Eind vorige maand vloog een Chinese straaljager voor een Amerikaans oorlogsvliegtuig boven de Zuid-Chinese Zee, wat een berisping van de Verenigde Staten opleverde.
Na de ontmoeting met het oorlogsschip op zaterdag beschuldigde het Witte Huis China van "toenemende agressiviteit". China heeft gezegd dat dergelijke Amerikaanse militaire activiteiten in internationale wateren "opzettelijk risico's uitlokken".
Dit is waarom deze recente ontmoetingen tussen het Amerikaanse en Chinese leger kunnen doorgaan:
CHINA DUWT TERUG
Onder president Xi Jinping is China begonnen aan wat volgens Amerikaanse functionarissen een van de grootste militaire uitbreidingen in vredestijd in de geschiedenis is.
Beijing gebruikt zijn groeiende militaire capaciteit en economische macht om terug te komen op de decennialange militaire dominantie van de VS in Azië. China beschouwt de Verenigde Staten als een buitenstaander die zich mengt in een regio waar het zichzelf ziet als een kracht voor vrede en stabiliteit.
Een bijzondere bron van spanning zijn de "vrijheid van navigatie"-patrouilles waarbij de Verenigde Staten en hun bondgenoten met marineschepen door de Straat van Taiwan en de Zuid-Chinese Zee varen.
De Verenigde Staten zeggen dat dergelijke patrouilles het recht van alle landen verdedigen om in internationale wateren te varen.
China heeft geklaagd over Amerikaanse schepen en vliegtuigen in de Straat van Taiwan en in de Zuid-Chinese Zee in de buurt van eilanden die het controleert, claimt of heeft gebouwd en omgebouwd tot militaire installaties. De marine van het Volksbevrijdingsleger (PLAN) volgt gewoonlijk de Amerikaanse schepen.
Sommige analisten zeggen dat Chinese militaire bevelhebbers aangemoedigd zijn om assertiever op te treden tegen buitenlandse militaire schepen en vliegtuigen.
"Ik denk dat wat we zien waarschijnlijk een algemene aanmoediging is, misschien zelfs een stimuleringsregeling voor (PLA) commandanten van eenheden om agressief te zijn als de gelegenheid zich voordoet, wat op eenheidsniveau roekelozer gedrag aanmoedigt," zei Jennifer Parker, een defensie-expert aan het Australian Strategic Policy Institute.
Bij andere recente incidenten in de Zuid-Chinese Zee richtte een Chinees kustwachtschip in februari een "laser van militaire kwaliteit" op een Filippijns schip en eiste Vietnam vorige maand van Peking dat het zijn onderzoeksvaartuigen uit zijn wateren verwijderde.
China zei dat beide incidenten wettig en normaal waren.
Het Chinese ministerie van Defensie gaf niet meteen commentaar op de bewering dat het agressiever gedrag aanmoedigt.
Deze aanpak van het PLA vergroot de kans op een aanvaring, die zou kunnen uitmonden in een gewapend conflict, zegt Derek Grossman, senior defensieanalist bij de RAND Corporation, een Amerikaanse denktank.
"Naar mijn mening is dit het nr. 1 scenario dat de VS en China naar een oorlog leidt, en minder Peking dat een onderdeel in de betwiste Zuid-Chinese Zee in beslag neemt of Taiwan aanvalt," zei hij.
OP RAMKOERS?
Wat de situatie nog gevaarlijker maakt, zijn de sterk uiteenlopende meningen van de VS en China over de bron van het probleem. De Verenigde Staten zien China als een verstoorder van de status quo met zijn dreigementen aan het adres van Taiwan, het zelfbestuurde eiland dat China als het zijne beschouwt, en zijn territoriale aanspraken op de grondstofrijke Zuid-Chinese Zee.
Het antwoord vanuit het oogpunt van de VS is om het recht te blijven uitoefenen om in de buurt van China te varen en te vliegen.
De regerende Communistische Partij van China ziet die acties van de VS als provocerend en gelooft dat het streven van de VS naar militaire dominantie de echte oorzaak is van de gevaren in de regio, aldus Tong Zhao, een gastwetenschapper aan de School of Public and International Affairs van Princeton University.
"Chinese functionarissen zien over het algemeen niet dat China's eigen gedrag bijdraagt aan de risico's," zei hij.
"En daarom is hun logica dat China het risico alleen kan verkleinen door zijn militaire maatregelen op te voeren om het hoofd te bieden aan het agressieve gedrag van de VS, en om de Verenigde Staten echt bezorgd te maken over incidenten. En dan zouden de Verenigde Staten uiteindelijk de nodige maatregelen nemen om het risico te verminderen."
GEEN COMMUNICATIE
Voeg hier nog een ander probleem aan toe: het gebrek aan betrouwbare communicatiekanalen tussen de twee legers.
Het Amerikaanse leger heeft lang bij China aangedrongen op open communicatielijnen met de PLA - zowel op hoog als op laag niveau - om het risico te verkleinen dat ongelukken uitgroeien tot militaire uitbarstingen.
De Chinese leiders zijn daarentegen traag geweest met het leggen van militaire contacten en hebben deze snel weer verbroken tijdens perioden van diplomatieke spanningen, aldus Amerikaanse functionarissen.
China heeft verschillende militaire dialogen op hoog niveau met het Pentagon opgeschort na het bezoek van Nancy Pelosi, voormalig voorzitter van het Amerikaanse Huis, aan Taiwan afgelopen zomer en heeft een Amerikaans verzoek om een telefoongesprek tussen de defensiechefs van beide landen afgewezen na het neerhalen van een Chinese spionageballon in het Amerikaanse luchtruim dit jaar.
Een hoge Amerikaanse defensiefunctionaris, die op voorwaarde van anonimiteit spreekt, vertelde aan Reuters dat China sinds 2021 meer dan een dozijn verzoeken om met het Pentagon te praten en bijna tien verzoeken om op werkniveau afspraken te maken, heeft afgewezen of niet heeft beantwoord.
Het Chinese ministerie van Defensie reageerde niet onmiddellijk op verzoeken van Reuters om commentaar.
Analisten zeggen dat China op zijn hoede is voor militaire gesprekken die de Verenigde Staten meer inzicht zouden kunnen geven in PLA-operaties. Chinese leiders geven er ook de voorkeur aan om de besprekingen tussen de VS en China te richten op handels- en economische kwesties.
De gevaren zijn echter niet hypothetisch.
In 2001 maakte een Amerikaans spionagevliegtuig een noodlanding op het eiland Hainan na een botsing met een Chinese straaljager.
Een Chinese piloot kwam om het leven en Peking hield de 24-koppige Amerikaanse bemanning 11 dagen vast. De bemanning werd pas vrijgelaten nadat Washington een brief had gestuurd waarin stond dat het hen "heel erg speet".
