Hoewel hogere rentetarieven sommige buitenlandse investeerders weer naar Turkse activa zouden moeten lokken, zeggen analisten dat alleen fundamentele veranderingen in de naleving van de wet de stabiliteit, verantwoording en transparantie zullen brengen die nodig zijn om investeerders gerust te stellen.
Een week na zijn herverkiezing benoemde president Tayyip Erdogan een nieuwe minister van Financiën, Mehmet Simsek, om af te stappen van enkele van zijn eerdere onorthodoxe beleidsmaatregelen, die de inflatie de hoogte injoeg en de lira deed kelderen. Simsek stond hoog aangeschreven op de financiële markten toen hij eerder dezelfde functie bekleedde.
Maar na jaren van onvoorspelbare wetgeving en wat critici een uitholling van de vrijheden onder een presidentieel systeem noemen, en omdat Erdogan naar verwachting geen fundamentele hervormingen zal doorvoeren, is het onwaarschijnlijk dat het beleggerssentiment in Turkije zal omslaan.
"Om dit blijvend te laten zijn, moet het niet alleen van mensen afhangen, maar ook van respect voor de rechtsstaat," zei Mehmet Gun, voorzitter van de Better Justice Association.
"We moeten de juridische infrastructuur versterken om ervoor te zorgen dat de nieuwe persoon die Simsek (in de toekomst) zal vervangen, de juiste beslissingen neemt. We moeten de bevoegdheden van de president beperken."
Gun, een advocaat, noemde als voorbeeld het besluit van Turkije in 2021 om het Verdrag van Istanbul, een internationaal verdrag ter bestrijding van gendergerelateerd geweld, op te geven. Dat "gaf een boodschap aan de internationale markten dat elke internationale overeenkomst op willekeurige basis nietig kan worden verklaard door een presidentieel decreet", zei hij.
De Turken hebben in een referendum in 2017 een gecentraliseerde presidentiële regering aangenomen, waardoor Erdogan enorme bevoegdheden in handen krijgt, een systeem waarvan de regering zegt dat het efficiënte en duidelijke regelgeving oplevert.
Bedrijven moeten zich nu aanpassen aan de soms ingrijpende regels en voorschriften op het gebied van belastingen, leningen, ruimtelijke ordening en handel die dagelijks in de Staatscourant van de president worden gepubliceerd.
De Wereldbank zei dat Turkije deel uitmaakt van een kamp van landen die ontwerpverordeningen publiceren en belanghebbenden om feedback vragen, maar geen verslag uitbrengen over de resultaten van de raadplegingen.
Orhan Turan, voorzitter van de toonaangevende Turkse ondernemersvereniging TUSIAD, zei op een conferentie in maart dat het land zijn relaties met westerse bondgenoten moet versterken door de rechtsstaat en een onafhankelijke rechterlijke macht te versterken.
'WAARGENOMEN SCHADE'
Erdogan kreeg een mandaat om zijn steeds autocratischer bewind tot een derde decennium te verlengen in de verkiezing van 28 mei, waarbij hij meer dan 52% van de stemmen kreeg.
In zijn toespraak na de verkiezingen zei hij het volgende: "We ontwerpen een financiële administratie met een internationale reputatie en een op investeringen en werkgelegenheid gerichte productie-economie."
Twee hooggeplaatste functionarissen van de regerende AKP (AKP) zeiden dat het, deels om buitenlandse investeerders gerust te stellen, van cruciaal belang is om justitiële hervormingen door te voeren en dat het nieuwe kabinet binnenkort stappen zal aankondigen om "vermeende schade" aan het justitiële systeem te herstellen.
"Het is duidelijk dat voor economisch vertrouwen juridische consistentie een must is," zei een van de hoge ambtenaren.
Mensenrechtenactivisten en de politieke oppositie zeggen dat de AKP het rechtssysteem soms heeft gebruikt om afwijkende meningen te bestraffen, een beschuldiging die door de autoriteiten wordt ontkend.
Turkije heeft zich niet gehouden aan verschillende uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waaronder de uitspraak van het hof dat filantroop Osman Kavala vrijgelaten moet worden omdat zijn detentie in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Kavala, 65 jaar, werd levenslang zonder voorwaardelijke vrijlating opgesloten nadat hij was veroordeeld voor het proberen omver te werpen van de regering door het financieren van de Gezi-protesten in 2013, wat hij ontkent.
Serafettin Can Atalay, een nieuw gekozen parlementslid, wordt nog steeds vastgehouden op grond van soortgelijke beschuldigingen. Deniz Ozen, advocaat van het parlementslid van de Turkse Arbeiderspartij, zei dat de autoriteiten de Turkse wet overtreden door hem in de gevangenis te houden.
Emma Sinclair-Webb, directeur Turkije van Human Rights Watch, zei dat een in diskrediet geraakt rechtssysteem vooral Europese investeerders zorgen baart.
"Zonder vrije pers, zonder onafhankelijke rechtbanken is het klimaat voor investeringen over het algemeen negatief," zei ze.
ERDOGANS INVLOED
Nu de buitenlandse reserves ernstig zijn uitgeput en de lira een laagterecord heeft bereikt, heeft de benoeming van Simsek de verwachting gewekt dat de autoriteiten de controle op de valutamarkt, de kredietmarkt en de schuldenmarkt zullen versoepelen.
Erdogan versterkte de schijnbare ommekeer en benoemde vrijdag Hafize Gaye Erkan tot gouverneur van de centrale bank, waarmee hij de weg vrijmaakte voor renteverhogingen.
Toch zeggen analisten dat de invloed van Erdogan op schijnbaar autonome entiteiten zoals de centrale bank op de langere termijn directe buitenlandse investeringen (FDI) op afstand zal houden.
Uit gegevens van het ministerie van Financiën blijkt dat de directe buitenlandse investeringen vorig jaar ongeveer $13,1 miljard bedroegen, een stijging ten opzichte van vijf jaar geleden, maar ongeveer in lijn met 2021.
Howard Eissenstat, universitair hoofddocent geschiedenis en politiek van het Midden-Oosten aan de St. Lawrence University, zei dat een aanzienlijke stijging van BDI onwaarschijnlijk is tenzij Turkije fundamentele hervormingen doorvoert om belangrijke problemen zoals corruptie aan te pakken.
"Ongeacht de economische hervormingen zullen de investeringen niet significant toenemen," zei hij. (Geschreven door Burcu Karakas; Bewerking door Jonathan Spicer en Catherine Evans)
