De invasie van Rusland heeft een uittocht van Westerse bedrijven uit het land teweeggebracht, de grondstoffenprijzen de hoogte in gejaagd, de euro gehamerd en zelfs een wereldwijde recessie gedreigd, juist op het moment dat de Europese geldschieters weer in de groeimodus leken te komen.

Beleggers waren voorzichtig naar de sector teruggekeerd, gelokt door goedkope waarderingen en het vooruitzicht dat overtollig kapitaal dat tijdens de pandemie opzij was gezet, zou worden teruggestort in de vorm van dividenden en buy-backs.

Maar de plannen van het Italiaanse UniCredit om kapitaal uit te keren leken deze week aan een zijden draadje te hangen, nadat het bedrijf had gezegd dat een afschrijving van zijn Russische activiteiten ongeveer 7,4 miljard euro (8,1 miljard dollar) zou kosten, het duidelijkste bewijs tot nu toe van hoe de crisis de belangrijkste aantrekkingskracht van de sector aantast.

De STOXX-index van Europese banken is sinds de inval op 24 februari met 15% gedaald, tegen slechts 5% voor de benchmark STOXX-index, waardoor het bankwezen een van de slechtst presterende sectoren in de regio is.

De aandelen van de Europese banken worden verhandeld met een disagio van meer dan een derde ten opzichte van hun Amerikaanse tegenhangers, zo blijkt uit berekeningen van RBC Europe, en zouden nog verder kunnen dalen, aangezien de waarderingen nog steeds boven het dieptepunt liggen dat tijdens vorige crises werd bereikt.

Dat weerspiegelt een grote verandering in de stemming in de laatste paar weken. De winstverslagen van de banken over het hele jaar februari lieten een positieve toon zien, waarbij kredietverstrekkers als HSBC, Barclays en UBS recordwinsten boekten, meer uitbetalingen aan de aandeelhouders beloofden en de vooruitzichten sterk verbeterden.

Het beoordelen van de potentiële schade voor individuele banken is ingewikkeld, zei Eric Theoret, wereldwijd macro-strateeg bij Manulife Investment Management, vanwege de verschillende manieren waarop zij blootgesteld zijn.

Sommige hebben belangen in Russische obligaties en aandelen, andere in Russische banken, en weer andere zijn nog steeds gevoelig voor secundaire effecten op de Europese economie.

"De Europese groei zal een klap krijgen, en de Europese banken die aan Rusland zijn blootgesteld ook - dat is een van mijn grootste zorgen," zei Theoret.

Grafiek: Ruslands aanval op Oekraïne een tegenwind voor Europa: https://fingfx.thomsonreuters.com/gfx/mkt/dwvkrlqogpm/banks0803.PNG

Franse, Italiaanse en Oostenrijkse banken zijn het meest rechtstreeks blootgesteld aan Rusland, volgens een analyse van Citi.

De banken die het meest te verliezen hebben, via hun belangen in plaatselijke kredietinstellingen, waaronder UniCredit en de Franse Société Générale, zouden een volledige afschrijving van die belangen nog wel aankunnen, aldus de analisten.

Société Générale heeft op 3 maart gezegd dat zij het zou aankunnen om van haar belang van 15 miljard euro in de plaatselijke kredietverstrekker Rosbank te worden ontdaan.

De Oostenrijkse kredietverlener Raiffeisen overweegt Rusland te verlaten, waar het naar activa de tiende grootste bank van het land is, meldde Reuters eerder deze maand.

Mogelijk schadelijker voor de Europese banken op langere termijn zijn de risico's van vertraagde renteverhogingen door de centrale bank, de slinkende vooruitzichten om overtollig kapitaal aan de aandeelhouders terug te geven, en de dreiging van stagflatie, waarbij de prijzen stijgen terwijl de groei stagneert.

Vóór het conflict hadden de markten er rekening mee gehouden dat de depositorente van de Europese Centrale Bank zou stijgen van -50 basispunten (bp) tot nul tegen het einde van het jaar. Nu verwachten zij slechts een stijging van 20 bp, aldus Berenberg analist Michael Christodoulou.

Dat is nadelig voor de banken, omdat hogere referentietarieven hen helpen meer winst te maken op het verschil tussen de rente op leningen en de rente die aan depositohouders wordt uitbetaald.

Een waarschijnlijke bevriezing van de fondsenwerving door bedrijven zou ook banken kunnen treffen, zoals Barclays en Deutsche Bank, die belangrijke activiteiten op de kapitaalmarkten hebben.

"De uitgifte van schuldpapier en aandelen door cliënten zal in de wacht worden gezet totdat er meer zekerheid is, en dat zou een negatieve invloed kunnen hebben op de totale inkomsten bij het overnemen van leningen," aldus Maria Rivas, senior vice-president voor wereldwijde financiële instellingen bij DBRS Morningstar.