In zijn toespraak tot verslaggevers aan boord van een vliegtuig dat terugkeerde van een driedaagse reis naar Kazachstan, drong Franciscus er ook bij Kiev op aan om open te staan voor een eventuele dialoog, ook al kan die "stinken" omdat het moeilijk zou zijn voor de Oekraïense kant.
De oorlog in Oekraïne, die Rusland op 24 februari binnenviel, vormde de achtergrond van het bezoek van de paus aan Kazachstan, waar hij een congres van religieuze leiders uit de hele wereld bijwoonde.
Tijdens een 45 minuten durende persconferentie in de lucht vroeg een verslaggever of het moreel juist is dat landen wapens naar Oekraïne sturen.
"Dit is een politiek besluit dat moreel, moreel aanvaardbaar kan zijn, als het gebeurt onder voorwaarden van moraliteit," zei Franciscus.
Hij ging in op de principes van de "rechtvaardige oorlog" van de Rooms-Katholieke Kerk, die het proportionele gebruik van dodelijke wapens voor zelfverdediging tegen een agressor toestaan.
"Zelfverdediging is niet alleen geoorloofd, maar ook een uiting van liefde voor het vaderland. Wie zichzelf niet verdedigt, wie iets niet verdedigt, houdt er niet van. Wie iets verdedigt, houdt ervan," zei hij.
Om het verschil uit te leggen tussen wanneer het moreel of immoreel is om wapens te leveren aan een ander land, zei Franciscus:
"Het kan immoreel zijn als het de bedoeling is om meer oorlog uit te lokken, of om wapens te verkopen of wapens te dumpen die (een land) niet meer nodig heeft. De motivatie is wat voor een groot deel de moraliteit van deze actie kwalificeert," zei hij.
De paus, die voor de tweede keer op een internationale reis tijdens de persconferentie zat in plaats van te staan vanwege een slepende kniekwaal, werd gevraagd of Oekraïne zou moeten onderhandelen met het land dat het is binnengevallen en of er een "rode lijn" was die Oekraïne zou moeten trekken, afhankelijk van de Russische activiteiten, waarna het zou kunnen weigeren te onderhandelen.
"Het is altijd moeilijk om een dialoog te begrijpen met landen die een oorlog zijn begonnen ... het is moeilijk, maar het moet niet worden afgewezen," zei hij.
"Ik zou een dialoog met een mogendheid die in oorlog is niet uitsluiten, zelfs niet als het met de agressor is. ... Soms moet je zo'n dialoog voeren. Het stinkt, maar het moet gebeuren," zei hij.
De paus gebruikte het Italiaanse woord "puzza" (geur of stank), dat in de volksmond overeenkomt met het Engelse "holding your nose" om aan te geven dat je iets doet wat je liever niet doet.
"Het (dialoog) is altijd een stap vooruit, met een uitgestoken hand, altijd. Omdat we anders de enige redelijke deur naar vrede sluiten," zei Franciscus.
"Soms accepteren ze (de agressor) de dialoog niet. Wat jammer. Maar de dialoog moet altijd worden gevoerd, of op zijn minst worden aangeboden. En dit doet goed aan degenen die het aanbieden," zei hij.
