TOTALENERGIES SE 
In een aankondiging die 's nachts op televisie werd uitgezonden, verklaarden een dozijn officieren dat de resultaten van de verkiezingen van zaterdag nietig waren verklaard, dat alle grenzen tot nader order gesloten waren en dat staatsinstellingen waren ontbonden.
Ze presenteerden zichzelf als leden van een Comité voor Overgang en Institutioneel Herstel en zeiden dat ze alle veiligheids- en defensiemachten van Gabon vertegenwoordigden.
Het is niet bekend wie de putschisten leidde, maar de Gabonese televisie zond beelden uit van een man in uniform en met een groene baret die in triomf gedragen werd door soldaten die "Oligui president" scandeerden, een mogelijke verwijzing naar Brice Oligui Nguema, hoofd van de Republikeinse Garde, de praetoriaanse garde van Ali Bongo.
In een interview met Le Monde zei Brice Oligui Nguema dat de generaals in de namiddag zouden samenkomen om "de persoon aan te wijzen die de overgang zal leiden".
Ali Bongo is "met pensioen (en) geniet al zijn rechten", zei hij.
"Hij had geen recht om een derde termijn uit te dienen, de grondwet was met voeten getreden en de verkiezingsmethode zelf was niet goed. Dus heeft het leger besloten om de bladzijde om te slaan, om zijn verantwoordelijkheid te nemen", vertelde Brice Oligui Nguema aan Le Monde, waarbij hij wees op "de ontevredenheid" in het land en "de ziekte van het staatshoofd", dat verzwakt is sinds een beroerte in 2018.
In de ochtend gingen honderden mensen de straat op in de hoofdstad Libreville om de aankondiging van de staatsgreep te vieren, die gefilmd lijkt te zijn vanuit het presidentiële paleis.
In een andere verklaring die later op televisie werd uitgezonden, zeiden militaire officieren dat ze Ali Bongo, 64, onder huisarrest hadden geplaatst. Ze kondigden ook de arrestatie aan van Ali Bongo's zoon, Noureddin Bongo Valentin, en anderen op beschuldiging van corruptie en verraad.
FRANSE AANWEZIGHEID
Voorafgaand aan de viering waren de straten van de hoofdstad rustig, hoewel er kort na de eerste televisie-uitzending in Libreville schoten te horen waren. Sindsdien zijn er politieagenten ingezet om de belangrijkste kruispunten van de stad te bewaken.
Als deze coup bevestigd wordt, kan dat de positie van Frankrijk in Afrika verder verzwakken, waar sinds 2020 al militaire junta's de macht hebben gegrepen in Mali, Guinee, Burkina Faso en, in juli, Niger.
Frankrijk "veroordeelt de militaire staatsgreep die gaande is in Gabon", verklaarde Olivier Véran, woordvoerder van de regering. "We herhalen onze toewijding aan vrije en transparante verkiezingsprocessen", voegde hij eraan toe.
Frankrijk, dat geconfronteerd wordt met een golf van anti-Franse sentimenten in de Sahel-regio, heeft 350 Franse soldaten gestationeerd in Gabon, volgens het Ministerie van de Strijdkrachten.
Eerdere staatsgrepen in Mali en Burkina Faso dwongen Frankrijk om zijn troepen daar terug te trekken, terwijl putschisten in Niger militaire overeenkomsten met Parijs herriepen.
DEMOCRATISCHE TEGENSLAG
De context in Gabon is anders dan in Niger en andere landen in de Sahel-regio, waar geweld door gewapende islamisten het vertrouwen van het publiek in democratisch gekozen regeringen heeft aangetast.
Een staatsgreep in dit olieproducerende Centraal-Afrikaanse land zou niettemin gezien worden als een nieuw teken van democratische achteruitgang in een steeds instabielere regio.
Ali Bongo heeft al twee presidentiële termijnen achter de rug nadat hij zijn vader Omar Bongo opvolgde, die in 2009 overleed na sinds 1967 aan de macht te zijn geweest.
Zijn tegenstanders beschuldigen hem ervan dat hij er niet in slaagt om de rijkdom die door de olieproductie wordt gegenereerd te delen met een bevolking van ongeveer 2,3 miljoen mensen, waarvan een derde in armoede leeft.
"Het land maakt momenteel een ernstige institutionele, politieke, economische en sociale crisis door", verklaarden de coupplegers, die beweerden dat de verkiezingen van 26 augustus niet transparant en geloofwaardig waren verlopen.
"In naam van het Gabonese volk, en als bewakers van de bescherming van de instellingen, hebben we besloten om de vrede te verdedigen door een einde te maken aan het huidige regime", voegden ze eraan toe.
TENSE CONTEXT
Voor de aankondiging van de officieren liepen de spanningen al hoog op in Gabon, waar zaterdag presidents- en parlementsverkiezingen werden gehouden die werden gekenmerkt door beschuldigingen van fraude die door de entourage van Ali Bongo werden ontkend.
De afwezigheid van internationale waarnemers, de schorsing van enkele buitenlandse televisiekanalen en het besluit van de autoriteiten om na de verkiezingen de toegang tot internet af te sluiten en een landelijke avondklok in te stellen, hebben geleid tot bezorgdheid over de transparantie van het verkiezingsproces.
Enkele uren na de aankondiging van de officieren leek het internet voor het eerst sinds de verkiezingen van zaterdag te zijn hersteld, zo merkte een journalist van Reuters op.
Eerder maakte de voorzitter van het Gabonese verkiezingscentrum (CGE) bekend dat Ali Bongo een derde termijn had gewonnen in de presidentsverkiezingen met 64,27% van de stemmen tegen 30,77% voor zijn belangrijkste tegenstander, Albert Ondo Ossa.
Als reactie op de couppoging kondigde de mijnbouwgroep Eramet woensdag aan dat het zijn activiteiten in het land stopzette, waardoor de koers van het aandeel rond 13:20 GMT op de Parijse beurs met 15% daalde.
De TotalEnergies groep, die ook aanwezig is in Gabon, zei dat het in actie kwam voor de veiligheid van haar werknemers, zonder de impact op haar activiteiten in het land te specificeren. De dochteronderneming TotalEnergies EP Gabon daalde met 11% op de beurs.
(Verslag van Gerauds Wilfried Obangome, met bijdragen van Alessandra Prentice, Sofia Christensen, Sudip Kar Gupta en Liz Lee, geschreven door Raju Gopalakrishnan, Nellie Peyton en Sofia Christensen; Franse versie door Camille Raynaud, Zhifan Liu en Blandine Hénault, bewerkt door Tangi Salaün, Kate Entringer en Bertrand Boucey)
door Gerauds Wilfried Obangome
