VS zetten miljarden in op directe opvang van lucht

De wereld slaagt er niet in de koolstofuitstoot snel genoeg terug te dringen om een rampzalige klimaatverandering te voorkomen, een waarheid die een jarenlang marginale technologie - kooldioxide uit de lucht halen - nieuw leven inblaast.

De Amerikaanse regering, die het voortouw neemt, heeft 3,5 miljard dollar aan subsidies aangeboden voor de bouw van fabrieken die het gas zullen afvangen en permanent opslaan - de grootste inspanning ter wereld om de klimaatverandering een halt toe te roepen door middel van Direct Air Capture (DAC) en een belastingkrediet uitgebreid tot 180 dollar per ton om de ontluikende technologie te ondersteunen.

De betrokken bedragen vallen in het niet bij de financiering die beschikbaar is in andere regio's, zoals Groot-Brittannië, dat tot 100 miljoen pond (124 miljoen dollar) heeft toegezegd voor DAC-onderzoek en -ontwikkeling. Ter vergelijking: de Boston Consulting Group schat dat de federale overheid 12 miljard dollar uitgeeft om de vraag naar persoonlijke en commerciële elektrische voertuigen te stimuleren.

Hoewel offertes voor de Amerikaanse DAC-hubfinanciering op 13 maart konden worden ingediend, hebben de regering en sommige bedrijven nog geen volledige openheid van zaken gegeven over de aanvragen, waarvan Reuters er vele voor het eerst meldt. Het Energy Department verwacht deze zomer de winnende offertes bekend te maken.

Door de verslechterende klimaatverandering en de ontoereikende inspanningen om de uitstoot te verminderen, staat het probleem van de koolstofverwijdering bovenaan de agenda. Wetenschappers van de Verenigde Naties schatten nu dat jaarlijks miljarden tonnen koolstof uit de atmosfeer moeten worden gezogen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius.

Hoewel een groot deel daarvan zal komen van natuurlijke oplossingen zoals het planten van meer bomen of het vergroten van het vermogen van de bodem om koolstof vast te leggen, zal ook een permanente koolstofverwijdering zoals DAC nodig zijn.

Maar de lijst met hindernissen is lang.

De grootste installatie tot nu toe vangt slechts 4.000 ton per jaar op, de kosten zijn hoog, de talentenpool staat nog in de kinderschoenen en zakelijke kopers voor de kredieten blijven grotendeels aan de zijlijn staan. Ook de rol van oliemaatschappijen in deze sector heeft de wenkbrauwen doen fronsen en de ontwikkelaars moeten steun zien te krijgen van gemeenschappen die vaak schade hebben ondervonden van grote energieprojecten.

Bovendien moet de CO2 permanent worden opgeslagen.

De Amerikaanse regering heeft gezegd dat zij vier hubs wil steunen, en uit gesprekken met meer dan 20 staats-, federale, bedrijfs- en investeerdersbronnen blijkt dat er in een eerste ronde minstens negen aanvragen zijn ingediend, waarbij twee grote projecten van Occidental Petroleum ook als sterke kanshebbers worden gezien.

Een van de meest actieve bedrijven tot nu toe is de Zwitserse start-up Climeworks, die tot nu toe meer dan 800 miljoen dollar heeft opgehaald en wordt gesteund door de Singaporese overheidsinvesteerder GIC.

In zijn eerste grote interview sinds zijn deelname aan de aanvragen voor drie hubs - in Louisiana, Californië en Noord-Dakota - zei Chief Executive Christoph Gebald dat ze allemaal het potentieel hebben om te worden opgeschaald naar de doelstelling van de Amerikaanse regering van een miljoen ton, bekend als een megaton, per jaar.

Het bedrijf is van plan het personeelsbestand in de komende 18 maanden uit te breiden van enkele tientallen tot meer dan 100. Tegen 2030 zouden de drie hubs 3500 directe banen en tienduizenden indirecte banen kunnen opleveren, als ze groen licht krijgen, zei hij.

De echte uitdaging was echter de toegang tot talent, zei Gebald. "Waar haal je die mensen de komende 30 jaar vandaan?... er is geen universitair programma voor DAC."

Gebald zei dat het "gemakkelijk miljarden dollars" zou kosten om een megafabriek te bouwen en het bedrijf zou kunnen proberen fondsen te werven afhankelijk van het succes van zijn drie biedingen, hoewel het waarschijnlijk tot 2024 zou wachten om terug te keren op de markt.

"Het leeuwendeel van het kapitaal is voor activa, dus het hangt echt af van het bouwprogramma."

Een ander bod op financiering is start-up Carbon Capture, in samenwerking met Frontier Carbon Solutions en een nieuw bedrijf genaamd Twelve, dat afgevangen koolstof zal gebruiken om duurzame vliegtuigbrandstof te maken in Wyoming, vertelde Jonas Lee, chief commercial officer voor Carbon Capture, aan Reuters.

"Deze industrie is nu kwetsbaar, maar alle pijlen staan in de goede richting. Nu moeten we ons werk doen, namelijk ijzer in de grond stoppen en beginnen met het verwijderen van betekenisvolle hoeveelheden CO2 uit de atmosfeer," zei Lee.

"Hopelijk helpt dat in een opwaartse spiraal die nog meer steun krijgt van bedrijven die koolstofkredieten kopen, en misschien van staats- en lokale overheden."

BETROKKENHEID VAN OLIE

De locaties waarop wordt geboden strekken zich uit over de hele breedte van het land, maar hebben allemaal een aantal dingen gemeen: ze liggen in de buurt van goedkope, hernieuwbare energie en veel ruimte om het gas op te slaan.

Het is misschien niet verrassend dat dit de aandacht heeft getrokken van enkele grote, gevestigde energiereuzen die zich willen positioneren voor wat een miljardenindustrie zou kunnen worden als de vraag naar fossiele brandstoffen afneemt.

Occidental Petroleum heeft gezegd dat het goed gepositioneerd is voor federale subsidies voor wat de grootste Direct Air Capture-installaties ter wereld zouden kunnen worden. Het weigerde te zeggen of het steun had aangevraagd voor twee DAC-projecten die het in Texas ontwikkelt.

Oliemaatschappijen zijn ook vergevorderd met het verkrijgen van vergunningen, sekwestratieputten, die de CO2 gegarandeerd in de grond houden.

"We hebben de poriënruimte om mee te beginnen, van de reservoirs die uitgeput zijn of die uitgeput raken, die we nu kunnen hergebruiken voor sekwestratie door de ingenieurs die weten hoe dat reservoir reageert," zei Chris Gould, hoofd duurzaamheid bij California Resources Corp, een oliemaatschappij die streeft naar netto nul emissies en samenwerkt met Climeworks aan een project in Californië.

Maar de oliemaatschappijen worden nog steeds met scepsis bekeken door sommigen in de koolstofverwijderingsgemeenschap.

"Het is echt essentieel voor het succes van directe luchtafvang dat het gaat om het verwijderen van emissies uit het verleden en niet om voortzetting van het gebruik van fossiele brandstoffen", aldus Erin Burns, uitvoerend directeur van Carbon 180, een DAC-adviesbureau. "We hopen op hubs die geen banden hebben met de productie van fossiele brandstoffen."

KOSTEN

De meeste DAC-processen maken gebruik van een vloeistof of vaste stof die is ontworpen om op natuurlijke wijze kooldioxide op te nemen, en vervolgens te verhitten of te behandelen om de koolstof te extraheren en ondergronds te brengen.

Maar de energie voor het proces, de fabrieken, de pijpleidingen en de opslag is duur. Het is nog maar de vraag of het kan worden toegepast op een schaal die groot genoeg is om het klimaat te beïnvloeden, tegen een prijs die de wereld kan dragen.

Bij een reeks technische processen kan het meer dan 1000 dollar kosten om een ton broeikasgas af te vangen en op te slaan, maar de Amerikaanse regering heeft gemikt op een prijskaartje van 100 dollar per ton.

Heirloom Carbon, een Californisch bedrijf dat samen met Climeworks deel uitmaakt van een aanvraag voor een hub in Louisiana, ziet dat als een realistisch doel, terwijl Carbon Capture aan Reuters vertelde dat het verwacht tegen 2030 $250 per ton te bereiken en binnen tien jaar $150 per ton.

Om een kosten- en schaalniveau te bereiken dat de planeet kan beïnvloeden, moet een gemakkelijk te dupliceren installatie worden ontworpen die steeds weer hetzelfde doet, zoals een fastfoodrestaurant, aldus Dan Friedmann, directeur van het DAC-bedrijf Carbon Engineering, dat technologie levert aan Occidental.

"Het is een soort McDonald's," zei hij.

($1 = 0,8056 pond)