die vreesden dat Moskou vergeldingsmaatregelen zou nemen door het gas dat het nog naar hen stuurt, af te snijden.

Europa was voor ongeveer 40% van zijn gas afhankelijk van Rusland voordat Moskou Oekraïne binnenviel. Dat aandeel is gedaald tot ongeveer 8% nu Rusland de leveringen aan Europa heeft stopgezet.

Gezien die daling zeiden sommige EU-diplomaten dat een prijsplafond de Europese gasprijzen nauwelijks zou verlagen en eerder een geopolitieke zet zou zijn om de inkomsten voor Moskou te verminderen.